Từ lâu rồi, những người yêu nghệ thuật mới thấy có một cuộc đấu giá tác phẩm mỹ thuật kỳ lạ như vậy. Chỉ trong thời gian ngắn, 54 tác phẩm với đủ các thể loại từ màu nước, sơn mài, giấy dó, điêu khắc... của các nghệ sĩ từ Bắc tới Nam cùng tụ hội. Đặc biệt hơn cả khi tất cả đều vui vẻ cho đi “đứa con tinh thần” của mình để góp sức hồi sinh Giấc mơ nhà Lang.
Bán đấu giá để quyên tiền
Tháng 10-2013, trận hỏa hoạn bất ngờ đã khiến ngôi nhà Lang hơn 100 năm tuổi của Bảo tàng Không gian văn hóa Mường bị thiêu rụi. Lửa không chỉ hủy hoại công trình kiến trúc nguyên bản của nhà Lang - tầng lớp cao nhất trong xã hội người Mường, được lưu giữ qua nhiều đời, mà còn gần 200 hiện vật trưng bày tại đây như bộ cồng chiêng, bộ sưu tập súng săn, bộ sưu tập đồ đồng sinh hoạt (gồm sanh, ninh, mâm, chậu, các loại đồ gia dụng mây tre đan, rương, chăn, gối…) cũng bị thiêu hủy. Sự thiệt hại nghiêm trọng, không chỉ riêng với bảo tàng về giá trị vật chất và tinh thần, mà còn tổn hại của cả nền văn hóa Mường, bởi sự độc nhất của ngôi nhà Lang và các hiện vật không thể tái hiện.
2 trong số 54 tác phẩm sẽ được đấu giá để thực hiện Giấc mơ nhà Lang.
Đã 2 năm sau sự vụ ấy, anh Vũ Đức Hiếu, Giám đốc Bảo tàng Không gian văn hóa Mường cùng đồng nghiệp đã từng vài lần hy vọng khi các cơ quan chức năng trong tỉnh hứa hẹn sẽ sớm kết thúc điều tra vụ cháy và có phương án khắc phục hậu quả và trợ giúp khôi phục lại nhà Lang. Nhưng rồi vụ án bị đình chỉ vì lý do “chưa xác định được bị can gây cháy”. Đã có lúc tưởng chừng Bảo tàng Không gian văn hóa Mường không thể gượng dậy nổi, bởi mỗi thứ mất đi là một trong những hiện vật mang hồn cốt của nơi này. Song cũng chính từ đống tro tàn ấy, bạn bè, những người yêu mến văn hóa cổ đã chung tay xây dựng kế hoạch vận động tuyên truyền nhằm thu hút sự chú ý và đóng góp của cộng đồng để khôi phục lại ngôi nhà Lang cổ với tên gọi Giấc mơ nhà Lang.
Mấy tháng trước, chương trình Giấc mơ nhà Lang được khởi động với hai sự kiện trình diễn thời trang và triển lãm ảnh để quyên tiền cho chiến dịch 500 triệu đồng nhằm dựng lại nhà Lang. Thế nhưng kết quả còn khiêm tốn; đến giờ, chỉ thu được hơn 81 triệu đồng. Vì thế, một lần nữa, hưởng ứng lời kêu gọi dựng lại ngôi nhà Lang đặc biệt ấy, 50 họa sĩ đã gửi tặng 54 tác phẩm hội họa và điêu khắc để bán đấu giá, với mong muốn đem nghệ thuật góp phần vào sự phục hồi của di sản văn hóa nhà Lang.
Bao giờ nhà Lang hồi sinh?
54 tác phẩm của 50 tác giả gồm những cái tên rất nổi tiếng trong giới, như nhà phê bình Phan Cẩm Thượng, các họa sĩ: Lê Thiết Cương, Đào Anh Khánh, Lê Quảng Hà, Đào Hải Phong, Đinh Quân, Lê Kinh Tài, Hà Trí Hiếu... đã được tập hợp về trao cho anh Vũ Đức Hiếu. Toàn bộ số bức tranh này sẽ được bán đấu giá tại địa chỉ www.nhalang.muong.vn.
Song song với hoạt động đấu giá, dự án còn kêu gọi cộng đồng chung tay ủng hộ, dù ít hay nhiều. Hiện tại, toàn bộ số tranh, tượng được tặng đã chuyển hết về Hà Nội. Tranh và tượng ở phía Nam được tập kết tại nhà họa sĩ Bùi Hải Sơn và vận chuyển ra Hà Nội bằng đường sắt. Ban tổ chức đã mượn một gian phòng nhỏ ở Viện Mỹ thuật để lưu giữ các tác phẩm trên.
Anh Vũ Đức Hiếu tâm sự, mô hình đấu giá như thế này chưa từng có ở Việt Nam, nên ban tổ chức dự định sẽ đấu giá online, có buổi trưng bày tác phẩm và đấu giá kín, sau đó sẽ công bố cụ thể. “Và điều quan trọng nhất, chúng tôi muốn có sự lan tỏa trong cộng đồng về câu chuyện chung quanh việc giữ gìn một di sản văn hóa”, anh Đức Hiếu chia sẻ. Anh nói, không muốn nhà Lang được phục hồi theo kiểu có ai đó tặng một khoản tiền lớn, đó là tấm lòng đáng trân trọng nhưng anh ước ao sẽ có nhiều hơn nữa những cánh tay cùng góp sức cho nhà Lang. Mỗi người chỉ cần 50.000 đồng hay 100.000 đồng, dù nhỏ nhưng từ câu chuyện của nhà Lang, nhiều người sẽ cùng có ý thức hơn về việc giữ gìn di sản. Hy vọng rằng cùng sự tận tâm với di sản Mường của anh Đức Hiếu, sự chung tay của bạn bè và những người yêu văn hóa, Giấc mơ nhà Lang sẽ sớm hồi sinh.
MAI AN
