Cần giới hạn việc áp dụng chỉ định thầu với các trường hợp đặc thù

Sáng 7-11, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi).
Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng trình bày Tờ trình về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi). Ảnh: QUANG PHÚC
Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng trình bày Tờ trình về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi). Ảnh: QUANG PHÚC

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi) tán thành về sự cần thiết sửa đổi luật nhằm kịp thời khắc phục những hạn chế, bất cập của luật hiện hành; nâng cao tính cạnh tranh, công khai, minh bạch, khắc phục tình trạng đấu thầu hình thức; phòng chống hiệu quả gian lận, tiêu cực, tham nhũng trong lĩnh vực đấu thầu…

Đối với việc đưa ra khỏi phạm vi điều chỉnh của luật với “dự án đầu tư phát triển sử dụng vốn của doanh nghiệp nhà nước từ 30% trở lên hoặc dưới 30% nhưng trên 500 tỷ đồng” cần rà soát kỹ, tránh khoảng trống pháp lý trong việc quản lý vốn của nhà nước tại các doanh nghiệp khác không thuộc doanh nghiệp nhà nước để bảo đảm tăng cường quản lý vốn của Nhà nước và vốn của doanh nghiệp nhà nước và bảo đảm được quyền tự chủ và quyền quyết định kinh doanh của doanh nghiệp.

Cần giới hạn việc áp dụng chỉ định thầu với các trường hợp đặc thù ảnh 1 Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tham gia điều hành phiên họp sáng 7-11. Ảnh: QUANG PHÚC
Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị quy định rõ về hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ, có thể dẫn chiếu tới quy định Bộ luật Hình sự để thống nhất áp dụng trên thực tiễn, làm rõ phạm vi liên quan đến môi giới, hối lộ trong đấu thầu, hành vi thông thầu; quy định rõ hành vi cản trở trong đấu thầu, vì trên thực tế việc cản trở quá trình đấu thầu thường xảy ra đa dạng, phức tạp, tác động tiêu cực và làm ảnh hưởng đến thời gian, kết quả, hiệu quả của công tác đấu thầu.
Báo cáo thẩm tra đề cập sâu đối với chỉ định thầu. Dự thảo luật quy định 10 trường hợp chỉ định thầu. Ủy ban đề nghị quy định thu hẹp phạm vi các trường hợp “chỉ định thầu”, dự thảo đã bổ sung, mở rộng thêm nhiều trường hợp áp dụng hình thức chỉ định thầu, điều này là chưa thực sự phù hợp với mục tiêu “nâng cao tính cạnh tranh, công khai, minh bạch, hiệu quả kinh tế”. Do vậy, cần giới hạn việc áp dụng chỉ định thầu với các trường hợp đặc thù: dự án cấp bách; đảm bảo bí mật liên quan đến an ninh, quốc phòng; đầu tư mua sắm thuốc, hóa chất, sinh phẩm, trang thiết bị, vật tư y tế phòng chống dịch bệnh trong trường hợp khẩn cấp; các trường hợp đặc thù gắn với việc đảm bảo yêu cầu đồng bộ về công nghệ, nghiên cứu thử nghiệm, mua bán bản quyền sở hữu trí tuệ. Đề nghị Chính phủ rà soát cụ thể từng trường hợp, đánh giá tác động của các trường hợp này để bảo đảm mục tiêu, yêu cầu sửa đổi Luật Đấu thầu đã đặt ra, tránh việc lợi dụng, lạm dụng chỉ định thầu.
Cần giới hạn việc áp dụng chỉ định thầu với các trường hợp đặc thù ảnh 2 Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: QUANG PHÚC
Cũng theo ủy ban, dự thảo luật quy định “gói thầu cung cấp dịch vụ phi tư vấn, thuốc, hóa chất, phương tiện, vật tư, trang thiết bị y tế, xây lắp phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh và cấp cứu người bệnh cần triển khai ngay để tránh gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe người dân” được áp dụng chỉ định thầy, ủy ban đề nghị làm rõ là trong trường hợp đã công bố dịch hay tình trạng khẩn cấp về dịch theo pháp luật về phòng, chống bệnh truyền nhiễm để bảo đảm thuận lợi cho quá trình áp dụng.

Dự thảo luật quy định áp dụng chỉ định thầu đối với “dự án, gói thầu cấp bách... ”, đề nghị Chính phủ làm rõ khái niệm cấp bách và gắn với thời gian cụ thể cần phải triển khai để tránh việc áp dụng tùy tiện, thất thoát vốn nhà nước.

Cần giới hạn việc áp dụng chỉ định thầu với các trường hợp đặc thù ảnh 3 Thủ tướng Phạm Minh Chính trao đổi với Bộ trưởng Bộ KH-ĐT trước phiên họp sáng 7-11. Ảnh: QUANG PHÚC

Dự thảo quy định chỉ định thầu đối với “gói thầu thực hiện các dự án quan trọng quốc gia cần triển khai ngay theo Nghị quyết của Quốc hội”. Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng Chính phủ cần đánh giá sâu, rộng về quy định này để có quy định chặt chẽ vì nếu quy định như dự thảo sẽ dẫn tới các dự án quan trọng quốc gia, sử dụng nhiều vốn ngân sách nhà nước thì chỉ định thầu, chỉ những dự án nhỏ lẻ, vốn ít thì bắt buộc đấu thầu như vậy sẽ không bảo đảm mục tiêu, quan điểm sửa đổi Luật Đấu thầu.

Trong khi các dự án quan trọng quốc gia có thời gian, kinh phí và nhân lực thực thi sẽ là những chuyên gia đầu ngành và quốc tế, việc chuẩn bị dự án phải bảo đảm kỹ lưỡng và theo tầm nhìn dài hạn, điều này đòi hỏi việc thực hiện phải tuân thủ nghiêm quy định của Luật Đấu thầu vì mục tiêu bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Với công trình lớn cần chuẩn bị dự án từ sớm (nhiệm kỳ này chuẩn bị để triển khai thực hiện dự án trong nhiệm kỳ sau), tránh việc phê duyệt gấp gáp và đặt ra yêu cầu chỉ định thầu. Thực tế thời gian vừa qua Quốc hội chỉ cho phép chỉ định thầu đối với dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội  là tình huống cấp bách trong bối cảnh ứng phó với ảnh hưởng của đại dịch Covid -19. Theo đó, ủy ban đề nghị quy định thu hẹp phạm vi các trường hợp “chỉ định thầu”.

Về đấu thầu tập trung, mua thuốc, cung cấp sản phẩm, dịch vụ công, ủy ban đề nghị Chính phủ cần đánh giá toàn diện những vướng mắc, bất cập trong việc thực hiện đấu thầu tập trung, mua thuốc, trang thiết bị y tế thời gian qua để có những quy định cụ thể hơn, hạn chế việc giao Chính phủ quy định chi tiết.

Chính phủ cần làm rõ quy định “mua sắm tập trung được thực hiện ở cấp quốc gia và cấp địa phương”. Dự thảo luật quy định về lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc theo hình thức đàm phán giá, giao Chính phủ quy định chi tiết. Ủy ban đề nghị Chính phủ nghiên cứu bổ sung quy định và quy định rõ nguyên tắc đàm phán giá, bổ sung hành vi nghiêm cấm trong đàm phán giá, trách nhiệm của các chủ thể liên quan thực hiện đàm phán giá, quy trình đàm phán giá vào dự thảo luật…

Tin cùng chuyên mục