Hội nhà văn TPHCM xác định không có đạo văn trong tác phẩm được tặng thưởng năm 2017

Sáng 18-1, Ban chấp hành Hội Nhà văn TP đã họp đột xuất để xem xét xử lý vụ việc phát sinh sau khi công bố kết quả Giải thuởng năm 2017. 

 

Chủ tịch Hội Nhà văn TPHCM Trần Văn Tuấn (đứng) trả lời các vấn đề xung quanh giải thưởng 2017
Chủ tịch Hội Nhà văn TPHCM Trần Văn Tuấn (đứng) trả lời các vấn đề xung quanh giải thưởng 2017

Với trường hợp tập thơ Những ký âm ngân của tác giả Nguyễn Thị Thanh Long bị nhà thơ Lê Huy Mậu đặt nghi vấn sao chép thơ của ông. Nhà văn Trần Nhã Thụy, trưởng ban kiểm tra đã đọc biên bản đánh giá thẩm định của hội đồng chuyên môn, trong đó nhận xét: “Đối chiếu hai văn bản thơ, theo nhận định của chúng tôi thì hai bài thơ có hai câu chuyện, bối cảnh, tứ thơ… khác nhau. Dấu vết thấy rõ nhất là hai chữ “ký âm” và “cộng sinh”, “liều thuốc nhiệm màu”… Nhiều khả năng tác giả đã đọc bài thơ này, bị lây lan cảm hứng và sáng tác ra một bài thơ khác, trong đó “vay mượn” rõ nhất là tứ và chữ “những ký âm” Nhưng thật khó để nói đây là vụ đạo thơ. Hay nói cách khác nói đây là đạo thơ thì quá nặng nề”.

Từ nhận xét này, ban chấp hành đã ra kết luận: “ Dựa trên văn bản hai bài thơ Những ký âm ngân Chiều cuối năm, có thể suy đoán nhà thơ Thanh Long từng đọc và ảnh hưởng thơ Lê Huy Mậu, nhưng để kết luận đạo thơ thì quá nặng nề, chưa thỏa đáng”. Từ đó chính thức kết luận bài thơ Những ký âm ngân không đạo thơ của nhà thơ Lê Huy Mậu và tập thơ Những ký âm ngân đạt đầy đủ tiêu chí để nhận tặng thưởng của HNV TP 2017.

Tuy nhiên trước đó, vì lý do cá nhân nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long đã xin rút khỏi giải thưởng 2017 của HNV TP. Theo nhà văn Trần Văn Tuấn, giải thưởng của HNV mang tính tự nguyện nên nếu tác giả không muốn tham gia, nhận giải thì Hội sẽ tôn trọng ý muốn của tác giả.

Như vậy, cùng với việc nhà nhà thơ La Mai Thi Gia, tác giả tập Thơ trắng xin rút khỏi danh sách nhận tặng thưởng, giải thưởng của HNV TP 2017 sẽ chỉ còn 1 giải thưởng và 7 tặng thưởng (thay vì 9 tặng thưởng như trước). Các giải và tặng thưởng bao gồm: Giải thưởng duy nhất thuộc về tác phẩm Văn chương phương Nam một vài bổ khuyết của hai tác giả Võ Văn Nhơn và Nguyễn Thị Phương Thúy. 7 tặng thưởng với 5 tặng thưởng cho tác phẩm: Đêm nay con có mơ không? (Tập tản văn) của tác giả Trương Gia Hòa; Dưới mái nhà xanh (Tập thơ) của tác giả Tôn Nữ Thu Thủy; Nghi lễ của ánh sáng (Tập thơ) của tác giả Lê Tuân; Đi tìm ẩn ngữ văn chương (Tập LLPB) của tác giả Trần Hoài Anh; Hoa rơi hữu ý (tập LLPB) của tác giả Lê Thiếu Nhơn. Và 2 tặng thưởng cho tác giả là nhà văn Trúc Phương và nhà sưu tầm Trần Thanh Phương vì những đóng góp của hai ông trong sự nghiệp phát triển chung của văn học ở TPHCM.

Cần nhắc lại là trước đó, giải thưởng thường niên của HNV TP năm 2017 đã chịu nhiều điều tiếng. Đầu tiên là việc một số thành viên của hội đồng thơ lên tiếng than phiền việc hai tác phẩm Thơ trắng và Nghi lễ của ánh sáng đã bị loại ở Hội đồng sơ khảo nhưng lại tiếp tục được Hội đồng chung khảo đưa vào và sau đó đạt tặng thưởng. Hội đồng chung khảo sau đó đã nhận trách nhiệm đã có sai sót trong quá trình trao giải khi thiếu sự trao đổi lại với hội đồng sơ khảo để có sự thống nhất. Tuy đã có khắc phục (họp lại với Hội đồng thơ để Hội đồng thơ góp ý và thông qua hai tác phẩm: Thơ trắngNghi lễ của ánh sáng được tặng thưởng, số phiếu 3/ 5) nhưng sự chậm trễ này đã gây ra hiểu lầm về sự tôn trọng.

Ngay khi vấn đề giữa hai hội đồng vừa tạm được giải quyết thì lại có thông tin tác phẩm Những ký âm ngân của nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long bị nhà thơ Lê Huy Mậu tố “đạo thơ”. Nhà thơ Lê Huy Mậu cho rằng nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long đã “lấy toàn bộ tư tưởng, bóng dáng, cái hồn và những câu tinh túy nhất” trong hai bài thơ Chiều cuối năm và Ký âm của ông đã ra mắt cách nay nhiều năm để sáng tác nên bài thơ Những ký âm ngân in trong tập thơ cùng tên. Thông tin này đã dẫn đến việc ban kiểm tra của HNV phải vào cuộc và cuối cùng có kết luận như trên.

Là một trong những giải thưởng văn học địa phương được quan tâm trong cả nước nhiều năm qua, những lùm xùm xung quanh tác phẩm, tác giả, công tác tổ chức của giải thưởng HNVTP 2017 được đánh giá là đáng tiếc, gây ảnh hưởng đến uy tín của giải. Ban chấp hành HNV đã đánh giá đây là sai sót nghiêm trọng và là bài học kinh nghiệm để từ đó điều chỉnh quy trình chặt chẽ hơn cho việc xét giải thưởng cho những năm sau.

Khác với các giải thưởng văn học khác, giải thưởng văn học thường niên của HNV TPHCM được chia làm hai phần. Phần đầu là “Giải thưởng” trao cho các tác phẩm có tính xuất sắc, được đánh giá cao nhất trong từng thể loại sáng tác văn học. Phần hai “Tặng thưởng” là những ghi nhận, khuyến khích của hội đối các tác phẩm có nét sáng tạo hay và độc đáo trong năm. 

Tin cùng chuyên mục