Phát hiện bộ Linga-Yoni bằng đá lớn nhất Chămpa

Trong quá trình khai quật, nhóm khảo cổ đã phát hiện bộ Linga-Yoni có kích thước thuộc loại lớn nhất văn hóa Chăm hiện nay
Bộ Linga-Yoni thuộc loại lớn nhất Chămpa hiện nay. Ảnh: Nguyễn Trang
Bộ Linga-Yoni thuộc loại lớn nhất Chămpa hiện nay. Ảnh: Nguyễn Trang

Chiều ngày 5-5, Sở VH-TT-DL tỉnh Quảng Ngãi đã tổ chức Họp báo Báo cáo sơ bộ kết quả khai quật khẩn cấp tháp núi Bút trên địa bàn phường Nghĩa Chánh, TP Quảng Ngãi.

Theo đó, cuộc khai quật tháp núi Bút đã phát hiện 109 hiện vật di tích, bao gồm các chất liệu đất nung, gốm sứ có men, đá. Ngoài ra còn có gần 2.000 mảnh vỡ hiện vật gồm gạch vỡ xếp gọn gần di tích. Trong quá trình khai quật còn phát hiện 2 tượng kinnari, không còn nguyên vẹn, mất đầu và một phần cánh, 2 đầu tượng Nam thần cũng không còn nguyên vẹn.

Các hiện vật khác được phát hiện. Ảnh: Nguyễn Trang
Đặc biệt trong quá trình khai quật, nhóm khảo cổ đã phát hiện bộ Linga-Yoni có kích thước thuộc loại lớn nhất văn hóa Chăm hiện nay và còn nguyên vẹn được phát hiện ở độ sâu 2,56m. Các nhà khoa học nhận định rất có thể do biến cố, tháp sụp đổ đã nhấn chìm tại chỗ bộ Linga-Yoni này. Đây là bộ Linga-Yoni đầu tiên và duy nhất của cả hai phong cách Chuyển tiếp và Bình Định được phát hiện. Theo tiến sĩ Vũ Quốc Hiền, Nguyên PGĐ Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, bộ Linga-Yoni này xứng đáng được công nhận và bảo vệ như một bảo vật quốc gia.

Trong quá trình khai quật, còn phát hiện một tấm bia nhỏ, kích thước 45cm x 34cm x 6cm, bia khắc chữ Hán, do mặt bia bị vỡ nên nhiều chữ đã mất. Dịch nghĩa còn lại chỉ xác định được Năm Phật lịch 2507 (tức năm 1953) và tỉnh Quảng Nghĩa.

Buổi họp báo công bố sơ bộ khai quật tháp núi Bút. Ảnh: Nguyễn Trang
Tháp núi Bút nằm tại địa bàn phường Nghĩa Chánh, TP Quảng Ngãi, hầu hết phần tường tháp đã mất hoàn toàn. Cấu trúc gồm cửa tháp dài 1m, tiếp đến là gian tiền sảnh dài 3,14m, rộng 4,66m. Tháp có 3 cửa giả rộng từ 3,90-4m, dày 1,61-1,87m và gian thờ hình vuông. Qua so sánh sơ bộ bình đồ cũng như hiện vật, có thể đoán định tháp núi Bút thuộc giai đoạn khoảng cuối thế kỷ XI.

Do vậy, tiến sĩ Vũ Quốc Hiền mong rằng, tỉnh Quảng Ngãi cần có biện pháp bảo tồn, sớm phục hồi nguyên trạng một cách khoa học bình đồ móng tháp Chăm núi Bút. “Có thể xây dựng tại núi Bút một ngôi đền để đặt và bảo vệ Linga-Yoni tháp núi Bút, cùng với một số hiện vật có giá trị để du khách và nhân dân tới chiêm bái, thờ phụng” - Tiến sĩ Hiền cho biết. Đồng thời, sớm xây dựng hồ sơ đề nghị công nhận bộ Linga-Yoni, tháp núi Bút là bảo vật quốc gia.

Ông Nguyễn Đăng Vũ - Giám đốc Sở VH-TT-DL tỉnh, cho biết, sẽ có đề xuất quy hoạch bảo vệ phát huy giá trị văn hóa, lịch sử, tâm linh của tháp núi Bút.

Tin cùng chuyên mục