Tết là dịp đoàn tụ gia đình, bạn bè, hướng về cội nguồn, tổ tiên... là dịp mọi người có nhiều thời gian để nghỉ ngơi thư giãn, vui chơi thoải mái sau những ngày làm việc vất vả. Tuy nhiên, dịp Tết cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe nếu không biết cách duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, đặc biệt với một số đối tượng dễ bị ảnh hưởng như trẻ em, người già, người mắc các bệnh mạn tính...
Đặc điểm dinh dưỡng trong dịp Tết
Trong những ngày Tết, nhà nào cũng đầy ắp thức ăn: Thịt, cá, chả giò, thịt đông, bánh chưng, bánh tét, bánh mứt, ruợu, bia... Mọi gia đình đều cố gắng dành dụm để tạo ra một không khí no đủ, thịnh soạn trong ngày Tết, kể cả người nghèo thì Tết đến trong nhà vẫn phải có bánh chưng, thịt mỡ, dưa hành... Nhà nào cũng chuẩn bị mâm cỗ cúng tất niên, cúng giao thừa, cúng tổ tiên... nhiều vùng nông thôn còn giữ phong tục thăm hỏi nhau ngày đầu năm, đến nhà ai cũng được tiếp đón nồng nhiệt, phải nâng cốc cạn chén, ăn miếng bánh lấy may... Nhìn chung chế độ ăn uống của mọi người trong dịp Tết có nhiều thay đổi và có thể ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe.
Tăng cân, sụt cân sau Tết và gia tăng tái phát các bệnh mạn tính
Dịp Tết, mọi người có thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn, thời gian làm việc, lao động chân tay giảm hơn, do đó nhu cầu năng lượng về cơ bản ít hơn so với ngày thường. Nhưng trên thực tế, việc cung cấp năng luợng thì ngược lại, các loại thực phẩm đặc trưng trong dịp Tết lại có năng lượng rất cao, chế độ ăn nhiều đường, nhiều béo, nhiều đạm động vật từ thịt cá, ít rau xanh chính là thủ phạm cho việc tăng cân, gia tăng tái phát bệnh mạn tính.
Đối với người có nguy cơ thừa cân cần lưu ý, bánh chưng, bánh tét là món không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết nhưng lại là món cung cấp năng lượng rất lớn, một miếng bánh chưng nhỏ khoảng 50g cung cấp khoảng 150kcal, bằng một lưng chén cơm. Mỗi ngày chