Từ một phim võ Việt

“Phim người ta đánh giả mà xem y như thật, còn phim mình đánh thật mà xem y như giả”, nghệ sĩ hài kiêm diễn viên điện ảnh Hoàng Sơn đã từng thốt như thế để đúc kết cho các phim có những pha hành động hay võ thuật của Việt Nam, bởi lâu nay, hầu như chưa bộ phim Việt nào có cảnh hành động nào xem cho ra ngô ra khoai. Nhưng mấy ngày nay, dân mê điện ảnh đang xôn xao: “Này, đi xem  phim Dòng Máu Anh Hùng chưa? Được lắm đấy?”. Tò mò, đi xem thử và bất ngờ...

• Võ ra... võ !

Nội dung phim Dòng Máu Anh Hùng (DMAH) khá đơn giản với bối cảnh xảy ra vào đầu thế kỷ 20 khi thực dân Pháp xâm lược nước ta. Câu chuyện xoay quanh nhân vật Cường (Trí Nguyễn đóng) - chàng sĩ quan mật thám trong quân đội Pháp vì mệt mỏi chán chường trước cảnh máu đổ đã giải thoát cho Thúy (Ngô Thanh Vân đóng) thoát khỏi nhà lao hầu có thể cứu được cha cô - người cầm đầu lẫn các nghĩa quân thoát khỏi cuộc càn quét. Chuyện ấy khiến Cường bị cuốn vào vòng xoáy những truy sát nguy hiểm, cũng như phải tự đấu tranh với chính bản thân để rồi trước sự dã man tàn bạo của thực dân Pháp đối với gia đình anh và đồng bào nên quyết đi theo chính nghĩa. Nói chung, tình tiết na ná như kiểu phim “Thập Diện Mai Phục”, nhưng ở thời hiện đại.

Tuy nhiên, cảm giác lần đầu tiên được thấy những pha rượt đuổi, đấu võ trên tàu hỏa nghẹt thở và khốc liệt của phim Việt chẳng thua kém gì điện ảnh Hongkong hay Hollywood khiến mọi người không khỏi cảm thấy bất ngờ, thích thú. Đặc biệt, cô ca sĩ xinh đẹp Ngô Thanh Vân hóa thân thành một “nữ hiệp” với các pha đấm đá ra trò với bộ chỏ, đòn cầm nã, đòn chân tấn công (bay kẹp cổ hạ gục đối thủ) của môn Vovinam... không hề kém cạnh các đồng nghiệp đấng mày râu khiến người xem đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác.

Có lẽ là lần đầu tiên một phim hành động của Việt Nam đã thể hiện đúng chất hành động theo kiểu “võ ra võ”. Vậy...

• Người ta làm điều đó thế nào ?

Trong poster phim giới thiệu thành phần sản xuất, nổi bật lên cái tên Johnny Trí Nguyễn với vai trò đạo diễn võ thuật. Anh là người góp công rất lớn vào những thành công của các pha hành động trong phim. Nhưng tại sao Trí Nguyễn làm được điều ấy, trong khi một số phim Việt Nam vẫn có vai trò của người chỉ đạo võ thuật mà lại bó tay?

Trí Nguyễn cho biết: “Do là con nhà võ và đã qua một quá trình lăn lộn ở các phim trường Hollywood để làm các công việc từ hậu đài, chuyển cảnh, quay phim, kỹ xảo, hiệu quả âm thanh - ánh sáng, làm cascadeur và tham gia diễn xuất ở một số phim võ thuật... Từ đó, tôi rút ra được những kinh nghiệm để trong bộ phim này chọn ra những góc máy, cách quay và dựng cảnh của các pha hành động sao cho đạt hiệu quả cao nhất”.

