Trang tin ABC ngày 1-8 đưa tin, sau 4 ngày đàm phán tại Hawaii (Mỹ), vòng đàm phán cấp Bộ trưởng Thương mại về Hiệp định đối tác thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP) kết thúc mà không đạt được thỏa thuận cuối cùng.
Nhiều khó khăn tồn đọng
Vòng đàm phán đã tập trung thảo luận những vấn đề khó khăn còn tồn đọng giữa các nước như quy định về quyền sở hữu trí tuệ, hoạt động của các doanh nghiệp, các điều khoản về thị trường lao động và bảo vệ môi trường, giải quyết các tranh chấp. Vào ngày đàm phán cuối cùng, các Bộ trưởng Thương mại của 12 quốc gia tham gia đàm phán TPP đã lùi cuộc họp báo ban đầu dự kiến diễn ra lúc 13 giờ 30 ngày 31-7 theo giờ Hawaii (6 giờ 30 ngày 1-8 theo giờ Việt Nam) tới 16 giờ cùng ngày (9 giờ theo giờ Hà Nội). Đây được coi là một nỗ lực để giải quyết các bất đồng nhưng đã không có bước đột phá nào vào phút chót.
Đại diện các quốc gia tham gia vòng đàm phán TPP tại Hawaii.
Phát biểu tại cuộc họp báo chung, Đại diện Thương mại Mỹ Michael Froman cho rằng các Bộ trưởng đã đạt được tiến triển đáng kể trong quá trình đàm phán dù chưa đạt được thỏa thuận cuối cùng, nhưng các bên sẽ tiếp tục thảo luận về những vấn đề còn khúc mắc. Bộ trưởng Thương mại Australia Andrew Robb, cho biết bế tắc hiện nay liên quan tới bốn nền kinh tế lớn là Mỹ, Canada, Nhật Bản và Mexico trong bối cảnh các nước đã giải quyết 98% vấn đề. Nhật Bản muốn Mỹ nhanh chóng dỡ bỏ các loại thuế đánh vào linh kiện ô tô nước này xuất khẩu sang Mỹ, trong khi Mỹ muốn làm rõ nguồn gốc của các linh kiện đó có phải từ một khu vực thương mại tự do hay không. New Zealand tuyên bố không ủng hộ một thỏa thuận khi nó không tạo điều kiện cho việc mở cửa thị trường bơ sữa, ám chỉ Mỹ, Nhật Bản và Canada. Các sản phẩm làm từ sữa cho đến nay vẫn là một trong những vấn đề gai góc nhất trong quá trình đàm phán TPP. Các bộ trưởng cũng chưa thể nhất trí về vấn đề dữ liệu dùng để phát triển thuốc sinh học sẽ được bảo vệ bao lâu. Các nhà sản xuất thuốc của Mỹ muốn 12 năm nhưng Australia muốn chỉ 5 năm.
Theo Bộ trưởng Chính sách kinh tế và tài khóa Nhật Bản Akima Amari, chỉ cần một cuộc gặp nữa là các bộ trưởng có thể hoàn tất công việc. Theo ông, nhiều khả năng vòng đàm phán TPP tiếp theo sẽ diễn ra vào cuối tháng 8 này.
Gây khó cho Washington
Trước đó, vòng đàm phán giữa các bộ trưởng được kỳ vọng rất cao, khi đại điện các nước đều tỏ ra lạc quan. Mỹ và Nhật Bản đã gần như giải quyết được các vấn đề lâu nay về nông sản và xe hơi. Quốc hội Mỹ tháng trước cũng chính thức thông qua Quyền đàm phán nhanh (TPA). Việc này sẽ giúp Tổng thống Mỹ Barack Obama xúc tiến đàm phán với 11 quốc gia còn lại trong TPP.
Việc chưa thể hoàn tất TPP có lẽ là một thất bại đối với Tổng thống Mỹ Barack Obama vì ông coi TPP như một trụ cột kinh tế trong chính sách “xoay trục” sang châu Á - Thái Bình Dương và là một cơ hội để Washington cân bằng tầm ảnh hưởng của Trung Quốc ở khu vực này. Thất bại trong vòng đàm phán lần này đồng nghĩa với việc Chính phủ Mỹ chỉ có thể phê chuẩn nó sớm nhất vào năm 2016, năm bầu cử Tổng thống Mỹ. Các ứng viên Đảng Cộng hòa nhiều khả năng sẽ ủng hộ TPP, trong khi ý kiến của các ứng viên Đảng Dân chủ còn nhiều chia rẽ.
TPP được đàm phán từ tháng 3-2010, gồm 12 quốc gia: Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ và Việt Nam. Theo ước tính, một khi được ký kết, TPP sẽ trở thành khu vực thương mại tự do với 800 triệu dân, chiếm 30% kim ngạch thương mại toàn cầu và gần 40% sản lượng kinh tế thế giới.
THANH HẰNG (tổng hợp)
