An cư lạc nghiệp, sinh con đẻ cái, nhưng vì không được cấp giấy chủ quyền nhà, nên người dân nơi đây bị thua thiệt nhiều thứ, tình trạng giống như ăn nhờ ở đậu trên chính ngôi nhà của mình!
Khiếu kiện kéo dài
Khu dân cư 9A Sư Vạn Hạnh nối dài (phường 12, quận 10, TPHCM) trông hiện đại, an ninh, yên tĩnh. 37 ngôi nhà đi chung một con hẻm 766, gọi là hẻm nhưng rộng rãi, ô tô đậu thoải mái; bên ngoài có cổng bảo vệ hẳn hoi! Tuy nhiên, khác với hình ảnh yên bình của khu dân cư, người dân sống tại đây lại thường xuyên phải khiếu kiện…
Bà Trần Lệ Hằng, Tổ trưởng Tổ dân phố 46D (quản lý khu dân cư 9A), cũng là cư dân ở đây, cho biết người dân rất bức xúc vì không được cấp giấy chủ quyền nhà; không nhớ hết đã bao nhiêu lần gửi đơn, bao nhiêu chuyến đi “mòn đường chết cỏ” để gặp chủ đầu tư, UBND phường, UBND quận, UBND TP để kêu cứu. Ngược về năm 2002, những hộ dân có mặt sớm nhất đã nhận chuyển nhượng nền nhà từ Công ty Vật liệu kinh doanh và xuất nhập khẩu vật liệu xây dựng (nay là FICO) thông qua “Hợp đồng góp vốn nhận nền nhà xây dựng nhà ở”, giá bán 12 triệu đồng/m2, mỗi lô có diện tích 110m². Trong hợp đồng quy định, khi bàn giao nền nhà thì khách hàng đóng 95% giá trị lô đất, chủ đầu tư tổ chức làm hạ tầng, đặc biệt chịu trách nhiệm nộp tiền sử dụng đất (SDĐ) và thuế chuyển quyền SDĐ. Ngay sau khi nhận chuyển nhượng, khách hàng bắt đầu xây nhà, dọn vào ở, cuộc sống mới bắt đầu. Tuy nhiên, cũng từ đây, hành trình đòi giấy chủ quyền bắt đầu!
Đây là đơn thư của các hộ dân ký gửi các cơ quan chức năng TP vào năm 2011: “Chúng tôi xây dựng nhà xong từ năm 2003, nhưng phía công ty vẫn chưa hoàn tất thủ tục về việc cấp giấy chứng nhận. Việc này làm ảnh hưởng đến các sinh hoạt và cuộc sống của gia đình chúng tôi như không thể nhập hộ khẩu, phải sử dụng điện nước giá cao, việc học hành của con em gặp khó khăn”.
Bà Trần Lệ Hằng kể hành trình đòi giấy chủ quyền: “Mới đầu, bên FICO giải thích việc xây dựng sai phép khá nhiều, có trường hợp xây dư thêm một hai tầng lầu, nên không thể cấp được chủ quyền. Sau đó vận động người dân phải đóng tiền đo vẽ trở lại, người sai nhiều đóng nhiều, sai ít đóng ít với tổng số tiền 400 triệu đồng cho chủ đầu tư. Chờ hoài không thấy sổ, người dân lên quận hỏi, lúc đó mới biết là do chủ đầu tư không đóng tiền SDĐ. Trước và sau tết âm lịch vừa qua, chúng tôi có lên trụ sở tiếp công dân TP, nhưng sự việc không đi tới đâu, người dân chờ đợi mỏi mòn. Điều đáng nói là chủ đầu tư rất không thiện chí giải quyết cho bà con, nhiều lần họp họ chỉ cử nhân viên đến ngồi nghe, lại nói câu quen thuộc là ghi nhận về báo cáo lãnh đạo”.
