Ủy ban nhân dân TPHCM vừa giao thêm cho Trung tâm Kỹ thuật nhựa - cao su (thuộc Sở Công thương) chức năng đào tạo quản lý năng lượng. Việc một trung tâm được thành phố giao thêm một hoặc nhiều chức năng hoạt động không có gì là đặc biệt. Điều đặc biệt ở đây là lần đầu tiên, việc đào tạo cán bộ quản lý năng lượng được nâng lên tầm chính quy.
Đại diện Sở Công thương khẳng định, khác với việc tập huấn và đào tạo các bộ quản lý năng lượng trước đây, chỉ dừng ở mức nâng cao nhận thức về tiết kiệm năng lượng. Những cán bộ được đào tạo tại trung tâm này sau khi kiểm tra đạt trình độ về việc quản lý năng lượng sẽ được cấp chứng chỉ kiểm toán viên. Trước hết, trong thời gian tới, trung tâm sẽ thực hiện đào tạo quản lý năng lượng cho hơn 400 doanh nghiệp (DN) trọng điểm sử dụng năng lượng và các cán bộ trong cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn thành phố.
Có thể nói, Chương trình Sử dụng năng lượng hiệu quả và tiết kiệm năng lượng, đã được Chính phủ ban hành từ năm 2004, được xếp vào diện chương trình chiến lược quốc gia nhằm đảm bảo vấn đề an ninh năng lượng. Tuy nhiên, việc thực thi chủ trương trên vẫn còn rất hạn chế. Sở Công thương các tỉnh thành đã nhiều lần yêu cầu các DN, nhất là những DN trọng điểm sử dụng nhiều năng lượng phải báo cáo định kỳ tình hình sử dụng năng lượng 2 lần/năm. Thế nhưng rất ít DN chấp hành. Hoặc Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Tổ chức Liên hiệp quốc triển khai dự án hỗ trợ 500 DN vừa và nhỏ áp dụng giải pháp sử dụng hiệu quả và tiết giảm năng lượng.
Theo đó, DN tham gia vào dự án sẽ được hỗ trợ miễn phí phí tư vấn, kiểm toán năng lượng; hỗ trợ vay vốn với lãi suất ưu đãi để đổi mới, cải tạo công nghệ… Nhưng đáng tiếc số lượng DN tham gia rất hạn chế. Tại TPHCM, chỉ khoảng 1% DN sản xuất có công nghệ hiện đại. Còn lại là công nghệ sản xuất lạc hậu và trung bình. Những công nghệ này vốn tiêu tốn lãng phí rất nhiều năng lượng. UBND TPHCM đã giao Sở Khoa học và Công nghệ thành lập Quỹ đổi mới công nghệ để hỗ trợ DN cải tạo công nghệ sản xuất, giúp giảm thiểu việc tiêu tốn lãng phí năng lượng và tình trạng ô nhiễm không khí nhưng cũng rất ít DN tham gia.
Lý giải thực tế trên, nhiều DN cho rằng việc làm trên là không cần thiết, thậm chí có DN cho rằng việc đó gây phiền hà, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của DN. Còn về phía các cơ quan chức năng thì yếu về lý. Điển hình nhất là không có biện pháp chế tài để buộc các DN phải thực hiện quy định tiết kiệm năng lượng. Mặt khác, các cán bộ quản lý lĩnh vực này chủ yếu là kiệm nhiệm của nhiều bộ phận khác nhau. Do đó mới có trường hợp mỗi khi tổ chức những lần tập huấn nâng cao nhận thức quản lý năng lượng khác nhau thì các đơn vị lại cử nhiều cán bộ khác nhau tham dự.
Do đó, với việc chính quy hóa đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý năng lượng tại TPHCM nói riêng và cả khu vực phía Nam nói chung, trung tâm trên sẽ từng bước xây dựng nên đội ngũ quản lý năng lượng chuyên môn hóa.
Bên cạnh đó, cùng với việc triển khai giải pháp quản lý như: phạt cảnh cáo hoặc tiền với những hành vi không thực hiện đầy đủ nội dung báo cáo kiểm toán; không thực hiện các quy chuẩn kỹ thuật, biện pháp quản lý và công nghệ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; cố ý không loại bỏ công nghệ lạc hậu; không chỉ định người hoặc chỉ định người không đủ điều kiện đảm nhận chức danh người quản lý năng lượng… thì chắc chắn trong tương lai gần, thực trạng sử dụng lãng phí năng lượng nhất định sẽ được cải thiện đáng kể.
HOÀNG LAN
