Mô hình tái canh cây cà phê bền vững

Đầu tháng 7-2017, Công ty Cổ phần Vinacafé Biên Hòa và Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền đã cùng Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Đắk Lắk, Trung tâm Khuyến nông và Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên tổ chức lớp tập huấn đầu tiên về nội dung “Thực hiện mô hình sản xuất cà phê và thực hiện tái canh cây cà phê bền vững”.
Dịp này, hai công ty trên cũng trao tặng cà phê giống cho các hộ tại buôn Kotam, xã Ea Tu.
Mô hình tái canh cây cà phê bền vững ảnh 1 Cây cà phê cần được tái canh
Đây là một phần trong những hoạt động của chương trình “Hỗ trợ Phát triển Cà phê Buôn Ma Thuột” đã được ký kết thỏa thuận hợp tác chiến lược tại Lễ Hội Cà Phê Buôn Ma Thuột hồi tháng 3 vừa qua, thể hiện sự chung tay của “4 nhà”: nhà nước, nhà nông, nhà khoa học và nhà doanh nghiệp để thiết lập một nền tảng chung cho mục tiêu nâng tầm cà phê Buôn Ma Thuột.
Chương trình nhằm đưa các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào việc xây dựng thí điểm các mô hình sản xuất cà phê chất lượng tại các hộ đang canh tác nhỏ lẻ, nhằm biến Đắk Lắk trở thành một vùng canh tác tập trung; giúp nâng cao năng suất cho các hộ tại xã Êa Tu, Buôn Ma Thuột.
Việc nắm bắt tốt kỹ thuật sẽ giúp bà con nông dân nâng cao nhận thức và biết phương pháp tái canh vườn cà phê già cỗi; cải tạo vườn như: chuẩn bị đất trồng, cách chọn đất trồng, phân tích tình trạng đất, cách đào hố, bón lót, kỹ thuật trồng, cách bón phân, trồng cây che bóng...
Cách đây 10 năm, cây cà phê đã mang lại cuộc sống ấm no cho hàng triệu nông dân. Nhưng những năm gần đây, năng suất và chất lượng hạt cà phê đều suy giảm dẫn đến giá trị hạt cà phê không tương xứng với công sức mà nông dân bỏ ra. Đây là hệ quả của 3 vấn đề lớn: vấn đề thực hiện tái canh, vấn đề đất trồng và kỹ thuật thu hoạch chế biến cà phê.
Mô hình tái canh cây cà phê bền vững ảnh 2 Công ty Bình Điền trao cây giống cho bà con nông dân
Qua thời gian sinh trưởng, cây cà phê ở Đắk Lắk ngày càng già cỗi. Theo số liệu điều tra của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh, cà phê trên 20 năm tuổi chiếm 23,5% diện tích; từ 15 đến 20 tuổi chiếm 34,9% diện tích. Đặc biệt, chiếm tới 92,79% là các giống thực sinh cũ, chất lượng kém, không thể thích ứng với những diễn biến khắc nghiệt của biến đổi khí hậu và dịch bệnh.
Những lý do này đã, đang và ngày càng ảnh hưởng trầm trọng đến năng suất. Việc thực hiện tái canh cũng gặp nhiều trở ngại, chủ yếu do nông dân thiếu vốn, thiếu kiến thức về kỹ thuật tái canh lẫn khả năng tiếp cận nguồn vốn. Bà con chần chừ trong việc tái canh vì phải mất đến 2-3 năm không có thu hoạch từ cây cà phê trong lúc họ không có thu nhập nào khác.
Mô hình tái canh cây cà phê bền vững ảnh 3 Công ty Bình Điền trao cây giống cho bà con nông dân
Biến đổi khí hậu, thâm canh, chạy theo lợi nhuận; sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật chưa hợp lý... cũng là những nguyên nhân khiến đất trồng cà phê tại Đắk Lắk ngày càng xuống cấp, thoái hóa trầm trọng.
Trong khi đó, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật của nông dân về việc sử dụng phân bón, kỹ thuật bón phân cho loại đất trong từng thời kỳ sinh trưởng phát triển của cây không đúng quy trình, khuyến cáo của các nhà sản xuất đã ảnh hưởng nhiều đến độ phì nhiêu của đất.
Ngoài ra, nông dân cũng chưa nắm vững kỹ thuật nên dẫn đến tình trạng lạm dụng nước, lượng nước tưới dư thừa khiến cuốn theo (gây thất thoát) nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho cây. Một trong những nguyên nhân quan trọng khác nữa khiến cà phê Việt Nam mất sản lượng và giảm chất lượng sau thu hoạch là thói quen thu hoạch hạt cà phê xanh và chín lẫn lộn.
Cũng theo số liệu điều tra của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Đắk Lắk, tỷ lệ quả chín của sản phẩm thu hoạch đạt yêu cầu kỹ thuật (đạt 90%) chỉ chiếm có 2%, còn lại quả chín từ 70% - 90%, chiếm 58%.
Ngoài ra, kỹ thuật sơ chế, phơi sấy, bảo quản hạt cà phê sau thu hoạch của người trồng còn non kém cũng dẫn đến chất lượng hạt nát vụn, ẩm mốc.

Tin cùng chuyên mục