Bất chấp những cảnh báo trên báo chí gần đây về sự tăng trưởng “nóng” của thị trường chứng khoán (TTCK), giá chứng khoán vẫn tăng từng ngày. Chỉ số VNIndex đã tăng 47,76% kể từ ngày giao dịch đầu tiên sau Tết Nguyên đán (6-2-2006). Sự lo lắng của giới chuyên môn và báo chí không phải là thiếu căn cứ khi bài học năm 2001 vẫn còn đó.
- Nhiều vấn đề chưa được giải quyết triệt để
Theo nhiều phân tích, hoàn cảnh thị trường hiện nay có nhiều khác biệt so với năm 2001: hàng hóa phong phú hơn; người đầu tư có kinh nghiệm hơn; các cơ quan quản lý nhà nước đã không còn dùng các biện pháp hành chính để can thiệp vào thị trường… Tuy nhiên, nhiều vấn đề cốt lõi dẫn đến sự “sụp đổ” của thị trường vào năm 2001 cho đến nay vẫn chưa được giải quyết triệt để.
Thứ nhất, hàng hóa tuy có phong phú hơn nhưng vẫn còn trong tình trạng cung không đủ cầu. Trên thực tế, số tài khoản chứng khoán đã tăng 12 lần, trong khi đó số lượng cổ phiếu niêm yết chỉ tăng gấp 7,3 lần so với thời điểm cuối năm 2001.
Hơn nữa, nhiều cổ phiếu được kỳ vọng vẫn chưa góp mặt trên sàn, trong đó đáng kể nhất là cổ phiếu của các ngân hàng và các công ty đã đấu giá qua các TTGDCK. Tính từ khi triển khai nghiệp vụ đấu giá bán cổ phần vào tháng 2-2005, TTGDCK TPHCM đã tổ chức bán đấu giá cho 55 công ty, nhưng cho đến nay mới chỉ có Vinamilk, Kinh Đô và Taya tham gia niêm yết. Các cổ phiếu đang “nóng” trên thị trường như Nhựa Bình Minh, Tân Tiến, Vitaco, Comeco và gần đây là Imexpharm vẫn chưa góp mặt trên thị trường.
Ngoài ra, các nhà đầu tư chủ yếu là ngắn hạn, lại bị chi phối nhiều bởi tâm lý đám đông. Trong số hơn 36.000 tài khoản kinh doanh chứng khoán hiện nay, chỉ có khoảng 1% là của nhà đầu tư tổ chức, còn lại 99% là nhà đầu tư cá nhân. Mặc dù, nhà đầu tư tổ chức hiện nay chiếm khoảng 60% tổng giá trị giao dịch trên thị trường, nhưng so với các thị trường đã phát triển ổn định thì tỷ lệ này vẫn còn thấp, chưa đủ khả năng tham gia bình ổn thị trường.
Hơn nữa, lượng tiền đổ vào đầu tư trong thời gian gần đây của các nhà đầu tư cá nhân chỉ có một phần là tiền “thật”, còn lại là tiền từ cầm cố chứng khoán. Điều này rất nguy hiểm, một mặt lượng tiền “ảo” này đẩy lượng cầu trên thị trường tăng cao khiến cho cung – cầu càng thêm mất cân đối, mặt khác nếu thị trường gặp tình huống bất lợi, giá đi xuống thì sẽ kéo theo hiệu ứng domino khiến cả thị trường cùng giảm. Một số công ty chứng khoán hiện nay đã bắt đầu giảm cho vay cầm cố vì cũng lo ngại hiệu ứng này.
- Những tín hiệu tốt
Như vậy, nhìn toàn cục, để thị trường giảm nhiệt thì chỉ có cách duy nhất là tăng cung lên càng nhanh càng tốt. Đây được xem như là chính sách lớn của Chính phủ và UBCKNN, tuy nhiên các biện pháp triển khai cho đến nay vẫn chưa thu được kết quả như mong đợi. Các doanh nghiệp trong danh sách của Quyết định 528 thì viện dẫn nhiều lý do để hoãn lên sàn. Thị trường OTC bên ngoài khá sôi động nên các doanh nghiệp đang giao dịch ngoài sàn chưa cảm thấy nhu cầu cấp bách phải có chỗ cho cổ đông chuyển nhượng cổ phiếu.
Gần đây, VAFI – Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam đã rất tích cực đệ trình hàng loạt các danh sách đề nghị bán tiếp cổ phần Nhà nước trong các nhà máy điện, đề xuất chương trình tạo hàng trọng điểm cho TTCK... Song song đó, UBCKNN cũng đang phối hợp với Cục Tài chính Doanh nghiệp (Bộ Tài chính) để rà soát lại danh sách các doanh nghiệp thuộc diện phải thực hiện niêm yết trong năm nay và năm sau. Đặc biệt, vừa qua Tổng Công ty Điện lực VN cũng đã có công văn yêu cầu đại diện vốn nhà nước tại Công ty Thủy điện Vĩnh Sơn – Sông Hinh và Điện lực Khánh Hòa dùng quyền chi phối của mình trong đại hội cổ đông để chuyển các doanh nghiệp này lên giao dịch tại TTGDCK TPHCM. Đây được xem là những tín hiệu rất tốt cho khả năng mở rộng qui mô niêm yết trong năm 2006 này
ANH QUANG
