Họ không ngủ trong những chiếc lều ở Quảng trường Độc lập, nhưng những doanh nhân siêu giàu của Ukraine, hay còn gọi là những tay đầu sỏ chính trị, có lẽ như đang chi phối quyết định của Tổng thống Viktor F. Yanukovich trong bối cảnh các cuộc biểu tình ngày càng leo thang ở thủ đô Kiev.
Những người biểu tình có thể chiếm các tòa nhà chính phủ, gây áp lực yêu cầu chính phủ từ chức vì không tham gia thỏa thuận kinh tế chính trị với Liên minh châu Âu (EU). Tuy nhiên, đằng sau các cuộc biểu tình còn có một cuộc đối đầu khốc liệt không kém, và có thể mang tính quyết định hơn, một cuộc chiến đang được bắt đầu giữa một nhóm đầu sỏ chính trị giàu có thân phương Tây và một nhóm thân Nga.
Ủng hộ các cuộc biểu tình là nhóm tài phiệt thân phương Tây, đứng đầu là Petro Poroshenko, một doanh nghiệp vận tải, bánh kẹo và là ông trùm nông nghiệp, người tài trợ phát sóng truyền hình suốt ngày đêm tại Quảng trường Độc lập. Nhân vật này có khối tài sản được tạp chí Forbes tiết lộ khoảng 1,6 tỷ USD. Ông Poroshenko đã gia nhập lực lượng của Victor Pinchuk, con rể của cựu Tổng thống Leonid Kuchma, người hồi đầu tuần vừa tuyên bố cùng với các cựu tổng thống Ukraine ủng hộ các cuộc biểu tình chống chính phủ.
Giống như những ông trùm tài phiệt phất lên ở nhiều quốc gia hậu Xô Viết, giới tài phiệt của Ukraine giàu lên nhờ quá trình tư nhân hóa tài sản công, tập trung chủ yếu ở các lĩnh vực truyền thông, ngân hàng, viễn thông, thép, than và công nghiệp nặng. Họ có ảnh hưởng rất lớn, hoạt động như một nội các ngầm với các phe phái được xác định rõ ràng trong nghị viện, như ông Poroshenko là một thành viên Quốc hội. Quan điểm chính trị của họ cũng phù hợp với chỗ đứng của họ trong nền kinh tế.
Nhóm này hy vọng một liên minh với EU và một sự bảo vệ nghiêm ngặt hơn về quyền sở hữu sẽ đảm bảo chắc chắn các lợi ích của họ, tránh được kết cục bị lật đổ như các nhà tài phiệt ở Nga.
Bên kia chiến tuyến là một nhóm thân với Tổng thống Yanukovich có lợi ích kinh doanh lâu đời và thân thiết ở Nga. Con trai Tổng thống Yanukovich, Oleksandr, một trong những người giàu nhất nước, đang lãnh đạo một mạng lưới gia đình mang tên Công ty đánh giá tài sản, có quyền lợi trong các lĩnh vực xây dựng, ngân hàng, khai thác than có truyền thống thân Nga.
Một nhà tài phiệt khác của phe thân Nga là Dmitry V. Firtash, tài sản chủ yếu là có liên quan đến khí đốt ở Đông Âu… Đồng minh lâu đời của ông Firtash là Phó Thủ tướng Yuri Boiko, người vừa có chuyến thăm đến Nga trong nỗ lực xin hoãn nợ.
Mikhail B.Pogrebinsky, một nhà phân tích chính trị ở Kiev nhận định rằng một số đồng minh của Tổng thống Yanukovich đã bị thu hút với viễn cảnh giá khí đốt rẻ hơn sẽ tạo lợi nhuận tức thì và nhiều cơ hội mới cho ngành công nghiệp năng lượng Ukraine. Họ muốn giải quyết nhiều vấn đề khó khăn hiện nay của Ukraine chỉ qua giá khí đốt rẻ.
Không chỉ vậy, phần lớn các doanh nghiệp ở Ukraine biết rằng nếu Kiev gia nhập EU, các nhà máy của họ sẽ sụp đổ qua đêm bởi vì “không thể cạnh tranh bình đẳng với các công ty phương Tây”.
Còn người giàu nhất Ukraine là Rinat Akhmetov, trước nay được xem là nhân vật ủng hộ trung thành của ông Yanukovich, cũng vừa đưa ra một tuyên bố trung lập, cho rằng Ukraine nên tìm kiếm sự hòa nhập với cả Nga và EU.
HẠNH CHI
