Khu công nghiệp (KCN) Tân Phú Trung nằm trên địa bàn 2 xã Tân Thông Hội và Tân Phú Trung huyện Củ Chi, được thành lập theo Quyết định phê duyệt số 519/TTg ngày 6-8-1996 của Thủ tướng Chính phủ.

Đầu năm 2004, UBND TPHCM giao Công ty cổ phần Song Tân làm chủ đầu tư KCN. Ngày 16-12-2004, Chủ tịch UBND TP ký Quyết định số 6332/QĐ-UBND phê duyệt dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng kỹ thuật KCN với diện tích 524 ha, trong đó diện tích xây dựng nhà xưởng, kho bãi là 363 ha, diện tích nhà ở cho chuyên gia và công nhân là 48 ha.

Sau hơn 4 năm triển khai xây dựng, KCN Tân Phú Trung vẫn là bãi cỏ cho người dân chăn thả trâu, bò.

Sau 2 năm kể từ khi UBND TPHCM giao Công ty cổ phần Song Tân làm chủ đầu tư, việc triển khai vẫn giậm chân tại chỗ. Ngày 20-3-2006, UBND TP đã có quyết định chuyển chủ đầu tư KCN từ Công ty cổ phần Song Tân cho Công ty cổ phần Phát triển đô thị Sài Gòn Tây Bắc (SCD).

Mặc dù, chủ đầu tư mới có tiềm lực mạnh, có kinh nghiệm hơn nhưng tiến độ giải tỏa, xây dựng KCN vẫn quá chậm. Đến thời điểm này, chủ đầu tư mới giải tỏa, đền bù cho hơn 80% số hộ dân với diện tích 423 ha.

Điều khó khăn hiện nay là trong số những người chưa nhận tiền đền bù, giải tỏa có đến 70 đơn vị, cá nhân đã mua đất trước khi KCN được giao cho chủ đầu tư và trong đó có 48 trường hợp đã xây dựng nhà xưởng, tổ chức sản xuất nên việc giải tỏa, đền bù càng khó khăn hơn.

Mặt khác, do các khu đất giải tỏa theo kiểu “da beo”, không liền nhau, vì thế chủ đầu tư rất khó khăn trong việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng. Hiện trạng, KCN vẫn là những bãi ruộng để hoang, cỏ lác mọc um tùm. Nằm xen lẫn giữa đồng cỏ dại là một số nhà máy, cơ sở sản xuất được chuyển từ nội thành ra, theo chương trình di dời cơ sở sản xuất gây ô nhiễm ra ngoại thành của UBND TP. Còn cơ sở hạ tầng KCN hầu như đang còn “trắng”. Hiện mới có một con đường chạy dọc KCN vừa được trải nhựa và một số khu đất nhỏ đã san lấp mặt bằng.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng dự án thực hiện chậm là do KCN có quy mô lớn nhưng lại giao cho nhà đầu tư không đủ năng lực. Theo Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng huyện Củ Chi, khi huyện xây dựng phương án, đơn giá đền bù cho hơn 1.000 hộ dân và người dân chấp thuận với giá đền bù 65.000-75.000 đồng/m2 nhưng công ty lại không có tiền để giao cho người dân. Đến khi công ty có tiền cũng là lúc giá đất tăng vùn vụt nên người dân không chấp nhận giá cũ.

Khi Công ty SCD làm chủ đầu tư mới, là đơn vị có đủ năng lực tài chính thì lại thiếu phương án đền bù hợp lý. Những người chưa chịu nhận tiền đền bù đều cho rằng, giá đền bù mà công ty trả hiện nay 65.000/m2 là không hợp lý, bởi trước đây họ đã mua với giá 200.000-300.000 đồng/m2. Ông Lê Văn Thành, Phó Tổng giám đốc Công ty SCD cho biết, việc xây dựng phương án, đơn giá đền bù là do Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng huyện Củ Chi thực hiện, còn công ty chỉ có nhiệm vụ chi tiền.

Nếu chậm đưa KCN vào khai thác, công ty vừa thất thu tiền cho thuê, phải gánh thêm tiền lãi do vay ngân hàng hàng trăm tỷ đồng để đầu tư hạ tầng, đền bù cho người dân. Nay công ty muốn giải tỏa nhanh cũng không được vì vướng văn bản quy định của nhà nước. KCN là một trong những dự án được TP áp dụng phương án bồi thường theo Nghị định 22/NĐ-CP của Chính phủ, nên không thể áp dụng theo Nghị định 197/NĐ-CP, Luật Đất đai 2003 hay Nghị định 84/NĐ-CP. Được biết, Nghị định 22 quy định việc đền bù thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng nên đơn giá đền bù không sát với giá thị trường.

Việc KCN thực hiện chậm đã làm cho chủ đầu tư cũng như người dân “thiệt đơn, thiệt kép”. Và, 48 nhà máy, cơ sở sản xuất nằm trong KCN cũng trong tình trạng “tiến thoái lưỡng nan”, có nguy cơ phá sản vì ở lại không được đầu tư mở rộng sản xuất, còn ra đi cũng không được vì … giá đền bù quá thấp. 

TRẦN YÊN