Những vụ bắn giết gần đây ở Mỹ, nhất là vụ thảm sát trong cộng đồng người Mỹ gốc châu Á đã đặt dấu hỏi cho chính phủ của Tổng thống Obama về việc bao giờ sẽ đưa ra một điều luật mới hạn chế súng cá nhân. Thế nhưng nhiều dấu hiệu cho thấy đây không phải là ưu tiên của Tổng thống Obama, mặc dù ông đã hứa hẹn trong chiến dịch tranh cử.
Ai được mua súng?
Một phụ nữ tìm mua súng trường tại Richmond, bang Virginia.
Vụ Richard Polawski, 22 tuổi, gọi cảnh sát đến để giải quyết mâu thuẫn với mẹ nhưng bất ngờ xả súng giết chết 2 cảnh sát tại Pittsburgh, bang Pennsylvania, một lần nữa đã gợi lại câu hỏi về thông tin của những người mua súng.
Polawski là một người da trắng cực đoan thường xuyên lên chat trong các trang web phân biệt chủng tộc. Tại các trang web này, y từng viết rằng “sự chiếm đóng của dân Do Thái đã làm suy thoái kinh tế Mỹ”. Thế nhưng, Keith Savage, Giám đốc Công ty Braverman Arms Co., nơi Polawski mua rất nhiều loại súng lại không biết gì về lai lịch của y mặc dù Polawski đã điền vào mẫu 4473 (tờ khai thông tin cá nhân trước khi mua súng).
Ông chủ công ty súng này cũng không thể nào biết rằng Polawski từng bị trục xuất khỏi đơn vị lính thủy đánh bộ vào năm 2005. Chính đơn vị quân đội này đã xác nhận trên tờ Newsweek rằng Polawski bị chứng “rối loạn tâm lý”.
Mẹ của Polawski cho biết, y đã từng tấn công đồng đội trên thao trường. Người bán súng cũng không thể biết rằng bạn gái của Polawski từng nhận được lệnh của tòa án không được tiếp xúc với y vì trong năm 2005, y đã đối xử thô bạo với cô bằng cách nắm tóc và dọa giết cô.
Trong quá khứ, các nhà lãnh đạo chính trị của Mỹ đã từng nêu các vấn đề khó khăn đối với việc kiểm soát những người không đủ tư cách mua vũ khí, nhất là những loại vũ khí có tính sát thương cao.
Những vị lãnh đạo này còn tỏ ra sốt sắng hơn sau vụ giết người của Polawski cũng như vụ một hung thủ người Mỹ gốc Hoa (sinh tại Việt Nam) thảm sát 14 người tại Binghamton, New York, mới đây.
Cũng có nhiều người lo ngại rằng nghề mua bán vũ khí ở Mỹ đang phát đạt là do dân Mexico tăng cường khả năng tự vệ bằng cách mua súng tại Mỹ để chuyển lậu vào Mexico trong bối cảnh các vụ giao tranh giữa các tập đoàn buôn lậu ma túy gây bất an cho họ.
Kiểm soát súng không phải là vấn đề ưu tiên
Tuy nhiên, những nhà vận động cho một cơ chế kiểm soát súng đạn chặt chẽ hơn tại Mỹ đang yên lặng.
Ngay cả những người trong đội ngũ của Tổng thống Barack Obama tại Nhà Trắng cũng vậy. Ông Peter Hamm, Giám đốc truyền thông của Chiến dịch Brady ngăn ngừa bạo động do súng, nói: “Thật là khó hiểu. Ngay cả Bộ trưởng Tư pháp Eric Holder, Ngoại trưởng Hillary Clinton hay Chánh văn phòng Nhà Trắng Rahm Emanuel cũng im lặng về vấn đề kiểm soát súng”.
Theo thăm dò mới nhất trên báo CS Monitor, hiện số lượng súng được tiêu thụ mạnh ở Mỹ khi mà ngày càng nhiều người muốn trang bị súng để đề phòng bất trắc, trong đó ngày càng nhiều phụ nữ tìm đến các cửa hàng bán súng. Đơn đặt mua vũ khí nhiều đến nỗi có khi phải mất nhiều tháng mới có thể giao hàng. Theo Newsweek, trong vòng 1 tháng qua tại Mỹ đã có 58 người chết vì các vụ tấn công bằng súng. |
Trong chiến dịch tranh cử của mình năm 2008, ông Barack Obama đã hứa hẹn khôi phục lệnh cấm mua một số loại súng bán tự động trên toàn liên bang Mỹ.
Lệnh cấm này từng được Quốc hội do đảng Dân chủ kiểm soát thông qua năm 1994 nhưng đã hết hạn vào năm 1999.
Những năm gần đây, Cơ quan phụ trách rượu, thuốc lá, vũ khí và chất nổ của Mỹ đã bãi bỏ tất cả hạn chế nhập khẩu các loại súng tấn công do nước ngoài sản xuất, cho phép nhập hàng loạt vũ khí giá rẻ từ Romania, Bulgaria và các loại AK47 từ các nước Đông Âu khác. Theo ông Kristen Rand, thuộc Trung tâm chính sách chống bạo động, thì: “Các loại vũ khí này tràn ngập thị trường”.
Chánh văn phòng Nhà Trắng Emanuel hiện nay từng là người đóng góp lớn cho lệnh cấm bán vũ khí tấn công khi ông còn làm việc cho chính phủ Tổng thống Bill Clinton. Tuy nhiên, ông này và nhiều nhà chiến lược khác của Nhà Trắng hiện nay chưa thể bàn bạc với Hiệp hội súng trường Mỹ (NRA) về một lệnh cấm mới khi mà các ưu tiên dành cho kinh tế và cải tổ hệ thống y tế đang chiếm nhiều thời gian của họ.
Một quan chức Nhà Trắng giấu tên cho Tạp chí Newsweek biết rằng: “Trong Quốc hội Mỹ hiện nay không có sự ủng hộ nào cho lệnh cấm vũ khí”. Người phát ngôn của Nhà Trắng Ben LaBolt thì cho rằng Tổng thống Obama “tôn trọng truyền thống sở hữu súng của Mỹ” và ông tin rằng “chúng ta sẽ có những bước cần thiết để giữ cho đường phố an toàn”. Ông LaBolt ám chỉ đến ngân khoản 2 tỷ USD trong gói kích thích nhằm tài trợ cho các bang tăng cường duy trì luật pháp.
Dân biểu đảng Dân chủ bang New York, bà Carolyn McCarthy, là một trong những người rất bức xúc trước tình trạng im lặng của đảng Dân chủ. Bà có lý do vì chồng bà từng bị giết và con bà bị thương nặng trong một vụ xả súng tại tàu điện ngầm ở Long Island ngày 7-12-1993. Nhưng khi bà đề nghị các quan chức trong đội ngũ chuyển tiếp chính phủ của ông Obama về vấn đề hạn chế súng cá nhân thì lại nhận được câu trả lời là: “Không phải bây giờ, hãy đợi sau này”.
“Hãy tránh xa đề tài sở hữu súng”
NRA cũng sẽ sẵn sàng cản trở các nỗ lực hạn chế hay cấm vũ khí. Hồi tháng 2, khi Bộ trưởng Tư pháp Mỹ vừa kêu gọi khôi phục lệnh cấm trên toàn liên bang về buôn bán súng tấn công để giảm tình trạng tuồn vũ khí sang Mexico thì NRA đã vận động được 65 hạ nghị sĩ đảng Dân chủ ký vào lá thư chống lại bất kỳ biện pháp kiểm soát vũ khí nào.
Tại Thượng viện, hai Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ của bang Montana cũng đã đưa ra lời cảnh báo với ông Holder rằng: “Hãy tránh xa đề tài sở hữu súng”. Theo các nhà phân tích, một trong những lý do khiến đảng Dân chủ ít mặn mà với các biện pháp kiểm soát súng đạn do vấn đề này là một trong những nguyên nhân gây thất bại cho đảng trong cuộc bầu Quốc hội năm 1994 và bầu Tổng thống năm 2000.
Việc sở hữu súng đạn phần lớn tập trung ở các vùng nông thôn, nơi có số lượng đông đảo cử tri ủng hộ đảng Dân chủ.
Gần đây, Thượng viện Mỹ đã thông qua dự luật đảo ngược chính sách hậu 11-9, theo đó, cho phép mang súng trong túi xách trên các chuyến tàu của Amtrak.
Huy Quốc (tổng hợp)
