Với chi phí vốn cao hơn so với các ngân hàng thương mại, các khoản vay tại các công ty tài chính thường có lãi suất không cạnh tranh. Tuy nhiên, để thu hút khách hàng, nhiều công ty tài chính đã phối hợp với các nhà bán lẻ thiết kế những quà tặng đi kèm hấp dẫn dành tặng khách hàng. Bên cạnh mức lãi suất 0% áp dụng trong từng đợt khuyến mại, nhiều công ty tài chính còn tặng quà cho khách bằng một hay nhiều kỳ trả góp…
Nhiều “chiêu” hút khách
Mặc dù mới hình thành năm 2009, song thị trường tài chính tiêu dùng tại Việt Nam ngày càng sôi động với sự góp mặt của nhiều tổ chức tín dụng, trong đó có các công ty tài chính. Với đặc thù cho vay không thế chấp, chi phí vốn cao, đồng thời mức độ rủi ro về khả năng thu hồi vốn cũng cao nên những khoản vay của các công ty tài chính thường có lãi suất nhỉnh hơn so với các ngân hàng thương mại.
Tuy nhiên, để thu hút khách hàng đến với những sản phẩm tài chính tiêu dùng tin cậy có lãi suất linh hoạt, thay vì người tiêu dùng phải sử dụng các dịch vụ tín dụng đen với lãi suất “trên trời”, nhiều công ty tài chính đã nghiên cứu, đa dạng hóa các loại hình dịch vụ dưới nhiều hình thức độc đáo để thu hút khách hàng, như sản phẩm lãi suất 0% , quà tặng thanh toán , trả góp bằng nhiều kỳ thanh toán… Chỉ cần sử dụng công cụ tìm kiếm trên mạng internet về ưu đãi của các công ty tài chính, người tiêu dùng sẽ dễ dàng tìm được hàng chục ngàn kết quả có nội dung tương tự như: cho vay trả góp mua xe máy, điện thoại, máy tính… với hạn mức cho vay từ 10 đến 80 triệu đồng, kỳ hạn từ 18, 21 hoặc 24 tháng… Theo đó, khách hàng sẽ có cơ hội được hưởng lãi suất 0% hoặc được tặng 3 kỳ thanh toán cuối, gồm cả gốc lẫn lãi. Điều kiện để được hưởng ưu đãi là khách hàng đóng đầy đủ, đúng hạn các kỳ thanh toán và không được tất toán khoản vay trước hạn. Thủ tục vay và duyệt hồ sơ sẽ được tiến hành chỉ sau 15 phút…
Đại diện một công ty tài chính khá uy tín trên thị trường cho biết, sản phẩm lãi suất 0% được kết hợp với các nhà sản xuất hoặc phân phối sản phẩm tiêu dùng có uy tín trên thị trường. Ưu đãi này thực sự đem đến cho người tiêu dùng cơ hội sở hữu những sản phẩm chất lượng đang được ưa chuộng mà không phải lo lắng về lãi suất.
Nhận xét về các “chiêu” hút khách này, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, những gói quà tặng này không chỉ mang đến “niềm vui” cho khách hàng mà còn mang đến những lợi ích thiết thực cho chính các công ty tài chính. Bởi thông qua những ưu đãi này, công ty tài chính sẽ nâng cao ý thức trả nợ đúng hạn của khách hàng, đồng thời có thêm những khách hàng tốt, hạn chế tối đa nợ xấu, nợ khó đòi, qua đó góp phần tạo ra một thị trường tài chính tiêu dùng lành mạnh.
Chờ một hành lang pháp lý
Với ưu thế xét duyệt cho vay nhanh, không cần thế chấp, sự xuất hiện của các công ty tài chính đã góp phần giúp không ít người tiêu dùng chưa đủ năng lực tiếp cận với dịch vụ của các ngân hàng truyền thống vẫn có thể tiếp cận được với những dịch vụ tài chính đạt chuẩn và được pháp luật bảo hộ. Các sản phẩm cho vay tín chấp không chỉ giúp cho khách hàng tiêu dùng mà còn giúp kích cầu tiêu dùng, giảm lượng hàng tồn kho, qua đó góp phần thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ hàng hóa trên thị trường.
Tuy nhiên, mặc dù mang lại nhiều lợi ích cho người tiêu dùng, song bản thân các công ty tài chính lại đang gặp khá nhiều khó khăn liên quan đến những rào cản về quy định pháp luật, trong đó việc chưa hoàn thiện để ra đời một hành lang pháp lý riêng cho lĩnh vực tài chính tiêu dùng. Nhận xét về thực trạng này, các chuyên gia kinh tế cho rằng, việc các công ty tài chính tiêu dùng cùng chung một hành lang pháp lý với các ngân hàng thương mại, theo đó phải tuân thủ các quy định như một ngân hàng thương mại, trong khi phạm vi các hoạt động được phép thực hiện ít hơn rất nhiều là điều không hợp lý. Điều này đã và đang làm hạn chế năng lực của các công ty tài chính tiêu dùng. Bởi rõ ràng, khi hai mô hình có bản chất hoạt động, đối tượng khách hàng và sản phẩm, dịch vụ có nhiều đặc thù riêng biệt nhưng lại được đặt trong một khung pháp lý chung thì chắc chắc sẽ có độ chênh và nhiều bất cập nảy sinh. Chính những rào cản này khiến các công ty tài chính đã không thể đem đến cho khách hàng những sản phẩm tốt như họ mong muốn, đặc biệt trong việc đưa ra được mức lãi suất cạnh tranh, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.
Để phát triển lành mạnh thị trường cho vay tiêu dùng, các chuyên gia kinh tế cho rằng, cơ quan chức năng cần sớm ban hành thông tư hướng dẫn hoạt động cho vay tiêu dùng trong đó cần có những quy định riêng biệt cho hoạt động của các công ty tài chính tiêu dùng nhằm tạo hành lang pháp lý phù hợp với đặc thù và phân khúc thị trường của nhóm tổ chức tín dụng này. Trong đó, cần tách biệt các khoản vay có tài sản bảo đảm ra khỏi nhóm các hoạt động cho vay tiêu dùng. Cần có cơ chế khuyến khích các công ty tài chính cho vay tiêu dùng, đặc biệt là ủng hộ sự gia nhập thị trường này của các công ty tài chính 100% vốn nước ngoài, qua đó tạo cạnh tranh lành mạnh và đem lại nhiều quyền lợi thiết thực cho khách hàng.
Khánh Ly
