Hồ thủy lợi cạn nước, thủy điện dừng phát điện

Cùng với hàng trăm vụ cháy rừng lớn nhỏ, nắng nóng gay gắt suốt hơn 3 tháng qua đã khiến các hồ đập tại Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế khô hạn khốc liệt. Hiện Công ty Thủy điện Quảng Trị tạm ngừng phát điện công trình thủy lợi, thủy điện Rào Quán, các thủy điện còn lại tại 2 địa phương này hoạt động cầm chừng vì thiếu nước.

Đập Quao- hồ thủy lợi Hòa Mỹ đưa vào sử dụng từ năm 1994 với dung tích chứa gần 10 triệu m³. Người ta từng ví công trình này là một kì tích, giúp hồi sinh vùng đất chết. Cây lương thực và hoa màu phía hạ du hồ thủy lợi này xanh tốt bốn mùa nhờ nguồn nước tưới dồi dào.

Tuy nhiên mùa khô năm 2019, lòng hồ khô cạn chỉ còn những vũng nước nhỏ, nhiều chỗ trơ đáy. Ông Trịnh Đức Hùng, Chủ tịch UBND huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế cho biết, nước trong hồ thường sâu khoảng 25m nhưng giờ nơi trũng nhất còn khoảng 3m nước và xuất hiện nhiều phần đất khô cạn dưới hồ. Hàng trăm hécta lúa bị cháy khô giai đoạn trổ bông do hồ Hòa Mỹ khô hạn không đủ nước tưới. Địa phương đã trích ngân sách hỗ trợ nông dân tiền mua máy bơm, dầu cùng ống dẫn nước để lấy nước từ các sông, khe nước về cứu cây trồng héo khô. 

Hồ thủy lợi cạn nước, thủy điện dừng phát điện ảnh 1
Hồ thủy lợi cạn nước, thủy điện dừng phát điện ảnh 2 Nắng nóng kéo dài khiến hàng loạt hồ thủy lợi tại Thừa Thiên - Huế trơ đáy
Khốc liệt hơn là hồ thủy lợi Thọ Sơn, Sơn Thọ… làm nhiệm vụ tưới tiêu cho hàng ngàn hécta lúa của thị xã Hương Trà nay khô cạn, đất bùn lòng hồ khô nứt nẻ hoặc biến thành những bãi cỏ rộng. Nhiều bậc cao niên ở đây khẳng định, chưa bao giờ khô hạn kéo dài và gió Lào hoạt động mạnh kéo dài như năm nay. “Mọi người rồi sẽ lấy chi mà sống vì ngay cả cây đậu phộng, loại cây chịu hạn tốt cũng đang héo úa thì các loại cây lương thực khác coi như không còn "cửa" sống”, cụ Nguyễn Văn Kết (80 tuổi) ở xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà nói.
Sở NN-PTNT tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết, các hồ chứa thủy lợi đồng loạt khô hạn khiến gần 3.000ha cây lương thực các loại của nông dân trên địa bàn thiếu nước nghiêm trọng, nhiều diện tích cây trồng chết khô hoặc giảm năng suất. Địa phương đã báo cáo Trung ương hỗ trợ 76,3 tỉ đồng để hỗ trợ kinh phí tiền điện, dầu vượt định mức và sửa chữa các công trình thủy lợi và nước sinh hoạt.
Hồ thủy lợi cạn nước, thủy điện dừng phát điện ảnh 3
Hồ thủy lợi cạn nước, thủy điện dừng phát điện ảnh 4 Hồ đập khô cạn khiến cá chết khô 

Từ 0 giờ ngày 16-8, Công ty Thủy điện Quảng Trị tạm ngừng hoạt động 2 tổ máy phát điện với công suất 64MW ở công trình thủy lợi, thủy điện Rào Quán thuộc huyện Hướng Hóa. Hồ Rào Quán còn bổ sung nước tưới cho hơn 1.600ha lúa, hoa màu và giảm lũ cho hạ du. Nguyên nhân, hạn hán kéo dài khiến mực nước tại hồ xuống thấp hơn mực nước chết hơn 1m nên các tổ máy không tiếp tục vận hành được.

Theo ông Nguyễn Quân Chính, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị để có nước cho người dân TP Đông Hà và các vùng phụ cận sinh hoạt, lãnh đạo tỉnh đã chỉ đạo đơn vị quản lý mở van xả, điều tiết nước từ kênh N1 hồ Ái Tử (Triệu Phong) về sông Vĩnh Phước đang trơ đáy. Lưu lượng bổ sung 25.000m³/ngày đêm. Ngoài ra, từ ngày 5-8, Công ty cổ phần nước sạch Quảng Trị tiến hành hạ ống hút nước của nhà máy xử lý xuống 2m, gần sát đáy sông Vĩnh Phước, thuê máy múc và công nhân đào kênh ở thượng nguồn, đắp đập và bơm chuyền ở hạ nguồn để vét nước. Tuy nhiên, hồ thuỷ lợi Ái Tử chỉ còn khoảng một triệu m³ nước nên sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc phục vụ nước sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt ở TP Đông Hà và huyện Triệu Phong những ngày tới nếu trời vẫn tiếp tục không có mưa.

Hồ thủy lợi cạn nước, thủy điện dừng phát điện ảnh 5
Hồ thủy lợi cạn nước, thủy điện dừng phát điện ảnh 6 Nỗ lực tìm nguồn nước

Theo Tổng cục Thủy lợi (Bộ NN-PTNT), nắng nóng và khô hạn xảy ra tập trung tại Trung bộ đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp. Qua thống kê, các địa phương khu vực Trung bộ có hàng chục ngàn hécta đất nông nghiệp bị hạn hán, thiếu nước. Nguyên nhân là do nắng nóng kéo dài, lượng mưa thấp so với trung bình cùng kỳ nhiều năm đã làm dung tích của các hồ chứa vừa và lớn toàn vùng bắc Trung bộ chỉ đạt 43% so với dung tích thiết kế, thấp hơn so với cùng kỳ năm 2018 là 13% và năm 2017 là 22%. Nhiều hồ thủy lợi mực nước xuống dưới 7% so với thiết kế.

Tổng cục Thủy lợi đã có văn bản đôn đốc Sở NN-PTNT các tỉnh Trung bộ thường xuyên kiểm kê nguồn nước cung cấp cho sản xuất nông nghiệp, sinh hoạt trên địa bàn, khoanh vùng cụ thể các diện tích có nguy cơ bị hạn hán, thiếu nước, xây dựng kế hoạch cấp nước cụ thể cho từng vùng phục vụ của công trình thủy lợi. Nạo vét hệ thống dẫn nước, lắp đặt các trạm bơm dã chiến bơm cấp nước, đào giếng khoan tìm kiếm nguồn nước cho các khu vực bị thiếu nước; tăng cường thông tin, tuyên truyền cho người dân có ý thức sử dụng tiết kiệm nước, vận động nhân dân trữ nước và sử dụng nước hiệu quả, tiết kiệm. Lâu dài, các tỉnh Trung bộ tiếp tục nghiên cứu chuyển đổi cơ cấu cây trồng trong sản xuất ít tiêu tốn nước thích nghi với điều kiện thời tiết khô hạn, khắc nghiệt.

Tin cùng chuyên mục