(SGGPO).- Chiều 29-12, tại Hà Nội, Câu lạc bộ các nhà báo Khoa học và Công nghệ Việt Nam công bố 10 sự kiện Khoa học và Công nghệ nổi bật trong năm 2010. 10 sự kiện Khoa học và Công nghệ nổi bật được bình chọn xếp theo các lĩnh vực: cơ chế chính sách; khoa học xã hội và nhân văn; khoa học ứng dụng; hội nhập quốc tế; tôn vinh nhà khoa học.
Giáo sư Ngô Bảo Châu nhận giải thưởng toán học Fields. Ảnh: T.L
1. Quỹ phát triển Khoa học - Công nghệ Quốc gia tạo bước đột phá trong đổi mới cơ chế quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học. Quỹ phát triển Khoa học - Công nghệ Quốc gia (NAFOSTED) là một mô hình mới trong quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học ở nước ta, được chính thức triển khai từ năm 2008. Năm 2010 kinh phí quỹ giải ngân cho các chương trình tài trợ khoảng 200 tỷ đồng (tăng gấp đôi so với năm 2009). Đến cuối năm 2010 Quỹ đã tài trợ cho khoảng 600 đề tài, dự án nghiên cứu khoa học với sự tham gia của 3.000 nhà khoa học trong phạm vi cả nước.
2. Thành lập viện nghiên cứu trong doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp đã xác định Khoa học - Công nghệ đóng vai trò quyết định cho sự phát triển bền vững của mình. Trong năm nay đã có nhiều doanh nghiệp thành lập viện nghiên cứu. Một hướng đi tích cực, bảo đảm cho sự phát triển vững chắc cho doanh nghiệp.
3. Hoàn thành công trình nghiên cứu tổng thể về 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội (KX-09). Chương trình có tên: "Nghiên cứu, phát huy điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và giá trị lịch sử, văn hóa 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội phục vụ phát triển toàn diện Thủ đô" (KX - 09).
Chương trình gồm 12 đề tài nghiên cứu từng lĩnh vực cụ thể quy tụ 578 nhà khoa học thuộc 89 tổ chức Khoa học – Công nghệ tham gia nghiên cứu. Chương trình KX - 09 đã đưa ra được 54 giải pháp khoa học được đề xuất nhằm phát triển Thủ đô. Tất cả các chương trình nhánh của KX - 09 đều được tập hợp để in thành 11 cuốn sách, 5 bộ kỷ yếu, được công bố rộng rãi và là phần quan trọng của "Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến" xuất bản trong dịp Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội. Đây được đánh giá là bộ "Bách khoa thư" mới về Hà Nội.
4. Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long được UNESCO công nhận là di sản của văn hoá thế giới. Để có được kết quả này không thể không nhắc đến vai trò của các nhà khoa học trong việc xây dựng hồ sơ để trình Ủy ban UNESCO. Quá trình lập hồ sơ đệ trình UNESCO công nhận Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long là Di sản Văn hóa thế giới chỉ được thực hiện trong vòng một tháng.
5. Lần đầu tiên tại Việt Nam thực hiện thành công ca ghép tim từ người chết não. Trên cơ sở những thành công của việc ghép thận, ghép gan và ghép tim trên thực nghiệm, tháng 7-2009, Bộ Khoa học - Công nghệ đã phê duyệt đề tài cấp Nhà nước: “Nghiên cứu triển khai ghép tim trên người lấy từ người cho chết não” thuộc chương trình “Nghiên cứu ứng dụng và phát triển công nghệ phục vụ bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cộng đồng” do GS. TS. Nguyễn Tiến Bình (Giám đốc Học viện Quân y) làm chủ nhiệm.
Ngày 17-6-2010, tại Bệnh vện 103, Học Viện Quân y, Bộ Quốc phòng đã thực hiện thành công ca ghép tim trên người đầu tiên tại Việt Nam cho bệnh nhân Bùi Văn Nam, 48 tuổi (xã Trực Thái, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định) với chẩn đoán: Bệnh cơ tim thể giãn, suy tim toàn bộ độ IV. Cho đến nay tình trạng sức khoẻ của anh Nam tiến triển tốt, sinh hoạt bình thường.
