Nhu cầu về nhà ở xã hội (NƠXH) tại các đô thị, đặc biệt các đô thị lớn như TPHCM còn rất lớn. Theo thống kê của Sở Xây dựng TPHCM, trên địa bàn TP có khoảng 150.000 cán bộ, công chức, viên chức, sĩ quan chuyên nghiệp, trong đó, 20% (khoảng 30.000 người) có nhu cầu bức xúc về nhà ở. Kết quả khảo sát các dự án nhà ở của Sở Xây dựng TPHCM trong năm 2013 cho thấy, nguồn cung nhà ở chỉ đáp ứng được nhu cầu của một bộ phận dân cư thu nhập khá trở lên. TPHCM có hơn 45.000 căn hộ được hoàn thành và đưa vào sử dụng nhưng tỷ lệ căn hộ bình dân dành cho đối tượng thu nhập thấp chưa đến 40%. Riêng NƠXH cho thuê, thuê mua thuộc vốn ngân sách, toàn TP chỉ mới có 2 dự án căn hộ NƠXH cho thuê mua đã được hoàn thành với gần 250 căn. Đó là chung cư Đông Hưng 2 quận 12 với 112 căn và chung cư 157/R8 đường Tô Hiến Thành quận 10 với 114 căn. Hiện trên địa bàn TP vẫn còn nhiều dự án tiếp tục được triển khai nhưng thực tế nguồn cung NƠXH vẫn còn quá ít so với nhu cầu.
Hiệp hội Bất động sản TPHCM cho rằng, hiện nay thủ tục để mua NƠXH theo Thông tư số 11 của NHNN rất nhiêu khê, việc thế chấp tài sản hình thành trong tương lai cũng được các ngân hàng đòi hỏi quá nhiều chứng minh từ người mua, cũng như giấy tờ không cần thiết nên người dân gặp khó khăn khi vay gói 30.000 tỷ đồng của Chính phủ. Bên cạnh đó, những DN tham gia xây dựng các dự án NƠXH cũng cho biết rất gian nan trong việc tiếp cận gói lãi suất này. Trong khi đó, NHNN chi nhánh TPHCM cho rằng, một trong những nguyên nhân chính khiến gói hỗ trợ này giải ngân chậm là nguồn cung NƠXH không có, các căn hộ sắp hoàn thiện không nhiều. Bên cạnh đó, các dự án nhà ở thương mại hầu hết đều chưa hình thành, đang trong quá trình thi công và có rất ít thông tin về năng lực vốn, năng lực thi công của các dự án này nên ngân hàng khó đánh giá được rủi ro khi nhận tài sản đảm bảo hình thành trong tương lai.
Mặc dù gói hỗ trợ về nhà ở này vẫn chưa đạt được kết quả như mong muốn nhưng rõ ràng, qua 1 năm thực hiện, chương trình cho vay hỗ trợ nhà ở đã có những kết quả nhất định, giúp người dân có nhu cầu nhà ở tiếp cận được nhà, giúp các nhà đầu tư tiếp tục thực hiện đầu tư dự án, cũng như giúp thị trường bất động sản có phần khởi sắc hơn. Tuy nhiên, tốc độ giải ngân chậm khiến nhiều người hoài nghi tính khả thi. Để gói hỗ trợ này đến đúng đối tượng và tránh câu chuyện lợi dụng chính sách để trục lợi khiến ngành xây dựng và ngân hàng cẩn trọng khi cho vay cũng là điều cần thiết nhưng cần tháo gỡ để tăng tính hiệu quả của gói hỗ trợ này, đồng thời tạo cú hích cho thị trường bất động sản trong giai đoạn khó khăn hiện nay. Và để cho gói hỗ trợ này tạo hiệu ứng tích cực cho thị trường, trước tiên cần phải tăng nguồn cung sản phẩm. Trong khi chờ các dự án NƠXH hoàn thành, TPHCM cần đẩy mạnh tiến độ phê duyệt các dự án nhà ở thương mại sang NƠXH và chuyển các dự án căn hộ có diện tích lớn sang diện tích nhỏ vì thực tế hiện nay tiến độ chuyển đổi các dự án này trên địa bàn TPHCM còn rất chậm, chỉ mới 6/25 dự án đăng ký chuyển đổi từ quý 1-2014 được chấp thuận. Bên cạnh đó, Chính phủ, các bộ - ngành cũng cần giải quyết nhanh chóng một số vấn đề liên quan như: mở rộng thêm đối tượng được vay vốn ưu đãi lãi suất nhằm giúp người dân có nhiều cơ hội, điều kiện hơn trong việc tạo lập nhà ở; mở rộng đối tượng chủ đầu tư dự án được vay vốn ưu đãi lãi suất để có thể tạo thêm nguồn cung đa dạng thị trường; tăng thời hạn vay lên đến 20 năm và xem xét giảm thêm lãi suất cho đối tượng được vay gói này bằng với các nước trong khu vực ở mức 3% - 3,5%/năm.
NHUNG NGUYỄN
