Phát triển cấp nước đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu

Phát triển cấp nước đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu

Thực hiện Định hướng phát triển cấp nước đô thị và khu công nghiệp (KCN) đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050 (gọi tắt là Định hướng) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 1929/2009, đến nay, lĩnh vực cấp nước đã phát triển và đạt được những thành tựu nhất định, phần lớn các mục tiêu đặt ra đến năm 2015 đều hoàn thành, nhiều giải pháp đã được tổ chức triển khai thực hiện khá hiệu quả. Tuy nhiên, sự phát triển của kinh tế - xã hội, tốc độ đô thị hóa và nhất là biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng phức tạp có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động cung cấp nước sạch đòi hỏi phải điều chỉnh một số chỉ tiêu trong Định hướng cho phù hợp.

Không còn phù hợp thực tiễn

Bộ Xây dựng cho biết, sau gần 7 năm thực hiện Định hướng, hệ thống cấp nước tại các đô thị đã đạt được những thành quả nhất định.

Cụ thể, tính đến tháng 6-2016, cả nước có gần 100 doanh nghiệp (DN) cấp nước đang quản lý trên 500 hệ thống cấp nước lớn, nhỏ tại các đô thị toàn quốc với tổng công suất cấp nước đạt 7,65 triệu m3/ngày đêm, so với năm 2009 tổng công suất đã tăng trên 1,75 triệu m³/ngày đêm. Tỷ lệ dân cư thành thị được cung cấp nước qua hệ thống cấp nước tập trung đạt 83%, tăng 10% so với năm 2009. Tỷ lệ bao phủ dịch vụ cấp nước hiện nay về cơ bản đều đạt hoặc vượt so với mục tiêu và các chỉ tiêu cụ thể đến năm 2015 của Định hướng cấp nước cụ thể như: Tỷ lệ bao phủ dịch vụ cấp nước sạch tại các đô thị từ loại III trở lên đạt trên 90%, các đô thị loại IV đạt 75%, các đô thị loại V đạt 65% được cấp nước từ hệ thống cấp nước tập trung. Tuy nhiên, sự phát triển kinh tế - xã hội, cùng với đó là những thay đổi, biến đổi khí hậu có những diễn biến bất thường, tình trạng ngập úng đô thị, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm môi trường diễn ra ngày càng gia tăng. Đầu tư cho lĩnh vực thoát nước không theo kịp với tốc độ đô thị hóa... Do đó nhiều mục tiêu cơ bản của Định hướng năm 2009 không còn phù hợp với thực tiễn.

Công ty CP Cấp nước Thủ Đức thi công đường ống nước. Ảnh: VÂN HÀ

Cùng với đó, sự phát triển các đô thị và các KCN tại Việt Nam trong thời gian vừa qua đã đặt ra yêu cầu cấp bách về đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị nói chung, hệ thống cấp nước nói riêng. Chính vì thế, điều chỉnh Định hướng phát triển cấp nước đô thị và KCN Việt Nam trong bối cảnh hiện nay là cơ sở cho việc phát triển dài hạn hệ thống cấp nước ở các đô thị, KCN và khu vực phụ cận đô thị một cách hiệu quả, đúng hướng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng dịch vụ cấp nước tại các địa phương nhằm bảo đảm đáp ứng yêu cầu dịch vụ cấp nước cấp nước an toàn, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trước thực trạng và yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới, việc điều chỉnh Định hướng là phù hợp và cần thiết. Chính vì thế, Bộ Xây dựng vừa có Tờ trình trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh Định hướng phát triển cấp nước đô thị và KCN Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050 với mục tiêu thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng dịch vụ cấp nước tại các địa phương và có tính đến thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tập trung thu hút kinh tế tư nhân

Theo đại diện Bộ Xây dựng, việc định hướng phát triển cấp nước đô thị và KCN có tính đến biến đổi khí hậu phục vụ nhu cầu thiết yếu của con người và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nên cần có những giải pháp triển khai thực hiện cụ thể hơn, đề xuất nghiên cứu các công nghệ mới trong xử lý nước sạch tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường, chi phí thấp; đề xuất các chính sách mới thúc đẩy ngành nước phát triển hướng tới cấp nước an toàn và bền vững. Trên cơ sở đó, trong tờ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh Định hướng với mục tiêu thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng dịch vụ cấp nước tại các địa phương có tính đến thích ứng với biến đổi khí hậu, Bộ Xây dựng cũng đã đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm cấp nước ổn định, chất lượng bảo đảm, dịch vụ tốt đáp ứng cho các nhu cầu sử dụng nước theo từng giai đoạn.

Cụ thể, đến năm 2020, tỷ lệ bao phủ dịch vụ cấp nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung tại các đô thị từ loại IV trở lên đạt 95%, các đô thị loại V đạt 80% với tiêu chuẩn cấp nước 120 lít/người/ngày đêm, chất lượng nước đạt quy chuẩn quy định; các KCN được cấp nước đầy đủ theo yêu cầu áp lực và lưu lượng. Đồng thời, tỷ lệ hệ thống cấp nước khu vực đô thị lập và thực hiện kế hoạch cấp nước an toàn đạt 45%; tỷ lệ thất thoát thất thu nước sạch dưới 18% đối với các đô thị loại IV trở lên, dưới 25% đối với các đô thị loại V; dịch vụ cấp nước liên tục, đủ áp lực 24 giờ trong ngày đối với các đô thị loại IV trở lên và cấp nước phù hợp với nhu cầu, điều kiện thực tế đối với đô thị loại V. Đến năm 2025, tỷ lệ bao phủ dịch vụ cấp nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung tại các đô thị đạt 100%, với tiêu chuẩn cấp nước bình quân đạt 120 lít/người/ngđ, chất lượng nước đạt quy chuẩn quy định; các KCN được cấp nước đầy đủ theo yêu cầu áp lực và lưu lượng. Tỷ lệ hệ thống cấp nước khu vực đô thị lập và thực hiện kế hoạch cấp nước an toàn đạt 75%; tỷ lệ thất thoát thất thu nước sạch tại các đô thị dưới 15%; dịch vụ cấp nước liên tục, đủ áp lực 24 giờ trong ngày. Vào đến năm 2050, đáp ứng mọi nhu cầu và bảo đảm cấp nước an toàn cho sinh hoạt và sản xuất của đô thị, khu dân cư tập trung và KCN.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng cũng cho rằng, để thúc đẩy ngành cấp nước phát triển bền vững, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới, cần có sự tiếp tục định hướng phát triển của Chính phủ cập nhật, rà soát các giải pháp cơ bản đảm bảo tính khả thi cũng như phù hợp với điều kiện thực tiễn kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn phát triển. Cụ thể như: hoàn thiện các quy định quản lý ngành cấp nước; quy hoạch, đầu tư phát triển và quản lý vận hành hệ thống cấp nước; quản lý, sử dụng nguồn nước thích ứng với biến đổi khí hậu; nghiên cứu và phát triển công nghệ, vật tư, thiết bị lĩnh vực cấp nước; tổ chức quản lý lĩnh vực cấp nước; hợp tác quốc tế…

Liên quan đến nguồn lực để thực hiện các mục tiêu trên, từ thực tiễn thu hút nguồn vốn đầu tư trong thời gian qua cho thấy, việc đầu tư phát triển hệ thống cấp nước chủ yếu sử dụng nguồn vốn ngân sách, trong đó vốn vay ODA là chính. Trong khi đó, nguồn vốn của khu vực kinh tế tư nhân tham gia đầu tư còn rất khiêm tốn. Và điều đáng nói là cả hai nguồn vốn này cũng chưa đáp ứng được nhu cầu đầu tư phát triển ngành nước. “Vì vậy, cần phải có những giải pháp phù hợp hơn nữa để huy động tối đa các nguồn lực, trong đó tập trung thu hút sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân đầu tư phát triển hệ thống cấp nước nhằm giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước”, đại diện Bộ Xây dựng nhấn mạnh.

HÀ PHƯƠNG

Tin cùng chuyên mục