“Cần Thơ có bến Ninh Kiều/ Có dòng sông đẹp với nhiều giai nhân”. Hơn 1,4 triệu khách trong ngoài nước hàng năm đến Cần Thơ đều rảo bước trên bến sông này. Năm du lịch quốc gia “Sông nước miệt vườn Cửu Long-Cần Thơ 2008” đã cận kề nhưng vẫn còn nhiều việc để “làm sạch” bến sông này.
- “Sóng” ở bến sông
Trên bến dưới thuyền
“Đi chợ nổi không? Đi vườn không anh? Lên ghe hóng mát trên sông?...”. Không trả lời họ lẽo đẽo bám đến khi khách phải nói “có” hay “không” đám giành khách mới buông tha. Bất cứ ai rảo bước ra bến Ninh Kiều sẽ trở thành “nạn nhân” của những người này. “Ngay cả Phó chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ thả bộ trên bến họ cũng nhào tới mời”, một cán bộ du lịch bức xúc nói như vậy trong một cuộc họp liên ngành.
Nghề bắt khách tại bến Ninh Kiều có từ lâu lắm rồi và nở rộ khi lượng khách đổ về thành phố trung tâm đồng bằng này ngày càng nhiều. Họ ngồi chồm hổm ngay vệ đường, suốt dọc con đường Hai Bà Trưng; trước cửa các khách sạn, nhà hàng… Thậm chí họ “câu khách” ngay tại bến phà, dọc đường đi khi xe của khách còn chưa vào đến nội ô. Yêu cầu của ngành du lịch là thân thiện, văn minh thì họ ngang nhiên “xài hàng độc” quần cụt, áo thun đi bắt khách. Việc phân định vị trí, ranh giới bắt khách được dân trong nghề ngầm thỏa thuận bất thành văn, lộn xộn “đổ máu ráng chịu”.
Đã có lúc Bến tàu Ninh Kiều tưởng như đã dẹp được những cảnh không đẹp mắt này khi nơi này được tổ chức lại, “xã hội hóa” cho nhiều thành phần kinh tế (nhà nước, hợp tác xã, các công ty lữ hành, chủ tàu tư nhân) tham gia. Ngành du lịch Cần Thơ cũng đã có nhiều cố gắng để liên kết được hơn 95% trong tổng số hơn trăm phương tiện đưa đón khách tại đây. Mục tiêu cao nhất là an toàn cho du khách được đưa ra, quy định các tàu chỉ được phép xuất bến khi đã thỏa mãn yêu cầu của cơ quan chức năng là có bằng lái, phao… Rồi việc đưa bến tàu du lịch mới đi vào hoạt động (gồm 2 cầu tàu có sức chứa trên 100 khách, kinh phí đầu tư trên 1,7 tỷ đồng) đúng dịp 30-4 năm ngoái đã góp phần làm Ninh Kiều thêm đẹp với bãi đỗ khách, nhà chờ, phòng điều hành-cung cấp thông tin, bán hàng lưu niệm...
Tuy nhiên, việc tranh giành, móc nối khách “ngoài luồng” vẫn làm các nhà quản lý đau đầu. Đó là việc cả trăm tàu nếu vô bến ngồi đợi “xếp tài” có khi mấy ngày không được chuyến nào; Khách “mối” phải nhường hay đợi “xếp chuyến” mới được đi; Tất cả các tàu liên kết phải treo logo của công ty du lịch... Nhưng điểm gay cấn nhất, khó gặp nhau nhất chính là áp lực các khoản phí chủ phương tiện phải chịu: mỗi chuyến phải đóng 12% doanh thu cho quản lý bến, khoảng 5% cho cảng vụ; rồi hàng tháng đóng thêm tiền đăng kiểm, thuế mặt nước cho phường… Ông P. một chủ tàu đã chạy 15 năm tính toán: hên lắm mỗi ngày có một chuyến thì thu nhập cũng chỉ khoảng gần 3 triệu đồng/tháng/tàu nhưng tiền dầu mất đứt 40%-50% doanh thu, rồi ăn uống, đóng các khoản phí… Nếu làm đúng chủ trương thì lấy gì mà sống!
- Gìn giữ nét đẹp đặc trưng
Ông Đinh Viết Khanh, Giám đốc Sở Du lịch TP Cần Thơ nhìn nhận, bến mới đã góp phần tăng mỹ quan nhưng yêu cầu chính là lập lại trật tự, văn minh hơn thì vẫn chưa đạt được. Để có thể giải quyết vấn đề một cách căn cơ phải có sự chỉ đạo thống nhất, cương quyết của UBND, các ban ngành chức năng của thành phố. Ông Trương Văn Ngon, Phó Giám đốc Công ty Du Lịch Cần Thơ cũng nhận xét: “Đội kiểm tra liên ngành cấp quận cần được nâng quyền xử lý chứ không chỉ nhắc nhở suông. Chúng tôi sẵn sàng trao đổi cụ thể, trên nhiều mặt với các chủ phương tiện nhằm nhanh chóng đem lại trật tự văn minh cho bến”.
Bến Ninh Kiều là hình ảnh năng động của một Cần Thơ mới, niềm tự hào của người dân Tây Đô nên việc nhanh chóng ổn định trật tự, mỹ quan là yêu cầu rất bức xúc, nhất là khi năm du lịch quốc gia “Sông nước miệt vườn Cửu Long-2008” tại Cần Thơ đã cận kề. “Vô WTO rồi lượng du khách nhất định sẽ tăng mạnh, cái gì cũng cần căn cơ bài bản và chuyên nghiệp hơn” -lãnh đạo một công ty du lịch lữ hành TPHCM nói vậy. Tập trung các phương tiện vào một đầu mối quản lý (thông qua liên kết) là một biện pháp cần thiết. Nhưng bên cạnh việc phối hợp với chính quyền tại chỗ, lực lượng CSGT thủy, giao thông công chính… cũng cần xem xét lại tính hợp lý của việc phân bổ khách cùng một số loại phí và sự an sinh cơ bản cho các chủ phương tiện, nhất là hộ nghèo. Tất cả phải hướng tới xây dựng một thương hiệu “Canthotourist” năng động, hiệu quả hơn.
Vũ Thống Nhất
