Còn nước còn tát

Ngày 21-9 tới, trưởng đoàn đàm phán các nước còn lại trong Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) nhóm họp tại Tokyo để bàn cách thúc đẩy thỏa thuận không có sự tham gia của Mỹ.
Theo tờ Nikkei, 11 nền kinh tế còn lại trong TPP đã quyết định dừng một số điều khoản thỏa thuận mà Mỹ theo đuổi trước kia, dựa trên đánh giá cho rằng Washington sẽ quay trở lại trong tương lai. Được Chính phủ Nhật công bố vào cuối tuần qua, cuộc họp tại Tokyo sẽ tập trung bàn thảo những điều khoản nào nên tạm gác.

Trong cuộc thảo luận TPP 11 ở Australia vào cuối tháng 8, các nước thành viên đã đề xuất 50 điều khoản mà họ cho là cần được tạm gác. Mặc dù vậy, các nước chỉ đạt được sự đồng thuận về 2 điều khoản, gồm kéo dài thời gian bảo hộ dữ liệu thuốc sinh phẩm và kéo dài thời gian bảo hộ bằng sáng chế. Những đề xuất khác đòi hỏi phải có sự bàn bạc kỹ lưỡng hơn, bao gồm các điều khoản về doanh nghiệp quốc doanh và đàm phán định kỳ về TPP. Ngoài ra, có thể có thêm nhiều điều khoản được đề xuất tạm gác. Cuộc họp ở Tokyo sẽ được coi là thành công nếu tất cả 11 nước thành viên đưa ra đề xuất của mình và nhất trí về các điều khoản cần “đóng băng”. Vượt qua được trở ngại này sẽ mở đường cho các nhà đàm phán quay trở lại với những vấn đề khó hơn trong cuộc họp dự kiến diễn ra vào tháng 10, chẳng hạn rà soát quy định về loại bỏ hàng rào thuế quan đối với hàng dệt may. Theo quy định hiện tại, tỷ lệ GDP của các nước triển khai TPP phải đạt được 85% tổng GDP của 12 nước (ký năm 2013) thì hiệp định mới có hiệu lực. Với việc Mỹ chiếm 60% GDP, TPP ít nhất sẽ cần thay đổi điều khoản hiệu lực để có thể bắt đầu. Tuy nhiên, việc mở lại bất cứ điều khoản nào của 1.500 trang hiệp định TPP cũng hết sức phức tạp khi các nước đồng ý điều khoản TPP ban đầu đều có những tính toán tổng thể với các đối tác. Vì vậy, các chuyên gia dự đoán việc đàm phán bất cứ điều khoản nào cũng sẽ dẫn đến việc các nước đòi hỏi thay đổi các điều khoản khác để cân đối được/mất trong hiệp định.

Vì lý do này, Nhật Bản muốn cuộc họp lần này ít nhất sẽ đưa ra được một bức tranh tổng thể về những điều khoản bị gác lại. Tokyo hy vọng sẽ đạt được một thỏa thuận rộng hơn vào tháng 11. Dù các cuộc đàm phán TPP đang gặp một số khó khăn nhất định như các thành viên không thể đạt đồng thuận, cuộc bầu cử ở New Zealand vào ngày 23-9 cũng đặt ra lo ngại vì mức độ ủng hộ của cử tri đang ngày càng lớn dành cho Công đảng đối lập - chính đảng đã phát tín hiệu muốn nước này ra khỏi TPP hoặc tiến trình đàm phán trở nên khó khăn với những vấn đề gai góc như thuế quan và hạn ngạch đối với hàng nông sản nhập khẩu. Nhưng Bộ trưởng phụ trách phục hồi kinh tế của Nhật Bản, ông Toshimitsu Motegi, vẫn tỏ ra lạc quan: “Chúng tôi hy vọng cuộc họp lần này sẽ là một bước đi lớn tiến tới đạt kết quả tốt tại hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) vào tháng 11”.

Tin cùng chuyên mục