Dịch lùn sọc đen đang làm không chỉ hàng ngàn hộ nông dân mà cả các nhà khoa học quan tâm, cơ quan chức năng lo lắng bởi cả vụ chiêm xuân ở miền Bắc và miền Trung có nguy cơ mất trắng.
Nguồn lây từ rầy lưng trắng
Theo Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN-PTNT), dịch lùn sọc đen xuất hiện ở nước ta lần đầu tiên vào tháng 9-2009, hiện đã lan rộng ra 24 tỉnh và có nguy cơ lây lan ra toàn miền Trung, miền Bắc. Tổng diện tích bị nhiễm dịch tính tới cuối tháng 3-2010 là 21.000ha.
Theo Viện Bảo vệ thực vật, virus lùn sọc đen không lây lan trực tiếp từ cây lúa sang cây lúa hoặc các loại hoa màu khác mà lây qua trung gian là rầy lưng trắng. Thời gian gần đây, rầy lưng trắng bỗng xuất hiện ở các tỉnh miền Bắc và miền Trung, với mật độ lên tới 100-300 con/m2. Dịch lùn sọc đen làm lá lúa tự nhiên xoắn tít lại, không lớn lên được (lùn) và dần bị lụi hẳn đi, hoặc mọc thêm chồi ở thân cây, lá ôm chặt đòng, không trổ bông.
Theo ông Bùi Sỹ Doanh, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật, tới thời điểm hiện nay, các cơ quan chức năng vẫn chưa tìm ra thuốc đặc trị virus lùn sọc đen. Cho nên, biện pháp Bộ NN-PTNT đưa ra là phun thuốc trị rầy hoặc nhổ toàn bộ diện tích lúa bị nhiễm bệnh. Còn theo Cục Bảo vệ thực vật, đến nay tổng cộng đã có 148.000ha lúa được phun thuốc diệt rầy nhưng sau khoảng 14-15 ngày, lượng rầy lại bùng lên như trước.
Thử nghiệm Enxin 4.5 HP
Trong khi đó, mới đây, một nhà khoa học thuộc Viện Sinh học nhiệt đới, ông Hứa Quyết Chiến, cho biết đã tìm ra 2 loại chế phẩm sinh học có thể diệt rầy và ức chế sự hoạt động của virus lùn sọc đen rất hiệu quả, mang tên Enxin 4.5 HP.
Ông Nghiêm Mẫn, Giám đốc Công ty TNHH phát triển Thiên Đức, là cộng sự của ông Chiến cho biết, ngay sau khi nghe thông tin các tỉnh miền Bắc, miền Trung bị dịch bệnh lùn sọc đen hoành hành, ông đã trực tiếp đưa chế phẩm Enxin 4.5 HP đi 8 tỉnh để thử nghiệm. Thuốc được cấp phát miễn phí cho bà con nông dân với tổng diện tích thử nghiệm 50ha ở những nơi có lùn sọc đen xuất hiện và mật độ rầy lưng trắng dày đặc, trong đó có xã Tây Giang huyện Tiền Hải (Thái Bình). Chỉ sau 2-3 tuần, nông dân ở Thái Bình, Bắc Giang, Hải Dương… cho biết, chế phẩm này sau khi phun 1 ngày, các thửa ruộng đã không còn rầy.
Ông Ngô Xuân Chiến, Phó Chủ tịch UBND huyện Tiền Hải khẳng định, Tiền Hải là nơi đầu tiên bùng phát dịch ở Thái Bình và hiện đã lây lan ra 35 xã. Trong đó, nặng nhất là xã Tây Giang, sau khi phun chế phẩm Enxin 4.5 HP, lúa đã lên xanh bình thường trở lại, chứng tỏ thuốc có hiệu ứng tốt.
Enxin 4.5 HP là chế phẩm được Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát ký quyết định đặc cách đưa vào sử dụng từ năm 2001, nhưng chỉ để trị bệnh đạo ôn trên cây lúa. Theo ông Chiến, chế phẩm này có thể giúp cho cây trồng ứng phó được nhiều loại sâu bệnh khác nhau và ưu điểm không gây độc hại cho người sử dụng lẫn môi trường.
Trong một bức thư ngỏ gửi Bộ trưởng Bộ NN-PTNT mới đây, ông Mẫn đã đề nghị Bộ trưởng Cao Đức Phát quay trở lại thăm chính cánh đồng Tây Giang mà cách đây mới vài tuần, bộ trưởng đã về thị sát tình trạng lùn sọc đen hoành hành, đồng thời có những giải pháp tích cực để kiểm chứng xem chế phẩm Enxin 4.5 HP có hiệu quả thật hay không?
VĂN PHÚC
