Hàng loạt vụ đảo chính, khủng bố ở các nước châu Phi trong thời gian gần đây như Somalia, Nigeria, Mali… và mới nhất là vụ bắt cóc con tin tại Kenya cho thấy chủ nghĩa cực đoan ở châu Phi đã hình thành và châu Phi đang trở thành mặt trận mới nhất trong cuộc chiến chống khủng bố do Mỹ dẫn đầu. Ngày 22-9, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tuyên bố vụ vây hãm trung tâm thương mại Westgate ở Nairobi khiến 62 người thiệt mạng và khoảng 200 người bị thương đã “thể hiện tính chất nghiêm trọng và quy mô của thách thức khi chúng ta đối mặt với những kẻ khủng bố tàn nhẫn và cực kỳ táo tợn”. Những tay súng Hồi giáo Somalia thuộc nhóm al-Shabaab liên minh với al-Qaeda đã nhận trách nhiệm về vụ tấn công này. Al-Shabab và al-Qaeda tuyên bố liên kết từ tháng 2-2012, trong đó thủ lĩnh của Al-Shabaab Mukhtar Abu Zubair cam kết tiến đến một phong trào khủng bố toàn cầu.
Mặc dù năm 2008 từng liệt al-Shabaab vào danh sách các tổ chức khủng bố, nhưng người Mỹ lại chủ quan trước sự trỗi dậy ngấm ngầm của các chi nhánh có liên hệ với mạng lưới al-Qaeda trong khi họ cần phải hiểu việc đập tan “trung tâm đầu não al-Qaeda ở Afghanistan và Pakistan” đã khuyến khích nhiều nhánh của mạng lưới này chuyển địa bàn và hoạt động độc lập hơn. Mục tiêu lựa chọn địa bàn hoạt động của các mạng lưới này là châu Phi, nơi đang diễn ra hơn chục cuộc xung đột. Tại những quốc gia đang chìm ngập trong nội chiến, chính phủ yếu kém, lãnh đạo thiếu kiên quyết, thì các nhánh chân rết của al-Qaeda xuất đầu lộ diện và tồn tại vững mạnh.
Theo CNN, người Mỹ đã bỏ qua quá nhiều sự kiện ở châu Phi, trong đó có vụ tấn công Kenya đã được al-Zawahiri, người đứng đầu tổ chức al-Qaeda, ám chỉ từ trước một tuần. Các nhà phân tích cho biết cuộc tấn công ở Westgate cho thấy tổ chức al-Shabaab bắt đầu tạo nên tầm ảnh hưởng trong khu vực với những nguy cơ tấn công khủng bố tiềm tàng. Ngày 23-9, nhóm al-Qaeda ở Maghreb (AQIM), chi nhánh của mạng lưới khủng bố al-Qaeda ở Bắc Phi, tuyên bố đã thay thế 2 chỉ huy bị tiêu diệt trong cuộc can thiệp của Pháp vào miền Bắc Mali hồi đầu năm nay. Một tên, nổi tiếng vì sự tàn bạo và dính dáng đến các vụ bắt cóc con tin đình đám. Tên thứ hai, từng trực tiếp chỉ huy kiểm soát thành phố Timbuktu sau cuộc đảo chính của quân đội tháng 3-2012.
Tờ Global Post cho rằng nước Mỹ đang mắc sai lầm trong thái độ đối với Mùa xuân Ảrập. Sau sự kiện này, người Mỹ đã chuyển sang ủng hộ việc gây bất ổn và sự trỗi dậy của các chính thể Hồi giáo cấp tiến ở Libya, Ai Cập và hiện nay là Syria. Dưới thời Tổng thống Obama, với Chiến lược an ninh quốc gia của mình, nước Mỹ đã để cho Trung Đông và Bắc Phi biến thành khu vực vô cùng bất ổn và nơi ẩn náu của các tổ chức Hồi giáo cấp tiến. Mặc dù trong Chiến lược an ninh quốc gia vừa mới được công bố mới đây, al-Qaeda được gọi là tổ chức tạo ra nguy cơ lớn nhất cho những lợi ích của Mỹ, chính phủ Obama dường như không thể hiểu được rằng, mối đe dọa đối với nước Mỹ không chỉ là al-Qaeda, mà là tất cả các phe nhóm Hồi giáo cấp tiến khác. Cuộc tấn công mới nhất và hết sức tinh vi ở Kenya cho thấy 13 năm kể từ khi cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush bắt đầu “cuộc chiến chống khủng bố”, không chỉ al-Qaeda mà cả các tổ chức khủng bố liên kết đang trỗi dậy mạnh mẽ hơn.
HẠNH CHI
