Chiêm ngưỡng báu vật trong lòng đất

• Tặng Hà Nội bản Nghị quyết của Đại hội đồng UNESCO về việc tôn vinh Hồ Chí Minh là Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới

Lần đầu tiên kể từ khi phát lộ, sáng ngày 2-10, khu khảo cổ học tại 18 Hoàng Diệu, nơi được các nhà khoa học ví như kho báu vật dưới lòng đất, thuộc Khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long đã mở cửa đón người dân vào tham quan. Vì thế, ngay từ sáng sớm, hàng ngàn người dân ở Hà Nội và nhiều địa phương trong cả nước đã đổ dồn về khu vực này với mong muốn tận mắt chiêm ngưỡng một Di sản Văn hóa thế giới.

• Dấu tích ngàn năm

Từ sáng sớm, nhiều con đường dẫn tới khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long luôn trong tình trạng quá tải, bởi dòng người nô nức đổ về nơi được coi là trung tâm quyền lực nối tiếp của Việt Nam trong hơn 1.000 năm lịch sử. Ai cũng mong muốn tận dụng cơ hội hiếm hoi này để tìm hiểu về lịch sử cha ông ngàn năm trước.

Lộ trình tham quan bắt đầu từ cổng 19C Hoàng Diệu, khách tham quan đi qua sân Quảng trường Đoan Môn, thăm lầu Đoan Môn, nền điện Kính Thiên, di tích Cách mạng D67, lầu Hậu Lâu, tiếp đó đi bộ qua đoạn đường đã được lắp đặt hệ thống đèn đặc biệt để tham quan khu khảo cổ tại 18 Hoàng Diệu.

Dù phải chờ đợi rất lâu mới đến lượt, song ai cũng cố gắng để có cơ hội được vào thăm khu di chỉ khảo cổ trong dịp đặc biệt này.

Nguyễn Thu Lan, giáo viên dạy sử ở Sơn La đã cùng chồng đi xe máy suốt đêm hôm trước, để có thể có mặt tại Hà Nội, tận dụng dịp may được chiêm ngưỡng di sản Hoàng thành trong ngày mở cửa. Lan tâm sự, mặc dù cô đã đọc và tìm hiểu về di tích Hoàng thành Thăng Long qua nhiều sách, báo, nhưng khi được đặt chân tới nơi đây, tận mắt chứng kiến những di vật được trưng bày cô thực sự cảm thấy choáng ngợp trước những bí ẩn đã nằm ẩn chứa trong lớp đất đá ngàn năm.

Hòa trong dòng người tham quan trong ngày đặc biệt này, nguyên Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Đặng Văn Bài, người đã gắn bó với khu di chỉ khảo cổ học Hoàng thành Thăng Long từ những ngày đầu tiên, cũng không dấu được cảm xúc đang dâng trào.

Tại mỗi ô khai quật, ông đều dừng lại rất lâu, quan sát rất tỉ mỉ những di vật. Nơi này ông đã được thăm và làm việc rất nhiều lần nhưng hôm nay, trong không khí rộn ràng của ngày đại lễ, nơi này càng trở nên linh thiêng hơn.

Từ trên cao nhìn xuống, toàn bộ những kiến trúc các triều đại Lý, Trần, Lê như được vẽ lại dưới từng lớp đất. Các phế tích kiến trúc phát lộ tại khu di tích Hoàng thành gồm nền móng, chân cột, từng đoạn đường gạch, trụ móng sỏi hoặc gạch ngói vụn có chức năng chống lún cho những chân cột lớn, hệ thống thoát nước, giếng nước, dòng sông, hồ cổ... hình ảnh của các đền đài, cung điện xưa như đang ào ào hiện về.

• Nhiều trang sử vẫn chờ lật mở

GS Sử học Phan Huy Lê, người đã gắn bó và dày công nghiên cứu di chỉ khảo cổ học tại Trung tâm Hoàng thành Thăng Long, từng ví đường Hoàng Diệu như gáy một cuốn quốc sử, trục Thần đạo với các công trình kiến trúc nổi giống như trang bìa cứng bằng vàng. Khu 18 Hoàng Diệu như những trang sách được mở ra với rất nhiều thông tin chính xác, đặc biệt quan trọng mà chúng ta chưa đủ sức hiểu ngay hết giá trị của chúng.

Đây là “bộ sử bằng di vật” của kinh thành Thăng Long, để từ đó ta hiểu được rất nhiều về kiến trúc, về bản sắc văn hóa, về sự kết hợp thiên nhiên (thích nghi và tận dụng), kết hợp triệt để giao thông đường thủy, xử lý không gian… Di tích khảo cổ học tại 18 Hoàng Diệu đã đủ chứng tỏ những giá trị vô giá của kinh thành Thăng Long từ nghìn năm trước còn lại trong lòng đất. Nhờ vị trí của Cấm thành không thay đổi qua các triều đại, vì thế dù là “phế tích” nhưng giá trị còn rất rõ. Các chuyên gia quốc tế quý Hoàng Thành Thăng Long bởi qua bề dày cả ngàn năm mà còn bảo tồn được như vậy, là rất hiếm…

Giáo sư Tống Trung Tín - Viện trưởng Viện Khảo cổ học Việt Nam, cho biết: Hơn 1.000 di vật tiêu biểu đã được chọn lựa từ hàng vạn di vật khai quật được từ trong lòng đất để giới thiệu tới khách tham quan trong lần ra mắt. Trong thời gian tới, việc nghiên cứu, khảo cổ sẽ tiếp tục được triển khai để có thể lật giở thêm nhiều trang sử quý còn ẩn chứa trong lòng đất

THU HÀ