Tình trạng hạn hán kéo dài tại Đông Phi làm số người bị thiếu lương thực tăng nhanh kỷ lục từ 2 triệu lên 8,4 triệu người trong năm 2011. Đây là số liệu do Văn phòng Điều phối LHQ công bố trong ngày 30-3.
- 900 triệu người bị đói
Quốc gia có số người cần viện trợ lương thực nhiều nhất là Kenya, với 1,2 triệu người. Từ tháng 10 đến tháng 12 năm ngoái, lượng mưa ít dẫn đến mùa màng bị khô hạn, thiếu nước sinh hoạt, giá lương thực tăng cao tại Djibouti, Ethiopia, Kenya, Somalia và Uganda. Tân Hoa xã cho biết, nhiều dịch bệnh ở động vật liên quan đến hạn hán cũng bùng phát, khiến hơn 5.000 gia súc chết ở Marsabit, Kenya.
Để chống chọi với hạn hán, hơn 10.000 người chăn thả ở Somalia đã tràn qua biên giới Kenya, trong khi khoảng 10.000 người chăn thả từ Kenya cùng đàn gia súc hơn 30.000 con lại chạy sang Uganda, gây ra xung đột do mâu thuẫn lợi ích với người dân địa phương. Tình trạng thiếu nước cũng ảnh hưởng tới ngành giáo dục.
Tại Somalia, tính đến nay đã có hơn 400 trường học phải đóng cửa khiến 55.000 học sinh bị ảnh hưởng. Tại Ethiopia, khoảng 58.000 học sinh đã bỏ học.
Không chỉ riêng ở khu vực Đông Phi, nhiều nước trên thế giới cũng đang đối mặt với nguy cơ khủng hoảng lương thực vì giá thực phẩm đang tăng cao kỷ lục. Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hiệp quốc (FAO) cho biết giá thực phẩm thế giới leo lên mức cao kỷ lục trong tháng 2 do đà tăng vọt của giá sữa, ngũ cốc và thịt. Chỉ số giá của 55 loại thực phẩm tăng 2,2% lên 236 điểm từ mức 230,7 điểm trong tháng 1, đánh dấu tháng gia tăng thứ 8 liên tiếp.
Kể từ đầu năm 2011, giá lúa mì tăng cao chưa từng thấy tại Anh, Nga phải nhập khẩu ngũ cốc nuôi gia súc vì thiếu cỏ dự trữ cho chăn nuôi, Trung Quốc mua lúa mì và ngô với số lượng lớn từ bên ngoài do thị trường nội địa khan hiếm... Chi phí thực phẩm tăng và nạn tham nhũng đã gây ra các cuộc nổi dậy trên khắp khu vực Bắc Phi và Trung Đông, dẫn đến sự ra đi của 2 nhà lãnh đạo Tunisia và Ai Cập.
IMF nhận định chi phí thực phẩm cao sẽ tiếp tục tác động nhiều nhất đến các quốc gia đang phát triển, nơi người tiêu dùng chi một lượng lớn thu nhập của mình để mua thực phẩm. Theo thống kê của LHQ, trong năm 2011 sẽ còn 900 triệu người trên thế giới rơi vào tình trạng thiếu ăn.
Đất đai khô cằn khiến 1,2 triệu người Kenya lâm vào nạn đói.
- Nguyên nhân và giải pháp
Viện Nghiên cứu chính sách Trái đất cho rằng, có nhiều yếu tố dẫn đến khủng hoảng lương thực như số người canh tác giảm, cầu không đủ cung, một số quốc gia tiên tiến như Mỹ, nước xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới, đã dành ra 30% sản lượng ngô để sản xuất ethanol sản xuất xăng, dầu thay vì để ăn.
Bên cạnh đó, một số nguyên nhân đã được nhắc đến từ lâu là hiện tượng biến đổi khí hậu do thiên nhiên và do con người, tác động đến sản lượng và gây khủng hoảng lương thực toàn cầu. Nguồn nước bên dưới tầng địa chất bị cạn kiệt vì nhiều khu rừng biến mất do nạn phá rừng bừa bãi, đất canh tác không đủ màu mỡ để trồng trọt.
Viện Chính sách Trái đất đã đưa ra một số giải pháp để giải quyết tình trạng trên. Bao gồm: giảm sử dụng ngô để chế biến ethanol, bởi việc này không có lợi về mặt kinh tế cũng như an toàn thực phẩm; bảo vệ nguồn nước và diện tích đất canh tác khi gần nửa dân số trên Trái đất bị đe dọa bởi nạn thiếu nước và hạn hán; giảm bớt tiến trình đô thị hóa.
Trong khi đó, FAO kêu gọi cộng đồng thế giới tiếp tục tăng mạnh đầu tư vào nông nghiệp để tăng sản lượng lương thực toàn cầu nhằm cải thiện an ninh lương thực. Sản lượng lương thực thế giới phải tăng 70% so với hiện nay vào năm 2050 để đáp ứng nhu cầu lương thực của dân số thế giới sẽ tăng từ 6,9 tỷ người hiện nay lên 9,1 tỷ người vào năm 2050.
Một nghiên cứu của LHQ công bố cũng cho thấy rằng để giảm đói nghèo và tăng cường an ninh lương thực, cộng đồng nông nghiệp thế giới không có lựa chọn nào khác ngoài thực hiện canh tác sinh thái.
THANH HẰNG
