Năng lượng nguyên tử ngày càng được ứng dụng rộng rãi ở Việt Nam

Ngày 13-10, Hội thảo quốc gia lần thứ II về Ứng dụng năng lượng nguyên tử (NLNT) phục vụ phát triển kinh tế - xã hội khai mạc tại Hà Nội.
Năng lượng nguyên tử ngày càng được ứng dụng rộng rãi ở Việt Nam

(SGGPO).- Ngày 13-10, Hội thảo quốc gia lần thứ II về Ứng dụng năng lượng nguyên tử (NLNT) phục vụ phát triển kinh tế - xã hội khai mạc tại Hà Nội.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ KH-CN Phạm Công Tạc khẳng định, NLNT ngày đang được ứng dụng rộng rãi trong đời sống, phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam. Bên cạnh những biện pháp đảm bảo an toàn tối đa, thì việc tiếp tục nghiên cứu, đẩy mạnh ứng dụng NLNT để phát triển kinh tế - xã hội là công việc quan trọng, cấp thiết hiện nay.

Quang cảnh cuộc hội thảo sáng 13-10. Ảnh: Trần Bình

Báo cáo tổng quan đánh giá những thành tựu, kết quả việc ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ trong giai đoạn 2011 – 2016 do Cục trưởng Cục NLNT Hoàng Anh Tuấn trình bày tại hội thảo cho biết, Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả nổi bật. Cụ thể, việc ứng dụng công nghệ bức xạ cũng đã được triển khai tại Việt Nam trong lĩnh vực thủy sản và nông sản, đặc biệt là hoa quả phục vụ xuất khẩu; khử trùng dụng cụ y tế; chế tạo các vật liệu nhờ xử lý bức xạ.

Với 9 máy chiếu xạ quy mô công nghiệp ở Hà Nội, TPHCM, Bình Dương và Cần Thơ, Việt Nam được đánh giá là một trong những nước có số lượng các thiết bị tương đối nhiều so với các nước trong khu vực ASEAN.

Trung tâm Nghiên cứu và triển khai công nghệ bức xạ (VINAGAMMA) đã nghiên cứu và làm chủ công nghệ thiết kế, chế tạo thiết bị chiếu xạ Co-60. VINAGAMMA sử dụng các thiết bị phát tia gamma và thiết bị phát tia điện tử cho mục đích chiếu xạ khử trùng dụng cụ y tế, dược phẩm, mỹ phẩm, dụng cụ nuôi cấy mô, tế bào. Đầu năm 2016, Trung tâm chiếu xạ Hà Nội đã hoàn thành việc nâng cấp dây chuyền công nghệ chiếu xạ công suất 300 tấn quả/ngày nhằm đáp ứng nhu cầu chiếu xạ thực phẩm, nông sản phía Bắc, đặc biệt là việc xuất khẩu vải thiều sang thị trường Australia.

Ngoài ra, ứng dụng công nghệ bức xạ ở Việt Nam chủ yếu tập trung ở lĩnh vực chiếu xạ ở kiểm dịch hoa quả và thủy hải sản xuất khẩu, trong khi đó công nghệ bức xạ ở các nước trên thế giới có rất nhiều ứng dụng và hiệu quả kinh tế cao...

Trong lĩnh vực y tế, cả nước có 32 cơ sở y học hạt nhân, chủ yếu tập trung ở các tỉnh, thành phố lớn với khoảng 43 thiết bị xạ hình được trang bị.

Kỹ thuật xạ hình PET/CT đã trở thành kỹ thuật thường quy trong chẩn đoán, điều trị các bệnh về ung thư, tim mạch và thần kinh tại Việt Nam. Số lượng bệnh nhân được điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội ) và Bệnh viện Chợ Rẫy (TPHCM) khoảng 7.000-8.000 lượt/năm. Hiện cả nước cũng có 25 cơ sở xạ trị chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn. Đáng chú ý, nhiều kỹ thuật xạ trị hiện đại, ngang tầm khu vực và quốc tế đã được triển khai tại Việt Nam. Về chẩn đoán hình ảnh, hiện có 174 máy chụp cắt lớp vi tính, 51 máy chụp cộng hưởng từ và 21 máy chụp mạch máu, trên 500 máy X quang cao tần. Các kỹ thuật cao về điện quang mới chỉ được áp dụng ở những bệnh viện đầu ngành.

Về sản xuất và sử dụng đồng vị, dược chất phóng xạ trong y tế, Viện Nghiên cứu hạt nhân (Đà Lạt) đã cung cấp gần 400Ci/năm, sản xuất trên các máy cyclotron khoảng 25 OCi/năm (tổng lượng cung cấp trong nước đạt gần 50% nhu cầu).

Giới thiệu giống lúa lai và thành phẩm gạo mới do Viện Di truyền nông nghiệp tạo ra nhờ ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ. Ảnh: Trần Bình

Trong lĩnh vực công nghiệp, Trung tâm ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong công nghiệp (CANTI) đã nghiên cứu, thiết kế và chế tạo thành công thiết bị chụp ảnh cắt lớp thế hệ 3 và thiết bị CT/SPECT công nghiệp có nhiều ứng dụng trong công nghiệp dầu khí. Ngoài ra, trong khuôn khổ chương trình KC05, Trung tâm còn nghiên cứu và chế tạo thiết bị CT GORBIT và phần mềm dựng ảnh đã xuất khẩu sang 7 nước theo đặt hàng của IAEA.

Thời gian qua, ứng dụng kỹ thuật Tracer trong công nghiệp và các ngành kinh tế - kỹ thuật đã đạt được một số kết quả bao gồm việc thiết lập được công nghệ khảo sát cho các pha dầu, nước và và khí với hơn 20 chất khác nhau, xây dựng được các thuật toán và chương trình tính toán mô phỏng được Cơ quan Năng lượng nguyên tử Quốc tế (IAEA) và nhiều nước đánh giá cao. Phương pháp kiểm tra không phá hủy (NDT) cũng đã được Viện NLNT Việt Nam nghiên cứu ứng dụng để kiểm tra chất lượng cọc nhồi các trụ cầu, độ chặt nền đường, nền móng nhà xưởng, chất lượng mối hàn, đường ống…

Ở lĩnh vực nông nghiệp, theo đánh giá của IAEA năm 2014, Việt Nam là quốc gia đứng thứ 8 trên thế giới trong lĩnh vực nghiên cứu về đột biến tạo giống. IAEA đã trao Giải thưởng thành tựu xuất sắc đề đột biến tạo giống cho Viện Di truyền nông nghiệp và GS.TS Trần Duy Quý; 2 Giải thưởng về thành tựu trong lĩnh vực đột biến tạo giống cho tập thể Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam và Trung tâm hạt nhân TPHCM; và cho 2 cá nhân của Sở NN-PTNT Sóc Trăng.

Nhờ ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ, công tác chọn và tạo giống cây trồng ở Việt Nam thời gian qua đã có bước tiến đáng kể. Đến năm 2015 đã tạo và đưa vào sản xuất 61 giống mới. Trong đó, có 42 giống lúa lai, 9 giống đậu tương và một số giống hoa, ngô, táo, lạc...

TRẦN BÌNH

Tin cùng chuyên mục