FICO xù tiền sử dụng đất
Theo tài liệu chúng tôi có được, tháng 12-2001, theo sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Quốc phòng ban hành quyết định thu hồi đất, cơ sở, nhà xưởng gắn liền với diện tích đất 7.020m² thuộc phường 12, quận 10 của Công ty Tây Hồ để chuyển nhượng trực tiếp cho FICO. Cũng vào thời điểm này, Bộ Quốc phòng ban hành quyết định phê duyệt hợp đồng chuyển nhượng cơ sở nhà xưởng gắn liền quyền SDĐ giữa Cục Tài chính (Bộ Quốc phòng) với FICO. Sau đó, Kiến trúc sư trưởng TP có văn bản thỏa thuận về quy hoạch - kiến trúc xây dựng nhà ở trên khu đất này. Diện tích được xây nhà là 6.363m², với 37 nền nhà. Mới tới thủ tục này, FICO đã ký hợp đồng chuyển nhượng nền nhà tự xây dựng cho người dân. Về việc làm giấy chủ quyền, mãi đến năm 2009, Sở Xây dựng mới có văn bản về vấn đề cấp giấy chủ quyền cho khu dân cư, trong đó yêu cầu: FICO liên hệ với Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) để hoàn thành thủ tục pháp lý về quyền SDĐ; UBND quận 10 xem xét cấp giấy chủ quyền cho các căn hộ thuộc dự án đối với các căn nhà xây dựng đúng phép theo quy định.
Sự việc mới được làm sáng tỏ tại cuộc họp của UBND TP gần đây. Bà Nguyễn Thị Thu Nga, Phó Chủ tịch UBND quận 10, khẳng định FICO sai trình tự thủ tục ngay từ khi bắt đầu thực hiện dự án nhà ở tại khu đất; quận và các hộ dân kiến nghị TP xem xét xử lý, trong đó có xử lý xây dựng sai phép, điều chỉnh quy hoạch, thực hiện nghĩa vụ tài chính… để làm sao giải quyết được việc cấp giấy chủ quyền cho người dân. Cho đến nay, công tác điều chỉnh quy hoạch, xử lý xây dựng sai phép đã hoàn tất, Sở TN-MT đã trình UBND TP xem xét cho phép chuyển mục đích SDĐ, từ đất quốc phòng sang đất ở. “Tuy nhiên, sau khi TP cho chuyển mục đích SDĐ, dự án này sẽ tiếp tục phát sinh một số khó khăn khác. Trong đó, khả năng chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước là khó. Vì qua nhiều lần làm việc với quận, chủ đầu tư đều nói rằng không có khả năng đóng thêm tiền SDĐ.
FICO lý giải, công ty đã mua đất quốc phòng và trả tiền cho quốc phòng rồi, nghĩ rằng đã thực hiện xong các nghĩa vụ tài chính nên triển khai dự án và bán cho khách hàng. Người dân đã mua và thực hiện xong nghĩa vụ tài chính cho chủ đầu tư, ở ổn định từ đó đến nay. Người dân đề nghị chính quyền có giải pháp để hoàn tất việc cấp giấy chủ quyền nhà, vì treo quá lâu”, bà Nguyễn Thị Thu Nga cho biết.
UBND quận 10 kiến nghị UBND TP, nếu trong quá trình thực hiện mà chủ đầu tư chây ì, không có khả năng thực hiện nghĩa vụ tài chính, TP cho chế tài xử lý chủ đầu tư; song song đó, TP tháo gỡ để giải quyết cấp giấy chủ quyền cho các hộ dân. Phó Chủ tịch UBND TP Lê Văn Khoa chỉ đạo, UBND quận 10 chủ động làm việc với Sở TN-MT và Sở Tư pháp theo hướng: Trong trường hợp chủ đầu tư không thực hiện nghĩa vụ tài chính thì xử lý thế nào, chế tài ra sao; trong thời gian chờ đợi thì việc cấp giấy chủ quyền cho người dân có thực hiện được hay không; nếu cấp thì có phát sinh hậu quả pháp lý gì... Sau đó báo cáo UBND TP để xem xét quyết định.
Trên địa bàn quận 10 không chỉ có khu dân cư 9A Sư Vạn Hạnh, việc không cấp giấy chủ quyền cũng xảy ra tại chung cư Bưu điện lô A, phường 14 quận 10, cũng liên quan đến đóng tiền SDĐ của chủ đầu tư. Dự án này kéo dài từ năm 1998 đến nay, mặc dù UBND quận 10 đã có báo cáo, UBND TP đã giao Cục Thuế xem xét để tham mưu cho TP hướng xử lý, nhưng đến thời điểm hiện nay, Cục Thuế vẫn chưa có phản hồi cho quận, còn người dân thì liên tục lên quận khiếu nại.
