Tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XIII, Chính phủ vừa báo cáo Quốc hội xem xét, điều chỉnh Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2014 theo hướng: Trước mắt, cho phép người lao động khi chưa đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu sau một năm nghỉ việc, nếu không tiếp tục đóng BHXH thì có quyền lựa chọn hưởng BHXH một lần hoặc tiếp tục bảo lưu thời gian đóng BHXH như quy định của Luật BHXH năm 2006. Tôi làm công tác BHXH đã 20 năm, kế từ khi thành lập hệ thống BHXH Việt Nam năm 1995 đến nay, trực tiếp giải quyết các chế độ về BHXH cho hàng ngàn người lao động, trong đó nhiều trường hợp hưởng trợ cấp BHXH một lần do không đủ điều kiện hưởng lương hưu hàng tháng, nhân sự kiện này, xin có mấy ý kiến như sau:
Trước hết, xin khẳng định, chiến lược bảo lưu thời gian đóng BHXH cho người lao động để sau đó tiếp tục tham gia (bắt buộc hoặc tự nguyện) nhằm khi hội tụ đủ các yếu tố về thời gian và tuổi đời để nhận lương hưu tại Điều 60 của Luật BHXH năm 2014 là hoàn toàn hợp lý, chứa đựng ý nghĩa nhân văn sâu sắc và nguyện vọng truyền thống của nhân dân ta là có nguồn sống thường xuyên trọn đời, kể cả lúc nhắm mắt xuôi tay cũng không phải trông cậy vào con cháu, đồng thời giảm gánh nặng cho Nhà nước, cộng đồng xã hội. Vấn đề là Luật BHXH năm 2014 còn quá mới mẻ, chưa được tuyên truyền sâu rộng trong cán bộ, các tầng lớp nhân dân, nhất là công nhân lao động làm công ăn lương, nên sự thấu hiểu còn hạn chế, dẫn đến suy nghĩ mình bị mất quyền lợi về BHXH. Vì vậy, về lâu dài nên duy trì nội dung này khi nhận thức của người lao động đã được thay đổi, trở về đúng bản chất tham gia BHXH là để thụ hưởng lương hưu thời gian cuối cuộc đời.
Trong thời điểm nhạy cảm hiện nay, việc bổ sung, sửa đổi Điều 60 là cần thiết, thuộc phạm vi tình thế, song không phải giữ nguyên hoàn toàn như quy định tại khoản c Điều 55 của Luật BHXH số 71/2006/QH11 ngày 29-6-2006, trong đó nêu rõ “Sau một năm nghỉ việc nếu không tiếp tục đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH” và xin đề nghị bổ sung khoản e của Điều 60 theo hướng: Người lao động có dưới 10 năm đóng BHXH sau khi đã nhận tiền thất nghiệp theo quy định của Luật Việc làm số 38/2013/QH13 có yêu cầu nhận BHXH một lần (nội dung này cũng được áp dụng bổ sung vào Điều 77 của Luật BHXH năm 2014).
Tôi đề xuất như trên, bởi đối với các trường hợp đã tham gia BHXH từ đủ 10 năm trở lên, việc bảo lưu để tiếp tục đóng thêm 10 năm nữa hưởng lương hưu hàng tháng đến trọn đời sẽ vừa bảo đảm tính bền vững của chính sách an sinh xã hội, vừa đảm bảo quyền lợi thiết thực cho người tham gia một cách chính đáng, hợp lý, hợp tình. Mặt khác, không phải chờ sau một năm nghỉ việc mới được nhận trợ cấp một lần mà ngay sau khi nhận tiền trợ cấp thất nghiệp, đối tượng không phải chờ đợi lâu như quy định hiện hành.
NGUYỄN TIẾN ĐẠT (BHXH huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng)
