Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về kinh tế và chức vụ (C15) Bộ Công an cùng các cơ quan chức năng của tỉnh Quảng Ninh vừa bắt quả tang 2 tàu mang BKS NĐ-1864 và Hải Long-07 tại cửa khẩu cảng Vạn Gia (thị xã Móng Cái) có biểu hiện buôn than lậu khi 2 tàu đang làm thủ tục chuẩn bị xuất 2.600 tấn than sang Trung Quốc.
Theo cơ quan điều tra, sở dĩ tổ chức bắt giữ 2 tàu trên là do trong số hơn 2.600 tấn than có 1.020 tấn là than cục và khoảng 1.500 tấn than xít được chứa trên con tàu còn lại. Chiều qua, 30-5, cơ quan điều tra đã có kết quả giám định mẫu than thu được, trong đó khẳng định 1.020 tấn than cục là than cục loại 4B (có cỡ hạt 15 đến 35mm). Đây là loại than nhà nước quản lý nghiêm ngặt và hiện chỉ giao cho Tập đoàn Công nghiệp than và khoáng sản Việt Nam (TKV) được quyền khai thác, xuất khẩu.
Chủ nhân của toàn bộ lượng than trái phép kể trên là Tập đoàn INDEVCO- một tập đoàn của tư nhân do ông Đỗ Thành Trung (còn gọi Trung “con”) - một “đại gia” đồng thời cũng là nhân vật có tăm tiếng về khai thác, vận chuyển và kinh doanh than nhiều năm nay trên địa địa bàn tỉnh Quảng Ninh.
Khi làm tờ khai với hải quan, Tập đoàn INDEVCO đã khai báo đây là than tận thu từ các vườn đồi, bãi thải để xuất khẩu theo đường tiểu ngạch và đã được Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh xác nhận. Tuy nhiên, cơ quan điều tra lại khẳng định rằng, với lượng than cục có chất lượng cao như vậy thì không thể do khai thác tận thu. Loại than này chỉ các đơn vị là thành viên thuộc Tập đoàn TKV mới được phép khai thác.
Ở một khía cạnh khác, theo khai báo của Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh, trong nhiều năm qua, Tập đoàn INDEVCO là một đơn vị rất có “thành tích” trong xuất khẩu than tận thu theo đường tiểu ngạch. Thống kê chưa đầy đủ, năm 2005, INDEVCO đã mở hơn 200 tờ khai để xuất sang Trung Quốc hàng triệu tấn than cám, than cục tận thu.
Năm 2006 tiếp tục mở 356 tờ khai hải quan để xuất gần 1.000 tấn than cục, than cám các loại với trị giá gần 100 tỷ đồng. Năm 2007, mở 200 tờ khai hải quan xuất hơn 846.000 tấn than với tổng trị giá hơn 101 tỷ đồng.
Riêng trong 5 tháng đầu năm 2008 đã mở 199 tờ khai tại cửa khẩu cảng Vạn Gia để xuất sang Trung Quốc hơn 635.000 tấn than cám tận thu với trị giá gần 108 tỷ đồng và 36 tờ khai để xuất khẩu hơn 47.000 tấn than cục.
Trong khi đó, đến cuối tháng 3-2008 (trước thời điểm vụ 180 tàu chở than lậu “đào thoát” qua cửa khẩu cảng Vạn Gia sang Trung Quốc và vụ 104 tàu chở than lậu bị bắt giữ dẫn đến cuộc chiến chống than lậu trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh bùng nổ), INDEVCO mới được UBND tỉnh Quảng Ninh cho phép khai thác than tận thu.
Điều khiến dư luật đặt dấu hỏi tại sao Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh lại tiếp tay cho hoạt động buôn bán loại than không được phép như vừa nêu trên?
Mặc dù Tập đoàn INDEVCO không phải là thành viên hoặc có mối liên hệ nào với Tập đoàn Công nghiệp than và khoáng sản Việt Nam, thế nhưng vào thời điểm cuối tháng 3-2008, tập đoàn này được UBND tỉnh Quảng Ninh cho phép khai thác và chế biến than tận thu. Tuy nhiên, quyết định nêu rõ chỉ được phép khai thác tận thu tại 3 khu vực gồm: phường Quang Hanh, phường Cửa Ông và phường Cẩm Phú (đều thuộc thị xã Cẩm Phả). Ngoài ra, còn được phép khai thác tận thu các loại than phụ phẩm tại các bãi thải của TKV. |
VĂN PHÚC HẬU