Nhà quay phim nổi tiếng Nguyễn Tranh cũng thừa nhận: “Làm phim hành động đúng là phải có đạo diễn kinh nghiệm về thể loại phim này thì họ mới có thể chọn ra được người tham gia, chọn góc máy quay và dựng cảnh để đạt hiểu quả cao nhất”. Có lẽ vì điều đó mà ngay cả kinh đô điện ảnh thế giới Hollywood (Mỹ) sau một thời gian làm phim võ thuật nhưng không mấy hiệu quả, nên thời gian gần đây họ phải nhờ đến các bậc thầy về thể loại này của Hongkong, Trung Quốc như Thành Long, Lý Liên Kiệt, Trình Tiểu Đông, Hồng Kim Bảo... sang để giúp cho việc chỉ đạo.

Để có những pha đánh đấm ác liệt trong DMAH, các nhà sản xuất đã qui tụ hàng trăm cascadeur và diễn viên quần chúng tham gia vào các màn “quần thảo tập thể”, còn các diễn viên với những màn đấu võ cận cảnh thì phải qua một quá trình tập luyện võ cấp tốc đầy gian khổ liên tục mấy tháng trời để khi vào vai họ đều phải diễn thật sự chứ không nhờ đến cascadeur đóng thế. Trí Nguyễn tiết lộ, trong phim này chỉ có anh và Dustin Nguyễn (vai Sĩ) là có võ thật sự còn lại đều là tay ngang hoặc chẳng biết võ vẽ là gì, Ngô Thanh Vân là một trong những số ấy, “Thế mà anh thấy cô ấy đánh có khiếp không?”, Trí Nguyễn bật cười thích thú khi thổ lộ điều ấy.

• Bao nhiêu phần võ Việt trong phim?

Dù DMAH rất ấn tượng với các pha võ thuật, nhưng một anh bạn (cũng là dân võ thuật) sau khi xem xong đã buồn buồn: “Xem phim này tôi thấy các diễn viên đánh với các đòn thế giống võ Thái và võ Hàn, chứ không có nét đặc trưng của võ Việt, dù cũng có đòn chân tấn công (bay kẹp cổ quật đối thủ) của Vovinam. Nếu có nhiều đòn thế để cổ xúy cho võ Việt Nam trong phim thì sẽ hay hơn”.

Có lẽ anh bạn ấy nổi máu “tự ái... võ dân tộc”, nhưng không phải không có lý, vì xem phim, người ta có cảm giác những bộ chỏ, gối và cú đá ngang xoay vòng 360 độ của các nhân vật trong phim mang nhiều nét của võ Thái mà điển hình là bộ phim Ong Bak – nổi tiếng của Thái Lan. Thậm chí, nhân vật phản diện tên Sỹ do Dustin Nguyễn thủ vai còn sử dụng cả võ bùa (còn gọi là võ gồng) để đao thương bất nhập do có uống thuốc và đạo sĩ làm bùa ngãi. Một số người đặt câu hỏi: “Liệu có phải do Trí Nguyễn từng đóng phim võ thuật tại Thái nên bị ảnh hưởng?”.

Trí Nguyễn lắc đầu quầy quậy: “Trí có học võ Thái đâu mà bảo là ảnh hưởng. Trong DMAH, những đòn thế mà Trí và các diễn viên xử dụng chủ yếu từ bộ võ gia truyền Liên Phong Quyền do ông nội truyền thụ, ngoài ra còn có Hồng Gia, Taekwondo... Nhưng chủ yếu lấy Vovinam làm chủ đạo, vì lực lượng cascadeur trong phim rất nhiều người xuất thân từ môn võ này”. Tuy nhiên, chàng đạo diễn võ thuật này cũng thừa nhận các đòn thế của võ Việt thể hiện trong phim khá mờ nhạt, trừ những cú bay kẹp cổ, nhưng theo anh: “hầu như võ học trên thế giới đều có nguồn gốc chung, nên các đòn thế đa phần giống nhau là vì thế”. Có lẽ tạm chấp nhận và hy vọng thời gian tới, những bộ phim khác cho Trí Nguyễn chỉ đạo sẽ có nhiều nét võ Việt hơn. 

ĐỖ TUẤN