Ngày 24-8, Liên sở LĐTB-XH, Kế hoạch – Đầu tư, Y tế, Cảnh sát PCCC TPHCM có cuộc họp phản biện, thẩm định đề án thành lập 2 trung tâm cai nghiện ma túy (CNMT) tư nhân của Công ty TNHH Làng Bình Minh và Công ty TNHH Đức Thanh Tâm. Trên thực tế, 2 trung tâm CNMT trên đã hoạt động, nếu được cấp phép, TPHCM sẽ chính thức có thêm 2 cơ sở CNMT tự nguyện của tư nhân, sau cơ sở CNMT của Trung tâm Điều dưỡng và CNMT Thanh Đa đã được cấp phép.
- Quy trình cai nghiện còn theo... cảm tính
Trung tâm CNMT tự nguyện của Công ty TNHH Làng Bình Minh gồm 2 cơ sở có tổng diện tích khoảng 4.000m² trên đường Bình Quới (phường 28, quận Bình Thạnh). Sau khi điều trị cắt cơn, giải độc, khám sức khỏe, phục hồi thể trạng, khách hàng được chuyển sang cơ sở 2 để tiếp tục giai đoạn giáo dục, dạy nghề, tư vấn. Còn Trung tâm CNMT của Công ty TNHH Đức Thanh Tâm gồm 3 cơ sở tại đường Bình Quới (phường 28, quận Bình Thạnh), huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương và huyện Xuyên Mộc, Bà Rịa - Vũng Tàu, thực hiện quy trình cai nghiện gồm 5 giai đoạn: tiếp nhận, phân loại; cắt cơn giải độc; tâm lý trị liệu, phục hồi hành vi nhân cách; lao động trị liệu và tái hòa nhập cộng đồng. Thời gian cai nghiện từ 6-24 tháng.
Như vậy, chiếu theo quy định của pháp luật quy định quy trình cai nghiện bao gồm 5 giai đoạn: Giai đoạn tiếp nhận, phân loại, điều trị cắt cơn, giải độc (5% tổng thời gian cai nghiện); giai đoạn điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội (5% thời gian); giai đoạn giáo dục, tư vấn, phục hồi hành vi, nhân cách (30% thời gian); giai đoạn lao động, học nghề (40% thời gian); giai đoạn phòng chống tái nghiện, chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng (20% thời gian) thì các trung tâm CNMT tự nguyện chưa xác định rõ ràng được các giai đoạn cũng như phân bố thời gian một cách khoa học cho từng giai đoạn.
Trong khi đó, ngoài giai đoạn cắt cơn, giải độc - thực hiện đơn giản và không chiếm nhiều thời gian - các cơ sở CNMT tự nguyện chưa coi trọng đúng mức công tác tư vấn tâm lý, hướng nghiệp cho khách hàng - một chặng đường dài phía trước để giúp người bệnh quên hẳn ma túy.
Trung tâm CNMT của Công ty TNHH Làng Bình Minh vẫn chưa có chuyên gia tâm lý hay người có trình độ ĐH-CĐ chuyên ngành tâm lý, xã hội; hiện cả 4 người đang đảm nhiệm công tác này là những người tái hòa nhập cộng đồng, lấy kinh nghiệm bản thân chia sẻ với khách hàng, tác động mong khách hàng… chuyển hóa tư duy nhận thức, thay đổi hành vi. Phó Giám đốc Sở LĐTB-XH TPHCM Nguyễn Văn Minh yêu cầu các doanh nghiệp cần chú trọng công tác hướng nghiệp, do thời gian cai nghiện ngắn.
Đặc biệt, đầu vào, đầu ra của các trung tâm CNMT vẫn chưa được quan tâm. Ông Hạ Đình Nguyên, Giám đốc Công ty TNHH Làng Bình Minh, thừa nhận, công ty còn thiếu sót trong việc đặt quan hệ với địa phương nơi người bệnh cư trú. Sau khi cai nghiện, nếu khách hàng có yêu cầu thì công ty cấp giấy chứng nhận đã thực hiện cai nghiện tự nguyện. Hiện công ty đã khắc phục bằng cách… gửi hồ sơ cai nghiện qua đường bưu điện cho chính quyền địa phương nơi khách hàng cư trú.
Nhiều đại biểu liên sở lo ngại, nếu các cơ sở CNMT tự nguyện không phối hợp với địa phương nơi người cai nghiện cư trú thì ở phía “đầu vào”, doanh nghiệp rất dễ chọn phải đối tượng không tốt - là những người trốn thi hành quyết định pháp luật, chẳng hạn như trốn lệnh truy nã, hay trốn việc quản lý hành chính ở địa phương... Như thế, cơ sở CNMT sẽ thành “điểm đến” của tội phạm. Ở phía “đầu ra”, sau khi cai nghiện, việc không thông báo cho địa phương thì địa phương không biết mà phối hợp chăm sóc, giúp người sau cai nghiện tự nguyện hưởng các chính sách khác của pháp luật cũng như có đối sách phù hợp nếu họ tái nghiện.
- Doanh nghiệp lo, chính quyền ngại
Dù pháp luật khuyến khích hoạt động mở cơ sở CNMT tự nguyện và các doanh nghiệp được hưởng một số chính sách ưu đãi song các doanh nghiệp đều rơi vào tình cảnh vừa làm vừa lo. Doanh nghiệp phải thỏa mãn các điều kiện về vật chất, nhân sự, giáo dục, tâm lý, dạy nghề… mới được cấp phép hoạt động CNMT. Nhưng chính vì chưa có giấy phép hoạt động CNMT nên phát sinh nhiều vấn đề ngay từ lúc đầu tư xây dựng.
Ông Trần Văn Hào, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Đức Thanh Tâm, bày tỏ, để xây dựng cơ sở vật chất các cơ sở CNMT, doanh nghiệp đã phải đầu tư rất nhiều nhưng vừa làm vừa… run tay. Cơ sở 2 ở trên Bình Dương rộng 3ha, chỉ riêng xây tường (cao 4m) bao quanh đã ngốn hết hơn 1 tỷ đồng và chưa dám đầu tư tiếp vì chưa có giấy phép. Dở khóc dở cười hơn là khi công ty xây dựng 60 phòng cho khách hàng ở thì phải nói tránh là cho công nhân ở trọ chứ không dám “khai” mục đích là dùng để cai nghiện. Công ty hy vọng sau này có giấy phép sẽ “đính chính” mục đích sau.
Chia sẻ về quan điểm của địa phương, ông Nguyễn Văn Ngọc, Phó trưởng phòng LĐTB-XH quận Bình Thạnh nói, cơ quan chức năng cần xem xét quy hoạch các trung tâm CNMT tự nguyện cho phù hợp. Hiện nay cả 3 trung tâm CNMT tự nguyện đều đóng trên địa bàn phường 28 (quận Bình Thạnh), khiến cả chính quyền và người dân rất lo ngại về nhiều mặt. Hiện nay, các trung tâm CNMT tự nguyện vẫn chưa có hệ thống xử lý nước thải theo quy định của pháp luật.
Đ. LOAN
