Chú Lình là chú ruột của tôi, năm nay đã hơn 80 tuổi, già yếu chỉ còn ngồi một chỗ. Xưa chú nổi tiếng nấu ăn ngon nhất tỉnh Quảng Bình. Chú đã từng nấu cơm cho Bác Hồ trong tuần Bác vào thăm Quảng Bình vào năm 1960.
Thuở chú còn bé, ông bà nội tôi chết bom, ông bác Vĩnh Tường đem 3 con trai của ông bà nội về nuôi, đó là ba tôi, bác Trang và chú Lình. Ông bác Vĩnh Tường hồi đó thuộc hàng giàu có nhất tỉnh, năm 1955 vô Sài Gòn, chẳng mấy chốc thuộc hàng giàu có nhất Sài Gòn. Nhắc đến tên ông, nhiều người sống ở Sài Gòn từ 1955-1975 vẫn còn nhớ. Vì giàu có mà ông bác Vĩnh Tường nuôi 3 anh em ăn học, không phải làm gì. Nhưng chỉ ba tôi là ham học, bác Trang thì mải chơi, chú Lình thì thích nấu ăn không chịu học.
Nhà ông bác Vĩnh Tường nhiều đồ ăn, tha hồ chế biến. Chú Lình suốt ngày chui vào bếp, không đi chơi cũng chẳng đi học. Sợ mang tiếng bắt cháu chắt làm việc, ông bác Vĩnh Tường đuổi chú Lình ra khỏi bếp, bắt đi học. Đuổi hôm trước, hôm sau chú lại lẻn vào bếp. Ông bác Vĩnh Tường bắt được, quát nạt dọa đánh, chú tôi khóc nói con chỉ muốn nấu ăn thôi, nấu ăn cũng là nghề. Ông Vĩnh Tường nghe nói thế thì OK liền, giao cả cái bếp cho chú. Từ đó chú tôi trở thành đầu bếp số một của nhà ông bác Vĩnh Tường. Khi ông bác Vĩnh Tường vô Sài Gòn, chú tôi vào làm cho Giao tế tỉnh (giống như Sở Ngoại vụ bây giờ), chú nhanh chóng nổi tiếng khắp tỉnh về tài nấu nướng.
Tôi đã được mục sở thị tài nấu nướng của chú Lình. Ấy là ngày giỗ đầu ba tôi, nhà tôi làm 60 mâm, mời chừng 300 người là họ hàng và bạn bè, đồng chí của ba tôi. Một mình chú Lình đứng bếp, có bốn năm chị em phục vụ nhưng chú chỉ cho rửa ráy rau thịt và sắp món chứ không ai được đứng bếp cùng chú. Chỉ duy nhất với một cái chảo, chú xoay trở đảo điên làm ra 6, 7 món cho 300 người, 8 giờ sáng vào bếp, đúng 11 giờ là dọn ra tăm tắp không mâm nào thiếu một món gì, ai cũng xuýt xoa khen ngon. Chỉ cần ngửi hơi là chú biết mặn hay nhạt, nhìn hơi chú biết loãng hay đặc, chín nhừ hay chín vừa, rất tài.
Thời gian đại tướng Nguyễn Chí Thanh về gây dựng phong trào “Gió Đại Phong” ở Quảng Bình, đi đâu cũng mang chú đi theo. Đại tướng thích đi săn, kiếm được con gì ngon là nhất định chờ chú tôi tới nấu.
Bác Hồ về thăm tỉnh Quảng Bình một tuần, cả tuần ăn uống của Bác đều do chú lo. Ra Hà Nội, Bác Hồ tự tay làm một giấy khen và viết: “Bác Hồ khen tặng chú Lình nấu ăn cho Bác rất ngon” rồi gửi vào cho chú. Tờ giấy khen ấy đến nay chú tôi vẫn còn giữ. Bảo tàng tỉnh tới xin mấy lần nhưng chú không cho.
NGUYỄN QUANG LẬP
