Đi đầu diệt Mỹ - đi đầu đổi mới

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Quảng Nam đã ghi vào truyền thống đấu tranh của dân tộc với chiến công “Núi Thành trận đầu thắng Mỹ”. 35 năm sau ngày đất nước thống nhất, trên mảnh đất trung dũng kiên cường ấy cũng là nơi đi đầu trong đổi mới, tiêu biểu là Khu kinh tế mở (KKTM) Chu Lai được dựng lên từ căn cứ Chu Lai của lính Mỹ một thời…

Chiến thắng Núi Thành đã trải qua 45 năm lịch sử nhưng trong tâm trí người dân Quảng Nam, nhất là những cựu binh chiến đấu trên chiến trường Quảng Đà, vẫn còn sống động. Ngày đó, Mỹ đã đưa 9.400 lính thủy đánh bộ (Tiểu đoàn 2, Lữ đoàn 9) và Lữ đoàn Hải quân viễn chinh số 9, cùng 24 xe tăng và nhiều phương tiện chiến tranh hiện đại đổ bộ vào Đà Nẵng.

Tại Quảng Nam, Mỹ đổ bộ vào xã Kỳ Liên, Kỳ Hà (nay là xã Tam Nghĩa, Tam Quang, huyện Núi Thành) xây dựng căn cứ liên hợp Chu Lai. Đồn Núi Thành rộng khoảng 72ha và cao 50m, có vị trí chiến lược sát QL 1A, đường sắt Bắc-Nam, bảo vệ căn cứ Chu Lai và khống chế các vùng giải phóng phía Tây-Nam. Tại đây, có một đại đội lính Mỹ khoảng 200 quân cùng trang bị vũ khí tối tân và có sức công phá lớn.

Đúng 0 giờ ngày 26-5-1965, gần 100 cán bộ, chiến sĩ của Đại đội 2, Tiểu đoàn 70 và phân đội đặc công V16 đã phát lệnh tấn công hai đồn địch đóng trên đồi 49 và 50. Sau 30 phút chiến đấu anh dũng, ngoan cường, quân ta đã tiêu diệt gọn 139 lính Mỹ thuộc Đại đội 2, Tiểu đoàn 2, Lữ đoàn 9, Sư đoàn 3 lính thủy đánh bộ Mỹ cùng nhiều vũ khí, phương tiện chiến tranh hiện đại. Nhưng hơn hết, đây là trận đầu đánh Mỹ và thắng Mỹ của quân và dân tỉnh Quảng Nam. Đại đội 2 được BCH Quân giải phóng miền Nam tặng thưởng Huân chương Quân công hạng ba và lá cờ mang dòng chữ: “Núi Thành oanh liệt, quyết chiến lập công”.

***

Trong đấu tranh, người Quảng Nam kiên cường bất khuất, trong xây dựng quê hương thời hòa bình, người Quảng Nam lại chịu thương chịu khó, biết khuất phục cái khó, cái khắc nghiệt để vươn lên xây dựng quê hương giàu đẹp.

Và rồi, đến tháng 6-2003, khi KKTM Chu Lai – khu kinh tế đầu tiên được Chính phủ thành lập, nền kinh tế Quảng Nam bước sang bước ngoặt mới: chuyển đổi nền kinh tế từ nông nghiệp sang phát triển theo hướng công nghiệp, dịch vụ và du lịch. KKTM Chu Lai khoảng 32.400ha, có khu thương mại tự do đầu tiên của Việt Nam được Chính phủ cho phép thành lập và hoạt động theo thông lệ quốc tế với tổng diện tích khoảng 1.700ha; nối liền sân bay quốc tế Chu Lai và cảng biển Kỳ Hà theo mô hình 3 trong 1: sân bay - khu thương mại tự do - cảng biển; có 5 khu công nghiệp tập trung với tổng diện tích 3.000ha, nằm cạnh quốc lộ 1A và đường sắt xuyên Việt. Ngoài ra, KKTM Chu Lai “sở hữu” hơn 30km bờ biển đẹp…

Bằng nhiều hình thức mời gọi đầu tư, thậm chí có lúc “xé rào”, Quảng Nam đã “lót thảm đỏ” mời nhà doanh nghiệp vào đầu tư. Sau 6 năm đi vào hoạt động, đến nay KKTM Chu Lai đã cấp phép đầu tư cho 55 dự án với tổng vốn đầu tư là 904,5 triệu USD, giải quyết 7.000 lao động địa phương. Riêng trong năm 2009, KKTM Chu Lai đã cấp phép đầu tư đạt 195,6 triệu USD; thu ngân sách trên 836 tỷ đồng, bằng 38% thu ngân sách tỉnh; vốn đầu tư xã hội thuộc KKTM Chu Lai đạt 1.700 tỷ đồng, chiếm 18,4% so với toàn tỉnh.

Dự kiến trong năm 2010, thu hút đầu tư mới là 250 triệu USD; tổng giá trị sản xuất công nghiệp - xây dựng là 1.000 tỷ đồng, trong đó chủ yếu là sản phẩm ô tô, kính nổi, linh kiện điện tử…; kim ngạch xuất khẩu đạt 40 triệu USD; tổng lượng hàng hóa qua cảng Kỳ Hà là 750.000 tấn; nộp ngân sách Nhà nước dự kiến 900 tỷ đồng và đặc biệt là giải quyết việc làm mới cho khoảng 2.500 lao động địa phương.

QUỲNH NHƯ