Tờ Phnom Penh Post dẫn lời Quốc vụ khanh Nhà nước, người phát ngôn của Hội đồng Bộ trưởng Campuchia, ông Phay Siphan, ngày 26-4, khẳng định: không có thỏa thuận mới nào với Trung Quốc về vấn đề biển Đông. Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh báo chí Trung Quốc trước đó dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết đã đạt một thỏa thuận với Campuchia, Lào và Brunei rằng các nước liên quan trong tranh chấp biển Đông nên giải quyết song phương với Trung Quốc hơn là cả khối ASEAN với Trung Quốc - vụ việc khiến nhiều nhà ngoại giao chỉ trích Bắc Kinh đang can thiệp vào chuyện nội bộ của ASEAN.
Không có và nói ngược
Báo chí Trung Quốc, trong đó có Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV), ngày 22-4, dẫn tuyên bố của người phát ngôn Bộ Ngoại giao nước này nhân chuyến thăm Campuchia của Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị từ ngày 21 - 22-4, cho rằng điểm quan trọng của thỏa thuận đã đạt được là các tranh chấp xảy ra giữa các nước liên quan chứ không phải là giữa Trung Quốc với toàn bộ khối ASEAN. Vì vậy, các nước liên quan cần tự mình giải quyết các tranh chấp, và cần phải làm như vậy mà không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; Trung Quốc và các nước ASEAN cần hợp tác để bảo đảm hòa bình trên biển Đông.
Tuy nhiên, ông Phay Siphan nhấn mạnh rằng không hề có thỏa thuận hay thảo luận nào liên quan đến vấn đề này, đó chỉ là một chuyến thăm bình thường của một Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc. Ông Phay Siphan nêu rõ lập trường của Campuchia về vấn đề này là Campuchia mong muốn các bên liên quan thực hiện một cách đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), vốn đạt được giữa Trung Quốc và các nước ASEAN vào năm 2002, khi Campuchia làm Chủ tịch ASEAN. Ông Phay Siphan nhấn mạnh Campuchia mong muốn các nước liên quan trong vấn đề biển Đông giải quyết tranh chấp một cách hòa bình và tất cả các nước ASEAN sẽ nỗ lực để nhanh chóng đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC).
Người dân Philippines thể hiện tinh thần đoàn kết với người dân Việt Nam, phản đối các hành động phạm pháp của Trung Quốc ở biển Đông
Trước đó, tại cuộc họp báo chung với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị sau cuộc gặp song phương sáng 22-4, Bộ trưởng Ngoại giao Campuchia Prak Sokhonn cho biết Campuchia duy trì lập trường trung lập trong vấn đề biển Đông và luôn kêu gọi các bên liên quan nỗ lực giải quyết tranh chấp thông qua đàm phán hòa bình. Khi phóng viên của Phnom Penh Post hỏi thông tin của CCTV liên quan về cái gọi là một thỏa thuận quan trọng giữa Trung Quốc với Campuchia, Lào và Brunei trong chuyến thăm của Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị, người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc tại Campuchia đã từ chối bình luận.
Gây chia rẽ nội bộ
Báo Straits Times của Singapore cho biết trong một hội nghị tại Jakarta ngày 25-4, nhiều nhà ngoại giao kỳ cựu của ASEAN phê phán các hoạt động của Trung Quốc nhằm gây chia rẽ nội bộ ASEAN. Cựu tổng thư ký ASEAN, nhà ngoại giao Singapore Ong Keng Yong thẳng thừng đặt câu hỏi về khả năng Bắc Kinh can thiệp vào công việc nội bộ của ASEAN nhân chuyến công du Lào, Campuchia và Brunei. Trước đó, Tổng thư ký ASEAN Lê Lương Minh cũng đã bày tỏ lo ngại trước các động thái mới khiến các thành viên ASEAN xa rời với thỏa thuận 2012, theo đó các nước Đông Nam Á cần đàm phán với tư cách một khối thống nhất.
Trong khi đó, ngày 27-4, hãng Reuters đưa tin trả lời phỏng vấn Đài truyền hình CBS, Tổng thống Mỹ Barack Obama cho rằng về vấn đề biển Đông, Trung Quốc cư xử như “trẻ con”. “Thay vì hành động theo luật và quy định quốc tế, thái độ của Trung Quốc là: chúng tôi là những đứa trẻ to xác nhất ở đây. Và chúng tôi sẽ gạt Philippines hay Việt Nam sang một bên”, ông Obama nói. Tổng thống Mỹ cũng cho biết thêm Mỹ muốn Trung Quốc là đối tác trong việc duy trì hòa bình và an ninh toàn cầu nhưng khi Trung Quốc vi phạm luật và quy định quốc tế, Washington sẽ buộc Bắc Kinh phải chịu trách nhiệm.
ĐỖ CAO (tổng hợp)
