Tai biến mạch máu não, xuất huyết não (hay còn gọi đột quỵ) là căn bệnh rất nguy hiểm liên quan tới những rối loạn chức năng thần kinh. Trước sự đe dọa của đột quỵ đối với sức khỏe và tính mạng của con người, nhiều loại thuốc, thực phẩm chức năng có nguồn gốc đông dược để phòng ngừa và điều trị căn bệnh này đã được đưa ra thị trường dưới tên gọi An cung ngưu hoàng hoàn với rất nhiều lời quảng cáo như... “thần dược”. Tuy nhiên thực tế loại “thần dược” cho người đột quỵ này lại đang có nhiều vấn đề đáng lo ngại.
“Thần dược” bán tràn lan
Theo thống kê của cơ quan y tế, ước tính mỗi năm cả nước có trên 200.000 người mắc bệnh lý tai biến mạch máu não và tái phát đột quỵ, gần một nửa trong số đó tử vong. Căn bệnh nguy hiểm này là nguyên nhân đứng thứ ba dẫn đến tử vong và gây tàn tật ở Việt Nam. Nhiều chuyên gia về thần kinh cho biết, đột quỵ là tình trạng rối loạn chức năng thần kinh như: hôn mê, liệt nửa người, nói đớ, nuốt bị sặc. Qua nghiên cứu có tới 80% bệnh nhân bị đột quỵ là do tăng huyết áp và khoảng 15% do xơ vữa động mạch, còn lại là các nguyên nhân khác. Mặc dù đột quỵ rất nguy hiểm nhưng theo các bác sĩ, nếu biết cách phòng ngừa và kịp thời phát hiện khi mắc bệnh để điều trị sớm thì bệnh nhân sẽ được cứu sống và tránh những di chứng nặng nề. Do đó, trước căn bệnh rất đáng lo ngại này, rất nhiều loại thuốc và thực phẩm chức năng phòng ngừa và điều trị đột quỵ được đưa ra thị trường.
Trên trang tìm kiếm Google, trong vòng chưa đầy một giây đã tìm kiếm được hơn 2,7 triệu kết quả về sản phẩm phòng ngừa đột quỵ đang được rất nhiều người sử dụng có tên “An cung ngưu hoàng hoàn”. Điều này cho thấy loại thuốc này được sự quan tâm rất lớn của cộng đồng dù xuất hiện dưới các tên gọi khác nhau như: An cung ngưu hoàn, An cung ngưu, An cung ngưu hoàng hoàn... Không chỉ vậy, các sản phẩm này còn được bán tràn ngập trên các trang mạng với muôn vàn lời giới thiệu quảng cáo không khác gì một loại “thần dược”.
Sử dụng An cung ngưu hoàng hoàn phải có chỉ dẫn và theo dõi của bác sĩ Đông y.
Cùng với việc được rao bán trên mạng thì tại nhiều nhà thuốc, siêu thị và thậm chí không ít cửa hàng tạp hóa cũng bán tràn lan loại “thuốc tiên” này dưới hình thức thuốc đông dược hoặc thực phẩm chức năng. Nguồn gốc xuất xứ cũng đa dạng, từ Trung Quốc, Hàn Quốc đến Triều Tiên, Malaysia, lãnh thổ Hồng Công và Việt Nam, với giá thành từ vài trăm ngàn tới 4 - 5 triệu đồng/hộp.
Không thể dùng bừa bãi
Theo Thạc sĩ - bác sĩ Hoàng Khánh Toàn, Chủ nhiệm khoa Y học dân tộc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, An cung ngưu hoàng hoàn là loại thuốc y học cổ truyền của Trung Quốc có nguồn gốc hàng trăm năm nay, chuyên được dùng trong hoàng tộc để chữa trị, phòng các bệnh về tai biến mạch máu não, tim mạch, huyết áp... Đây là loại thuốc trị bệnh, chứ không phải thuốc bổ như nhiều người lầm tưởng. Mới đây, Cục Quản lý dược và Cục An toàn thực phẩm Bộ Y tế đã phải đình chỉ lưu hành, thu hồi và tiêu hủy khẩn cấp sản phẩm thực phẩm chức năng có tên “An cung ngưu hoàng hoàn” do một công ty của Triều Tiên sản xuất và được nhập khẩu vào Việt Nam vì bị nhiễm nhiều kim loại độc hại, gây nguy hiểm cho sức khỏe người sử dụng.
Ông Phạm Vũ Khánh, Cục trưởng Cục Y dược cổ truyền (Bộ Y tế) cho biết, trong An cung ngưu hoàng hoàn có các vị thuốc đông dược quan trọng: sừng tê giác, sỏi mật bò, xạ hương... Tuy nhiên hiện nay sừng tên giác đã thay bằng sừng trâu. Sỏi mật bò tự nhiên hầu như không có nên thay bằng sỏi nhân tạo. Xạ hương cũng có nhiều loại: tự nhiên hoặc tổng hợp. Ngay cả sừng trâu cũng khác nhau về chất lượng: trâu nước, trâu rừng hay trâu nhà. Do vậy, người tiêu dùng không nên mua trôi nổi, cần mua đúng sản phẩm đã được cấp phép của cơ quan quản lý. Hơn nữa, trong An cung ngưu hoàng hoàn còn có thủy ngân nên cần lưu ý khi sử dụng với bệnh nhân suy thận, gan. Thuốc An cung ngưu hoàng hoàn có thể sử dụng điều trị sốt cao, co giật, tai biến mạch não do tăng huyết áp nhưng việc sử dụng phải đúng thể bệnh, nếu dùng sai có thể làm bệnh thêm trầm trọng.
Về phía Cục Quản lý dược, cho biết, hiện nay chỉ có 4 loại thuốc An cung ngưu hoàng hoàn được Bộ Y tế cấp số đăng ký. Đây là các thuốc Đông y có thành phần gồm các vị dược liệu như: ngưu hoàng, thủy ngưu giác, xạ hương, trân châu, chu sa, hùng hoàng, hoàng liên, hoàng cầm, chi từ, uất kim, băng phiến... nên việc sử dụng phải có kê đơn và sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ y học cổ truyền hoặc thầy thuốc đông y.
Ths-BS Hoàng Khánh Toàn nhấn mạnh, việc tự ý sử dụng An cung ngưu hoàng hoàn là rất nguy hiểm vì loại thuốc này không phải bệnh nhân nào cũng dùng được. Trong thành phần của An cung ngưu hoàng hoàn có những thành phần như xạ hương, ngưu hoàng, sừng trâu... là những thứ cực lạnh nên những người bị bệnh ở thể hư hàn thì tuyệt đối không sử dụng, nếu sử dụng sẽ khiến bệnh nặng thêm. Hơn nữa ngay cả trong trường hợp cấp cứu tai biến mạch máu não, việc sử dụng An cung ngưu hoàng hoàn cũng phải thận trọng vì không phải trường hợp nào cũng dùng được, nên cứ gặp tai biến là cho bệnh nhân uống ngay sẽ có hiệu quả là quan niệm sai lầm.
TRUNG KIÊN
