Ngày 15-1, Viện Hàn lâm nghệ thuật điện ảnh và khoa học Mỹ (AMPAS) công bố danh sách đề cử giải Oscar 2015. Người hâm mộ lập tức bày tỏ sự không hài lòng vì lễ trao giải vào tối 22-2 tới đây sẽ là giải Oscar “trắng” nhất kể từ năm 1998, lại xoáy vào vấn đề phân biệt chủng tộc ở Hollywood.
Trên mạng xã hội Twitter, hashtag OscarsSoWhite (Oscar quá trắng) đã bùng nổ khi người hâm mộ chỉ trích nặng nề danh sách đề cử chủ yếu là các nghệ sĩ da trắng thống trị. Phản ứng mạnh nhất liên quan Selma, bộ phim được đề cử ở hạng mục Phim hay nhất, nhưng nữ đạo diễn và nam diễn viên chính người da màu - Ava Duvernay và David Oyelowo - đều không nhận được đề cử nào. Ở hầu hết các hạng mục chính, các ứng viên chủ yếu là nam giới da trắng, chỉ có nơi họ không thể được đề cử là các hạng mục... nữ diễn viên.
Một cảnh trong Selma, bộ phim được đề cử ở hạng mục Phim hay nhất.
Danh sách đề cử giải Oscar lần thứ 87 vừa công bố là danh sách có sự đa dạng kém nhất trong 17 năm qua. Từ năm 1998, khi bộ phim Titanic thống trị, danh sách đề cử giải Oscar luôn có các nghệ sĩ là người Mỹ gốc Phi, Á, Mỹ Latin hay người Mỹ gốc da đỏ được đề cử. Đã 50 năm kể từ khi Mỹ thông qua bộ luật lịch sử về quyền bầu cử vào năm 1965, vấn đề được phản ánh trong Selma, dường như lễ trao giải Oscar năm nay sẽ là bước thụt lùi lớn khi chỉ có nghệ sĩ da trắng được vinh danh.
Đó là một sự tương phản rõ rệt với năm ngoái khi các diễn viên da màu Chiwetel Ejiofor và Barkhad Abdi đã được đề cử cho diễn xuất trong 12 Years a Slave và Captain Phillips, trong khi nữ diễn viên da màu Lupita Nyong’o đã giành giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc trong 12 Years a Slave. Nhìn chung, 12 Years a Slave đã là một chiến thắng lớn năm ngoái khi đoạt giải Phim hay nhất và Kịch bản chuyển thể xuất sắc.
Danh sách đề cử năm nay gây sốc khi nữ đạo diễn da màu Ava Duvernay đã không được AMPAS xem là xứng đáng một đề cử. Ngôi sao đang lên này, nổi tiếng với tài năng đạo diễn trong I Will Follow và Middle of Nowhere, có những kỹ năng để trở thành một đạo diễn giỏi, với phong cách gây xúc động, thu hút nhiều chú ý. Nếu Duvernay được đề cử giải Oscar, cô sẽ trở thành phụ nữ da màu đầu tiên được đề cử giải Oscar Đạo diễn xuất sắc, sau khi là phụ nữ da màu đầu tiên được đề cử giải Quả cầu vàng 2015 vừa qua. Tuy nhiên, AMPAS đã xem cô, cũng như các phụ nữ khác là đạo diễn hay tác giả kịch bản, là không xứng đáng.
Không có nam diễn viên da màu nào được đề cử trong các hạng mục diễn xuất, nghĩa là không có đề cử cho David Oyelowo, diễn viên người Anh gốc Nigeria, đã được nhiều lời khen ngợi với vai tiến sĩ Martin Luther King Jr. trong Selma. Selma, ngoài đề cử ở hạng mục Phim hay nhất, chỉ được một đề cử nữa là Ca khúc phim hay nhất, với bài Glory của John Legend và Common. Không có đề cử nào khác - diễn viên, kịch bản, quay phim... cho Selma, bộ phim trong mắt AMPAS, chỉ đủ đề cử Phim hay nhất.
Điều khác biệt ở Selma so với các phim khác liên quan vấn đề chủng tộc từng đoạt giải Oscar trước đây - The Help, Lincoln, Glory, The Blind Side, Crash và cả 12 Years a Slave - có lẽ không có một “cứu tinh da trắng”, một anh hùng trong phim. Selma là câu chuyện về cuộc tuần hành lịch sử đòi quyền bầu cử cho người da màu ở Mỹ vào năm 1965 và trong khi người da trắng là một phần cuộc tuần hành (được thể hiện trong phim), họ lại không phải là những ngôi sao trong phim. Đó là một thực tế khó chịu, nhưng có lẽ những bộ phim chủ đề người Mỹ gốc Phi có số phận riêng ở một nước Mỹ vẫn bị vấn đề phân biệt chủng tộc giằng xé và gây xấu hổ, chứ Selma không chỉ là nạn nhân của các thành viên AMPAS, chủ yếu là người lớn tuổi, da trắng và nam giới, Đài NBC nhận xét.
HẢI ANH
