Theo báo cáo của UBND TPHCM, trong 10 năm thực hiện Quyết định 64/2007/QĐ-TTg ngày 10-5-2007 của Thủ tướng Chính phủ về việc tặng quà, nhận quà và nộp lại quà tặng của cơ quan, đơn vị, tổ chức có sử dụng vốn ngân sách nhà nước và của cán bộ, công chức, toàn TP chỉ phát hiện, xử lý được một trường hợp là cán bộ cấp phường của quận 12, với giá trị quà tặng là 10 triệu đồng.
Báo cáo hàng năm của các quận, huyện và sở, ngành TP đều ghi nội dung: “Chưa có trường hợp tặng quà, nhận quà và nộp lại quà tặng”.
Thực tế có đúng với đánh giá trên? Câu trả lời là “không”. Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong thừa nhận: “Trong thực tế, việc tặng quà để được việc, nhận quà biếu có tính chất hối lộ vẫn còn ngấm ngầm diễn ra, rất khó phát hiện, khó định giá quà tặng nào là vi phạm và thiếu cơ chế giám sát. Do đó, không thể phát hiện được ai nhận quà sai quy định mà không nộp lại để xử lý; đồng thời cũng khó phân định mức khen thưởng cho người nhận quà và nộp lại quà tặng”.
Thực tế, việc tặng quà và nhận quà nhất là trong dịp lễ, tết diễn ra phổ biến, mặc nhiên trong các mối quan hệ giữa cấp dưới với cấp trên; giữa những người nắm giữ những vị trí, công việc ở các ngành, lĩnh vực được hưởng những khoản lợi lớn do người khác mang đến; giữa những người bị phát hiện có hành vi sai phạm trong công việc với những người có trách nhiệm, hoặc người đứng đầu đơn vị, tổ chức… Việc tặng quà để được việc, nhận quà biếu có tính chất hối lộ, như Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong nhận định, diễn ra từ nhiều năm qua với nhiều hình thức khác nhau, phổ biến là bằng tiền, tài sản có giá trị cao, cổ phiếu ưu đãi ở các doanh nghiệp, mời đi du lịch nước ngoài… Những năm gần đây còn có hình thức tặng quà và nhận quà tinh vi, khó phát hiện như: tặng học phí cả năm học, hoặc trọn khóa các trường quốc tế trong nước, du học nước ngoài cho con, cháu người có quyền lực; tặng nhà, đất ở các khu đô thị mới, nhượng quyền tham gia góp vốn ở các dự án lớn… Hay lợi dụng chủ trương xã hội hóa trong tổ chức các hoạt động, sự kiện, chương trình xã hội, chương trình truyền thông của tổ chức, đơn vị, người tặng quà chủ động dành một khoản tiền lớn tham gia tài trợ kim cương, tài trợ vàng để người có chức vụ, có ảnh hưởng trong các quyết định được hưởng khoản hoa hồng từ 20% - 30%. Với hình thức này, lợi ích được chuyển thành thu nhập hợp pháp và rất khó bị phát hiện, xử lý. Những hành vi này, theo UBND TPHCM, phải được coi là dấu hiệu tham nhũng và phải được giám sát từ việc đóng thuế thu nhập cá nhân đến kê khai thu nhập và nguồn gốc phát sinh tài sản.
Ban Bí thư, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ vừa có chỉ thị nghiêm cấm cơ quan, đơn vị, tổ chức và cá nhân tặng quà, nhận quà trong dịp Tết năm nay. Quy định này phải được thực hiện nghiêm và có cơ chế giám sát chặt chẽ để phát hiện, xử lý các trường hợp sai phạm.
HOÀI NAM
