Lâu nay, công tác hướng nghiệp chỉ được chú trọng ở bậc THPT, chủ yếu dành cho kỳ thi tuyển sinh ĐH-CĐ. Còn đối với khối THCS, công tác này dường như còn bỏ ngỏ, trong khi đối với học sinh (HS) lớp 9 lên lớp 10, việc chọn trường, chọn một hướng học lên tiếp THPT hay “rẽ nhánh” sang loại hình khác được phụ huynh (PH) quan tâm không kém gì bậc ĐH-CĐ.
Đừng để phụ huynh “tự bơi”
Theo kế hoạch tuyển sinh đầu cấp tại TPHCM, quãng thời gian từ ngày 2-5 đến ngày 15-5 là mốc thời gian HS lớp 9 nộp hồ sơ thi tuyển và xét tuyển vào lớp 10 năm học 2010 - 2011. Từ giữa tháng 4 đến nay, nhiều trường tiến hành buổi tư vấn tuyển sinh cho PH toàn trường, thậm chí từng lớp về việc đăng ký chọn trường.
Tuy nhiên, với khoảng thời gian quá ngắn ngủi, thông tin mà nhà trường tư vấn vẫn chưa đáp ứng được mong mỏi của PH.
Anh Nguyễn Quy Nhẫn, PHHS lớp 9/3 Trường THCS Bạch Đằng, quận 3 tâm sự: “Ngày 9-5, nhà trường tổ chức tư vấn tập thể cho PH, thông tin thêm trường dạy nghề, trường trung cấp chuyên nghiệp để PH lựa chọn. Tuy nhiên, với chúng tôi, thông tin như vậy là chưa đủ”.
Cùng suy nghĩ với anh Nhẫn, chị Ngọc Bích, nhà ở quận Gò Vấp, có con sắp vào lớp 10 cho rằng: “Giờ đọc báo toàn thấy tin bài phân tích chọn ngành, chọn nghề, chọn trường cho bậc ĐH-CĐ. Tôi có cảm giác dường như hướng nghiệp bậc THCS không được quan tâm bằng, trong khi đối với PH TPHCM nói riêng và cả nước nói chung, việc chọn trường nào gần nhà, điểm trúng tuyển cao hay thấp, cơ hội vào trường công thế nào cho an toàn cũng quan tâm không kém, nhưng lại ít được đề cập”.
Huy Vũ, HS Trường THCS Lê Quý Đôn, quận 11 tâm sự: “Năm nay em dự tính nộp đơn vào Trường THPT Nguyễn Thượng Hiền, nhưng ba mẹ bảo đăng ký vào Trường THPT Nguyễn Thái Bình hoặc Nguyễn Chí Thanh cho chắc, vì trường này có điểm đầu vào thấp hơn”.
Không riêng gì Vũ, nhiều HS học lực khá, giỏi, nhưng lo lắng điểm thi lớp 10 có sự chênh lệch lớn nên việc chọn trường, đăng ký nguyện vọng lớp 10, khiến HS rất lo lắng, do đó PH phải can thiệp. Tại Trường THCS Bạch Đằng, dù đã quá thời hạn đăng ký hồ sơ 1 tuần, nhưng khi được hỏi, nhiều HS cho biết: “Tụi em đợi ba mẹ đi nghe tư vấn của thầy cô chủ nhiệm, dò điểm chuẩn năm ngoái rồi mới quyết định”.
Chưa đẩy mạnh tuyển sinh nghề, TCCN
Từ giữa tháng 4 đến nay, đi một vòng các ngày tư vấn tuyển sinh lớp 10 của các trường THCS tại TPHCM, chúng tôi nhận thấy, đa số Ban giám hiệu các trường chỉ đẩy mạnh về tư vấn nguyện vọng, chọn trường THPT công lập, mà thiếu sự quảng bá thêm về loại hình TCCN và trường nghề.
Thông thường, các trường thường liên kết với một vài trường nghề hoặc TCCN trên địa bàn quận để phối hợp quảng bá thông tin đến PH và HS THCS. Tuy nhiên, theo đánh giá của PH, thông tin quảng bá trên chưa đa dạng và đầy đủ, nên họ khó lòng tìm hiểu.
Phụ huynh học sinh tham khảo thông tin tuyển sinh.
Đơn cử tại Trường THCS Bạch Đằng, quận 3, Trường Trung cấp nghề Nhân Đạo xuống tận trường để tư vấn tuyển sinh cho PH, HS. Nhưng tại buổi tư vấn, nhân viên tư vấn của trường này thông báo ngày khai giảng các lớp đào tạo của trường là ngày 10-5.
Theo chị Ngọc Bích, PH lớp 9/5 tâm sự: “Thường thời điểm này chúng tôi chỉ quan tâm về trường THPT công lập, nhưng nếu trường nghề, TCCN tư vấn nên thông tin thêm thời gian tuyển sinh sau khi thi tuyển lớp 10 là tháng nào? Ngoài ra, chúng tôi cũng cần biết thêm thông tin tuyển sinh của các trường TCCN hoặc trường nghề khác để có thêm sự lựa chọn”.
Thầy Trần Thái Việt, Hiệu trưởng Trường THCS Hoàng Quốc Việt, chia sẻ: “Cụ thể vào mùa tuyển sinh lớp 10, các trường nghề, TCCN cần quảng bá bằng băng-rôn, poster xuống các trường THCS để PH và HS tham khảo thông tin. Đặc biệt, tâm lý các em thường so sánh, nếu học trường nghề, TCCN liệu ra trường tấm bằng tốt nghiệp của mình có giá trị thế nào. Vì vậy, các trường nghề và TCCN nên công khai chất lượng đầu ra, quá trình đào tạo và đặc biệt là triển vọng nghề nghiệp tương lai, thậm chí là mức lương công việc sau này”.
Tại những buổi tư vấn tuyển sinh lớp 10, thông thường các trường in bảng hệ thống trường lớp, điểm số 3 môn: Toán, Văn, Anh học kỳ 2 phát tận tay để PH dựa theo đó mà chọn nguyện vọng cho phù hợp.
Ngoài ra, các trường in bảng điểm chuẩn và điểm 3 nguyện vọng của các trường THPT công lập dán tại bảng thông báo nhà trường để PH theo dõi. Nhưng, hầu hết các trường đều chỉ làm công tác “thông tin” chứ chưa “phân tích” để PH biết hướng mà đi.
Hiện nay, những thông tin về kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng được đăng hầu hết trên các báo từ trung ương đến địa phương. Ngay cả ở trường THPT, nhiều thông báo về khối thi, ngành học cũng xuất hiện ở từng lớp học.
Trong khi đó, ở bậc THCS, công tác hướng nghiệp cho HS sau khi tốt nghiệp quá ít ỏi. Đặc biệt trong khâu làm công tác tâm lý và phân tích những yếu tố giúp PH, HS chọn trường, chọn hướng đi nào cho phù hợp nhất còn mờ nhạt.
Hệ quả của việc xem nhẹ hướng nghiệp THCS, tư vấn tuyển sinh lớp 10 là tình trạng thừa thầy nhưng thiếu thợ lành nghề. Đặc biệt, thực tế qua các mùa tuyển sinh đã chứng minh, có nhiều HS dù thi điểm cao, nhưng do không biết cách chọn trường đã bị rớt oan uổng, hoặc có nhiều HS cố sức để theo lớp 10, nhưng nửa đường bỏ học.
NGUYỄN THỦY
