Khoa Ngoại niệu - Ghép thận, Bệnh viện Nhân dân 115 TPHCM tiếp nhận điều trị cho bệnh nhân Lê Thanh T. (SN 1982, ngụ tại TPHCM) vì rối loạn đi tiểu (tiểu nhiều lần), cảm giác tức ở hạ vị mỗi khi uống bia. Bác sĩ khám ở hạ vị ấn thấy tức, thăm khám trực tràng cảm giác có 1 khối ở phía trước trực tràng. Tiến hành siêu âm, thận trái ở vị trí bình thường nhưng không thấy thận phải ở vùng hông lưng.
Bệnh nhân được chụp CT-Scan, chẩn đoán thận bên phải nằm lạc chỗ. Khi mổ cho anh Lê Thanh T., thận phải chủ mô mỏng như túi nước, nằm sau bàng quang, trước trực tràng. Có một cuống mạch (từ vùng động mạch chậu chung) nuôi, niệu quản cụt. Các bác sĩ đã tiến hành cắt bỏ thận phải lạc chỗ vì mất chức năng. Kết quả giải phẫu bệnh lý cũng cho thấy thận phải lạc chỗ, chủ mô mỏng, mất chức năng.
Theo Th.S-BS Trương Hoàng Minh, Trưởng khoa Ngoại niệu – Ghép thận, Bệnh viện Nhân dân 115, trong thời kỳ bào thai ở người, hai thận được hình thành từ 2 hậu thận nằm ở khung chậu, rồi thận đi lên vùng thắt lưng cạnh cột sống và xoay ra trước vào trong một góc 90 độ. Nếu có một sự bất thường xảy ra trong quá trình đi lên và xoay của thận gây ra sự bất thường của thận như thận lạc chỗ. Thận có thể ở quá cao như trong lồng ngực, hay quá thấp như ở hố chậu, trong khung chậu (thường gặp). Đôi khi, cả 2 thận nằm ở cùng một bên. Thận lạc chỗ ở khung chậu có thể cả 2 thận hoặc chỉ 1 thận. Việc phát hiện đôi khi tình cờ đi chụp X-quang UIV vì đau bụng hay nhiễm trùng tiểu hoặc có rối loạn đi tiểu. Khám bụng có thể thấy một khối ở hạ vị. Tại Việt Nam, chưa có một thống kê đầy đủ về tỷ lệ dị tật bẩm sinh hệ niệu sinh dục, tuy nhiên tỷ lệ này khoảng 10% ở trên thế giới.
Cũng theo Th.S Trương Hoàng Minh, UIV không dễ chẩn đoán thận lạc chỗ ở khung chậu vì thận bị che bởi xương thiêng, còn mạch máu nuôi thận là từ 1 nhánh động mạch chậu chung, đôi khi từ động mạch hạ vị hoặc động mạch cùng cụt. Ngoài ra, có khi thận lạc chỗ được nuôi dưỡng bởi nhiều cuống mạch có nguồn gốc khác nhau. Nên tầm soát từ khi còn nhỏ, bởi một chấn thương vào vùng bụng là nguy cơ đối với thận lạc chỗ vì nó không được bảo vệ bởi khung xương sườn. Hơn nữa, nếu thận lạc chỗ ở bé gái thì việc có thai về sau có thể bị ảnh hưởng và các nhà sản khoa phải được biết trước về sự tồn tại của thận lạc chỗ này.
Khi không thấy thận ở vị trí bình thường trên siêu âm, người bệnh có thể đến các cơ sở có chuyên khoa niệu để kiểm tra, chụp UIV, CT-Scan hoặc xạ hình thận để xác định bất thường của thận để có hướng điều trị phù hợp và kịp thời.
Có một số bệnh nhân đã gặp phải tình trạng thận lạc chỗ. Thận nằm quá cao trong lồng ngực (hiếm gặp) hay quá thấp ở hố chậu, trong khung chậu (thường gặp). Đôi khi, cả 2 thận nằm ở cùng một bên. Bệnh cần được phát hiện sớm để điều trị, tránh bị suy thận và các biến chứng nguy hiểm khác. |
NGUYỄN HUYỀN
