Mấy năm nay, cứ vào chủ nhật thứ tư của Mùa Chay hàng năm, lúc xuân đương thì, gia đình người bạn gốc Đài Loan ở Stavelot (thuộc vùng Wallonie, Bỉ) lại mời chúng tôi: “Đến đây xem hội Laetare nhé!”. Biết là trẩy hội này thế nào cũng bị đánh tới tấp tơi bời. Vậy mà nghe rủ vẫn ham vì cảm xúc ấn tượng và vui vẻ mà lễ hội mang lại.
Stavelot giống lá phổi của tỉnh Liège. Xanh óng ả và bình yên như một kỳ nghỉ kéo dài năm này qua năm khác. Có những năm chúng tôi phải lái xe xuyên tuyết, có năm cốc kem mua chưa kịp ra khỏi quầy đã tan chảy. Bất chấp thời tiết thế nào, tinh thần lễ hội Laetare không đổi: Đẹp, đau và đắt.
Đoàn diễu hành Blancs Moussis . Ảnh: Lâm Văn Lễ hội Laetare năm nay, chúng tôi gồm 5 gia đình từ khắp Bỉ tụ về nhà bạn ở Stavelot. Như thường lệ, Sean - con trai chủ nhà, năm nay 11 tuổi, nhìn đồng hồ rồi lục nồi cơm ăn trước, sau đó khoác bộ trang phục trắng toát, chào mọi người sau đó rời khỏi nhà, gia nhập hội Blancs Moussis chuẩn bị cho lễ diễu hành Laetare. Mẹ cậu bé kể: “Thằng bé kiên trì, mê say tham gia nhóm Blancs Moussis hàng năm. Nhà ba con, cũng may chỉ một đứa thích, chứ tiền sắm sửa phục trang rất tốn kém. Một bộ Blancs Moussis có giá trung bình 150 EUR. Riêng nhóm này trang phục diễu hành hàng năm không đổi, những nhóm khác mỗi năm một kiểu hóa trang, còn tốn hơn. Ấy là chưa kể trẻ con lớn dần lên. Năm nay tớ thuê đồ cho con, khoảng 15 EUR/bộ, đỡ tốn hơn”.
Đắt cũng đúng thôi. Mỗi bộ trang phục, mặt nạ, xe diễu hành... đều được các nghệ nhân địa phương làm thủ công cả năm trời để có thứ mới mẻ, đẹp mắt trình diễn trước người xem.
Mang đậm tính truyền thống, văn hóa dân gian vùng, lễ hội Laetare luôn trình diễn những màn nghi lễ cổ, vừa mang tính tôn giáo vừa có yếu tố triết lý nhân sinh: tái hiện sự đấu tranh và tồn tại song hành quỷ dữ - thiên thần, lòng tốt - tính xấu, trắng - đen... trong một con người, trong đời sống, giữa vũ trụ. Nhóm trẩy hội Laetare chúng tôi, người gốc Á thì mê say ngắm các loại phục trang, xe diễu hành lạ mắt lần lượt lướt qua. Còn người bản xứ thường chú trọng phần âm nhạc. “Có nhiều lễ hội carnival ở khắp nơi. Nhưng riêng tại Laetare các nhóm harmonie hòa âm từ nhạc cổ điển cho đến các bài hiện đại đều rất hay. Nghe từ xa đã thấy rõ sự chuyên nghiệp, công phu tập luyện”, người bạn này cho biết.
Con trai của bạn tôi là một trong 350 thành viên của hội Blancs Moussis, cuộc chơi chỉ dành cho nam giới. Họ hào hứng giấu khuôn mặt thật sau chiếc mặt nạ trắng toát có cái mũi dài như chú bé người gỗ Pinocchio. Nhóm Blancs Moussis dẫn đầu đoàn diễu hành, rồi mất hút sau hai tiếng. Suốt hơn hai tiếng đó, lũ trẻ đứng hai bên đường say sưa nhặt kẹo ném ra từ những chiếc xe diễu hành (khoảng 2.500 người tham gia diễu hành mỗi năm). Còn người lớn mải mê phủi những vụn giấy màu li ti đậu trên tóc, vai áo khi các đoàn diễu hành tung hoa giấy lên trời. Và rồi, không gian dội lên âm thanh rào rào như tiếng một đàn sếu lớn đang bay ngang bầu trời, gọi mùa xuân thức dậy. Đó chính là Blancs Moussis, họ trở lại để kết thúc lễ diễu hành Laetare của vùng Stavelot. Tiếng đập như sải cánh vỗ vào nhau ấy phát ra từ những chùm bong bóng lợn phơi khô đã ngả màu nâu sẫm. Mỗi thành viên Blancs Moussis cầm một chùm đập đập vào tay cho mùi hôi tỏa ra khắp nơi.
Còn đang bất ngờ với mùi hôi đặc trưng đó thì chúng tôi đã bị các thành viên Blancs Moussis lén lút luồn ra phía sau, đập tới tấp chùm bong bóng vào cổ, vào vai sau đó chùi đi quệt lại chất nước ấy vào tóc. Thứ nước đặc biệt ấy vẫn chưa phải loại “hảo hạng” nhất. Những thành viên Blancs Moussis khác, chẳng biết trong đám ấy có phải cậu bé Sean là người đang cầm cần câu buộc lủng lẳng một con cá khô đã mềm đi và tỏa mùi nồng nặc trong tiết trời nắng nóng, cố dí vào mặt cha mẹ mình, các em gái, bạn bè của mình hay không. Điều đó chúng tôi chưa bao giờ hỏi thẳng thằng bé. Nếu hỏi thằng bé chắc chắn cũng sẽ không nói gì, chỉ tủm tỉm cười khi trở về nhà. Còn chúng tôi, năm nào cũng chịu khó chờ Blancs Moussis kết thúc lễ hội bằng màn trình diễn theo kiểu thắm thiết tình anh em. Bởi họ chính là linh hồn của lễ hội Laetare vùng Stavelot. Thiếu họ cũng giống như trẩy hội Lim mà không được vào làng nghe quan họ giao duyên.