6. Công bố chíp xử lý 32 – bit VN 1632. Ngày 27-10, tại TPHCM, Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo thiết kế vi mạch (ICDREC) đã công bố chíp vi xử lý 32-bit VN1632. Chíp VN 1632 là một trong các sản phẩm của đề tài “ Nghiên cứu, phát triển phương pháp thiết kế và chế tạo chíp vi xử lý điều khiển RISC, mã số KC.01.08/06-10 do Bộ Khoa học - Công nghệ đầu tư. Chip VN 1632 đáp ứng được yêu cầu của các hệ thống điều khiển phức tạp, đòi hỏi tốc độ cao như trong điện thoại di động, mã hóa /giải mã dữ liệu, thiết bị truyền thông, xử lý ảnh. Đại diện ICDREC đã tiến hành tích hợp chíp VN 1632 trong sản phẩm khung ảnh điện tử và thiết kế sản phẩm KIT thí nghiệm để VN 1632 phục vụ nghiên cứu, giáo dục.
7. Chế tạo thành công cần cẩu siêu trường, siêu trọng 1.200 tấn. Xí nghiệp cơ khí Quang Trung (Ninh Bình) đã thiết kế, chế tạo và lắp đặt cầu trục gian máy, cầu trục trung gian và cầu trục chân đế cho công trình thủy điện Sơn La. Đây là sản phẩm lớn nhất ở Việt Nam từ trước đến nay, do chính các kỹ sư Việt Nam nghiên cứu, thiết kế, chế tạo. Sản phẩm có chất lượng cao, không thua kém sản phẩm của các nước tiên tiến khác, đạt tỷ lệ nội địa hóa đến 90%, đáp ứng nhu cầu thi công với tiến độ nhanh, giá thành lại rẻ hơn hàng nhập khẩu, tiết kiệm cho đất nước hằng trăm tỷ đồng.
8. Phần mềm diệt virus Việt Nam lọt vào top 10 phần mềm diệt vi-rút tốt nhất thế giới. Phần mềm diệt virus Bkav của Công ty An ninh mạng BKAV đã xuất sắc vượt qua hơn 50 sản phẩm phần mềm diệt virus của các hãng có tên tuổi trên thế giới để vào top 10 phần mềm diệt virus tốt nhất trên thế giới. Kết quả được đưa ra từ kỳ kiểm định cuối năm của Phòng thí nghiệm virus Bulletin (Anh) tổ chức kiểm định phần mềm diệt virus có tiếng trên thế giới. Phần mềm diệt virus Bkav của Việt Nam đạt điểm RAP 91.3/100, đứng thứ 7 trong bảng xếp hạng 64 phần mềm tham gia kiểm định.
9. Hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân. Ngày 30-3, tại Hà Nội, Bộ Khoa học - Công nghệ đã tổ chức lễ ký bản ghi nhớ về hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân. Bản ghi nhớ mở ra cơ hội hợp tác trong các lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực; phát triển hạ tầng cơ sở an ninh và an toàn, tiếp cận các nguồn nhiên liệu hạt nhân đáng tin cậy; quản lý chất thải phóng xạ và nhiên liệu đã qua sử dụng. Việt Nam đã chứng tỏ cam kết của mình trong việc phát triển điện hạt nhân dân sự một cách có trách nhiệm thông qua việc thực hiện cẩn thận các bước trong hợp tác với Mỹ và các đối tác quốc tế khác nhằm hướng tới việc phát triển cơ sở hạ tầng hạt nhân cần thiết cho việc quản lý nhà máy điện hạt nhân trong những thập kỷ tới.
10. Giáo sư Ngô Bảo Châu đoạt giải toán học Fields. Giáo sư Bảo Châu là nhà toán học đầu tiên của Việt Nam giành được giải thưởng danh giá này. Với sự kiện này, Việt Nam là một trong 3 quốc gia châu Á có nhà toán học đoạt giải này (cùng Nhật Bản và Israel). Có thể nói năm nay là năm gặt hái của ngành Toán học Việt Nam vì cùng thời điểm GS Ngô Bảo Châu đoạt huy chương Fiel, ngày 17-8, Phó thủ tướng Chính phủ Nguyễn Thiện Nhân đã ký quyết định phê duyệt chương trình trọng điểm quốc gia phát triển toán học Việt Nam đến năm 2020.
TRẦN BÌNH
