Chủ trương của UBND TPHCM mở rộng điều kiện cho phép người dân tách thửa, nhằm giải quyết quyền lợi chính đáng của người sử dụng đất, được nhiều người dân đồng tình. Song thực tế cho thấy, chủ trương đúng đắn này đã bị một số chủ đầu tư lợi dụng. Việc tách thửa bị biến tướng thành phân lô bán nền, với những cách lách luật tinh vi, chuyên nghiệp.
Những căn nhà nhỏ tại các dự án nhà ở không có hạ tầng.
Khu dân cư trắng hạ tầng
Hàng loạt dự án nhà ở trá hình đã mọc lên ở các quận - huyện ven, trong số đó nổi cộm là dự án nằm trên địa bàn phường Tăng Nhơn Phú A và Tăng Nhơn Phú B (quận 9), với quy mô hàng trăm nền nhà, nhưng lại không có cơ sở hạ tầng như đường giao thông, hệ thống thoát nước, công viên cây xanh...
Trong vai người mua đất, chúng tôi được một cò đất dẫn đến dự án nhà ở cuối đường 102, thuộc phường Tăng Nhơn Phú A. Giữa vùng đất ruộng, ao hồ, các chủ đầu tư đang hối hả thi công “khu đô thị mới”. Vừa bơm cát san lấp xong mặt bằng, chưa làm xong đường đi, chủ đầu tư đã đặt gạch chia khu đất ra thành 30 lô đất nhỏ, mỗi lô có diện tích chỉ chừng 40m². Cò đất xăng xái đưa chúng tôi đến xem một khu dự án đã hoàn thành.
Trên khu đất rộng chừng 4.000m² có 3 căn nhà nhỏ, tường gạch mái tôn được xây dựng sẵn. Cơ sở hạ tầng, công trình công cộng hầu như không có gì ngoài con đường nhỏ, được trải một lớp nhựa đường mỏng. Có vài người lao động đang đào đất chôn cột điện. Anh cò đất cho biết: “Giá bán đất từ 7 - 8 triệu đồng/m² tùy theo địa điểm. Người mua được cấp giấy tờ, xây dựng nhà hợp pháp”. Anh cò đất lại dẫn chúng tôi sang khu dân cư mới liền kề và giới thiệu rằng dù nhà cửa đang xây dựng dang dở nhưng đã được cấp số nhà.
Liền kề dự án nhà ở trên địa bàn phường Tăng Nhơn Phú A là “khu đô thị mới” của phường Tăng Nhơn Phú B. Người dân địa phương cho hay, cách nay chừng 1 năm, nơi đây là bãi đất ruộng với nhiều ao hồ, nay đã biến thành khu dự án nhà ở quy mô lên đến hàng trăm nền đất. Đất ruộng, ao hồ san lấp đến đâu thì nhà cửa mọc lên đến đó. Thời điểm này có chừng 20 căn nhà đang xây dựng.
Cũng như dự án ở phường Tăng Nhơn Phú A, tại đây hạ tầng đường sá, cống thoát nước chỉ được xây dựng sơ sài, không có công viên, cây xanh. Bóng dáng những khu nhà ở phân lô hộ lẻ, trắng hạ tầng của 10 năm về trước lại xuất hiện ở nơi này.
Tách thửa chỉ là bình phong
Những dự án nhà ở trá hình đã bùng phát, không riêng ở phường Tăng Nhơn Phú A và Tăng Nhơn Phú B, nhiều nơi khác ở các quận - huyện ven cũng đã mọc lên các dự án nhà ở trắng hạ tầng. Nhiều điểm rao bán đất dự án mọc lên trên các tuyến đường Lã Xuân Oai, Lù Lu, Nguyễn Xiên, Lê Văn Việt...
Theo quy định hiện hành, để làm dự án nhà ở phân lô, ngoài việc phải tuân thủ nghiêm ngặt tỷ lệ đất ở và đất dành cho công trình hạ tầng đường sá, công viên cây xanh, chủ đầu tư còn phải thực hiện đúng về diện tích mỗi lô đất trong dự án, không được chẻ nhỏ, manh mún. Các công trình hạ tầng cơ bản như đường, cống thoát nước đến công viên cây xanh phải làm xong và được nghiệm thu đạt kỹ thuật trước khi bán nền cho người dân. Đây là yêu cầu bắt buộc để tránh hình thành những khu dự án nhà ở thiếu công trình công cộng, công viên và không có hạ tầng.
Thế nhưng, thực tế hiện nay việc tách thửa chỉ là bình phong, thực chất là để hợp thức hóa những dự án nhà ở trá hình. Những trường hợp thực sự có nhu cầu tách thửa để xây dựng nhà lập hộ mới chỉ dừng lại quy mô gia đình, thường 2 - 3 nền đất.
Còn tại các dự án nhà ở trá hình, đứng đằng sau chủ đất là những nhà đầu tư, chủ thực sự của dự án. Chủ đất đứng tên làm thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất, tách thửa, nhưng đằng sau đều do chủ đầu tư điều khiển. Cách lách luật hiện nay là chủ đất chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở và xây dựng căn nhà tạm, nhỏ trên khu đất. Khi khu đất chuyển thành đất ở và đã có nhà ở, chủ đất tiếp tục làm thủ tục tách thửa, chia khu đất thành nhiều nền đất nhỏ. Bằng những thủ thuật này, chủ đầu tư biến một khu đất ruộng thành một dự án nhà ở, với quy mô lên đến cả chục, cả trăm nền đất mà không phải tốn nhiều tiền để làm hạ tầng, cũng như không phải dành một phần diện tích đất cho công trình công cộng, công viên.
Những dự án nhà ở trá hình như vậy không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của người mua đất mà xã hội phải gánh thêm những khu phố “trắng” hạ tầng, phát sinh những khu nhà ở nhếch nhác mới.
Chúng tôi đã gặp bà Lê Thị Kim Liên, Phó Chủ tịch UBND phường Tăng Nhơn Phú A để tìm hiểu về việc này. Bà Liên cho biết: “Hiện nay trên địa bàn phường có đến 3 dự án nhà ở theo hình thức tách thửa, nhưng chỉ biết một đơn vị đầu tư là Công ty HL. Nhiều lần phường kiểm tra thấy các dự án này chia lô đất nhỏ, hạ tầng thi công không tốt, nhưng đều được cấp giấy phép nên cấp phường chỉ biết giám sát, chấp hành”.
TRẦN YÊN
