Đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa tại Hạ viện đang ở thế bất đồng sâu sắc về việc thông qua dự luật kiểm soát súng tại Quốc hội Mỹ. Đảng Dân chủ, dẫn đầu là Hạ nghị sĩ John Lewis với biệt danh “biểu tượng dân quyền”, đã dẫn đầu nhóm Hạ nghị sĩ đảng dân chủ biểu tình ngồi vào ngày 22-6 để đòi hỏi Hạ viện bỏ phiếu về luật kiểm soát súng. Cuộc biểu tình bị đảng Cộng hòa phản đối.
Nhóm Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ mang theo bảng tên của những nạn nhân trong các vụ xả súng kèm nhiều khẩu hiệu như: “không dự luật (kiểm soát súng), không dừng biểu tình”, “xấu hổ, xấu hổ, xấu hổ!”. Lãnh đạo thiểu số đảng Dân chủ tại Hạ viện Nancy Pelosi và nhiều Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ cho biết họ sẽ không dừng biểu tình ngồi cho đến khi nhận được cam kết rằng Hạ viện sẽ bỏ phiếu về kiểm soát súng.
Có thể hiểu được tâm trạng của những nghị sĩ Mỹ về sự thúc bách của vấn đề kiểm soát súng, nhất là sau vụ xả súng tại một hộp đêm đồng tính ở Orlando, bang Florida hồi đầu tháng 6 làm chết 50 người. Đây là vụ xả súng gây chết người nhiều nhất trong lịch sử nước Mỹ. Vậy mà tuần rồi, Thượng viện Mỹ cũng do đảng Cộng hòa chiếm đa số đã 4 lần lờ đi đề nghị thảo luận biện pháp hạn chế súng. Có lẽ điều này đã vượt ngưỡng chịu đựng của các nghị sĩ đảng Dân chủ. Hạ nghị sĩ Bobby L. Rush đảng Dân chủ bang Illinois nhắc tới cái chết của con trai ông, một nạn nhân của vụ xả súng vào năm 1999. Ông Rush mô tả cảm giác tuyệt vọng sau khi con trai ông qua đời và “tôi không bao giờ quên tiếng thét của mẹ nó”. Hạ nghị sĩ Elizabeth Esty đảng Dân chủ bang Connecticut cho biết, bà cũng nhớ đến “tiếng hét thất thanh” của các thành viên của một gia đình sau vụ xả súng ở trường Sandy Hook tháng 12-2012 làm 20 học sinh thiệt mạng.
Một cuộc thăm dò của CNN/ORC tuần này cho thấy có đến 90% số người Mỹ được hỏi ủng hộ việc tăng cường kiểm soát súng.
Người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest cho rằng các nhà lập pháp tham gia biểu tình ngồi cho thấy họ thất vọng và thậm chí tức giận với những Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa không thực hiện vai trò của mình để bảo vệ người dân Mỹ. Bất chấp lời kêu gọi chấm dứt biểu tình ngồi từ đảng Cộng hòa, các Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ cho biết sẽ tiếp tục ngồi ngay cả khi kỳ họp mới đến sau lễ Quốc khánh Mỹ (4-7) mới nhóm họp lại.
Lịch sử Hạ viện Mỹ cũng từng có cuộc biểu tình phản đối. Trong giờ giải lao mùa hè 2008, đảng Cộng hòa đã tổ chức một cuộc biểu tình tương tự chống lại đảng Dân chủ từ chối bỏ phiếu về dự luật năng lượng mà họ tin rằng sẽ làm giảm giá xăng.
Nhiều nhà hoạt động kiểm soát súng đã hoan nghênh hành động của các Hạ nghị sĩ Mỹ và cho rằng đã đến lúc, xã hội Mỹ, nhất là các nhà hoạt động chính trị không thể làm ngơ trước tội ác chỉ vì bất đồng chính kiến hay vì lợi ích của các tập đoàn vũ khí. Tổng thống Barack Obama đã có những bước đi đơn phương nhằm siết chặt việc sử dụng súng, giờ đến lượt các Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ. Ngay trong mùa bầu cử tổng thống, vấn đề kiểm soát súng có lẽ đang được đảng Dân chủ tập trung thúc đẩy vì vấn đề này đang chạm tới tín mạng của đa số cử tri Mỹ. Và có lẽ đó là chiến lược sáng suốt.
THỤY VŨ
