Nhà văn Mỹ Philip Roth (ảnh) không xa lạ trong làng văn học thế giới. Ban giám khảo giải Man Booker tuyên bố, giải thưởng là sự ghi nhận quá trình 50 năm đóng góp nhiều tác phẩm văn học miêu tả chân thực cuộc sống trong xã hội Mỹ của ông.
Nhà văn Philip Roth sinh năm 1933 trong một gia đình gốc Do Thái tại TP Newark, bang New Jersey. Ông tốt nghiệp Trường Đại học Tổng hợp Bucknell và sau đó đã có 3 năm giảng dạy về văn học ở Trường Đại học Tổng hợp Chicago. Ông cũng từng là cây bút bình luận phim và chương trình truyền hình cho tờ The New Republic.
Philip Roth được mệnh danh là nhân chứng sống động của những biến cố lịch sử quan trọng nhất trong đời sống ở Mỹ trên nửa thế kỷ kể từ Chiến tranh thế giới thứ hai. Dưới nhãn quan của ông, những biến cố này đã làm vụn nát “Giấc mơ Mỹ” nên ông dùng một lối viết sắc bén để diễn tả những số phận con người ở mọi tầng lớp khác nhau trong xã hội Mỹ, nhất là những người Mỹ gốc Do Thái.
Bắt đầu viết văn vào năm 1950, năm 1959 Philip Roth đã xuất bản tập truyện đầu tay Goodbye Columbus (Tạm biệt Columbus) và ngay lập tức được nhận giải thưởng sách quốc gia nhờ tác phẩm này. Tiểu thuyết đầu tay của ông Letting go (tạm dịch: Thây kệ) ra mắt bạn đọc vào năm 1962. Ông cũng được nhiều người nhắc tới nhờ tiểu thuyết Portnoy’s Complaint (Lời phàn nàn của Portnoy) xuất bản năm 1969. Tác phẩm này được tạp chí Time bình chọn là một trong những tiểu thuyết xuất sắc của thế kỷ 20.
Một trong những tác phẩm của ông trở thành sách bán chạy nhất là tiểu thuyết chính trị giả tưởng The Plot Against America (Âm mưu chống lại nước Mỹ), xuất bản năm 2004, kể về chuyện nước Mỹ bị rơi vào tay một chế độ thân phát xít mà viên phi công Charles Lindbergh đã dựng lên sau khi giành được chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1940 trước Roosevelt.
Để có thể diễn tả những sự lạc lõng của xã hội Hoa Kỳ, Philip Roth đã tạo ra chính mình qua nhân vật nổi tiếng Nathan Zuckermann, một người hâm mộ những người phụ nữ Mỹ gốc Do Thái... Người đọc bắt gặp Nathan Zuckermann trong rất nhiều tác phẩm của ông như My Life As A Man (tạm dịch: Cuộc sống tôi như một người đàn ông), Zuckermann Unbound (Zuckerman vô hạn định), The Anatomy Lesson (Bài học giải phẫu), American Pastoral (Bức họa đồng quê).
Năm 2000, cuốn The Human Stain (Vết nhơ trần thế) của ông được dựng thành phim với sự tham gia của hai ngôi sao Anthony Hopkins và Nicole Kidman. Tiểu thuyết mới xuất bản gần đây nhất của ông là Nemesis (Báo ứng) vào năm 2010.
Philip Roth bày tỏ lòng cảm kích Ban giám khảo vì đã trao cho ông giải thưởng Man Booker. Ông cho biết: “Một trong những niềm vui đặc biệt khi viết văn là tác phẩm của tôi được cả thế giới đón đọc, dù không ít lần tôi phải đau đầu vì các lỗi dịch thuật. Tôi mong giải thưởng sẽ đem các tác phẩm đến với đông đảo hơn nữa những độc giả chưa biết đến tôi”.
Ngoài Man Booker, Philip Roth còn là chủ nhân của nhiều giải thưởng danh giá khác như Pulitzer; Huân chương nghệ thuật quốc gia, Franz Kafka. Ông cũng trở thành nhà văn nắm nhiều giải thưởng văn học Pen/Faulkner nhất với 4 lần đoạt giải. Pen/Faulkner là giải văn học uy tín do các nhà văn Mỹ lập ra trong thập niên 1980 nhằm vinh danh các tác giả trong nước.
PHƯƠNG NAM (theo AFP)
