Tờ National Post của Canada vừa đăng tải bài viết với nhận định đáng chú ý về việc Nga đang tạo được chỗ đứng tại Trung Đông, trong khi Mỹ suy yếu ảnh hưởng tại khu vực mà Washington có khá nhiều đồng minh. Xin lược trích bài viết.
Những thay đổi lớn tại Trung Đông bắt nguồn từ sự trở mặt của Mỹ với đồng minh Ai Cập trong sự kiện “Mùa xuân Ảrập”, thời điểm mà Mỹ để mặc đồng minh là Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak bị lật đổ.
Nếu Mỹ sẵn sàng bỏ rơi một đồng minh trung thành đã gắn bó với Mỹ hàng chục năm, Saudi Arabia tự hỏi rằng liệu Mỹ có thể đối xử với họ tốt hơn không? Vì lẽ đó, tháng trước, Saudi Arabia đã tuyên bố về sự “chuyển hướng lớn” khỏi Mỹ khi đề nghị mua vũ khí của Nga và không chấp nhận một ghế tại HĐBA LHQ. Không chỉ dừng lại ở đó, Saudi Arabia đang khuyến khích những người Ai Cập - vốn còn phẫn nộ với hành động mà họ coi đó là sự phản bội của Mỹ - chuyển sự trung thành từ Mỹ sang Nga, quốc gia thường tạo được sự tin cậy hơn đối với các đồng minh.
Tổng thống Nga Putin, người đã đề nghị cung cấp cho Ai Cập bất kỳ loại vũ khí nào mà Mỹ từ chối bán, sắp tới sẽ thăm Ai Cập để tuyên bố một thỏa thuận về vũ khí, trong đó bao gồm việc xây dựng một căn cứ hải quân lớn tại Ai Cập cho hạm đội Địa Trung Hải hiện đang được mở rộng của Nga. Tàu chiến Nga hiện đang tuần tra tại các vùng biển giàu năng lượng ở ngoài khơi Libya, Ai Cập, Israel, Lebanon, Syria và Cyprus. Có một căn cứ thường xuyên tại Ai Cập, Nga có khả năng sẽ kiểm soát kênh đào Suez, nơi Mỹ đang có đặc quyền tiếp cận vì các nhu cầu quân sự và nơi vận chuyển chính các dòng dầu mỏ của châu Âu.
Với việc các nước sản xuất dầu mỏ lớn là Saudi Arabia và Iran đang nghiêng về phía Nga, cùng với những quốc gia có tầm quan trọng về quân sự như Ai Cập và Syria, Nga đang nổi lên là một cường quốc vượt trội tại Trung Đông, có ảnh hưởng hơn cả Mỹ, quốc gia đang bị các lực lượng Hồi giáo và Ảrập trong khu vực coi là một con “hổ giấy”. Israel, đồng minh thân cận của Mỹ trong khu vực, cũng đang coi Washington là một đối tác không đáng tin cậy và quay sang tăng cường các mối quan hệ với Nga. Mátxcơva hiện đang mua công nghệ quân sự, cũng như cổ phần trong các mỏ khí đốt lớn mới được phát hiện tại Địa Trung Hải của Tel Aviv.
Việc Nga trở lại Trung Đông đang đe dọa an ninh và kinh tế của phương Tây. Trước đây, Saudi Arabia có thể giúp phương Tây ổn định giá dầu thế giới bằng cách tăng sản lượng dầu khi cần thiết để ổn định các nền kinh tế và thậm chí là giảm các nỗi lo về khủng hoảng. Giờ đây, Saudi Arabia cùng với các cường quốc dầu mỏ Nga và Iran có thể sử dụng đòn bẩy năng lượng để gây bất ổn cho phương Tây.
Kể cả khi không xảy ra những sự kiện bất thường như vậy, Nga cũng sẽ có sự kiểm soát hơn bao giờ hết thị trường năng lượng lớn của họ là châu Âu. Lục địa già hiện đang phụ thuộc vào nhập khẩu để đáp ứng tới phân nửa nhu cầu năng lượng của họ. Trong 20 năm tới, nếu không khai thác các nguồn năng lượng riêng của mình, châu Âu sẽ phải nhập khẩu 70% nhu cầu năng lượng của lục địa này. Số dầu nhập khẩu này dự kiến đến từ Nga và các đồng minh Trung Đông của Nga, khiến châu Âu ngày càng nằm trong tầm ảnh hưởng của Nga.
ĐỖ CAO
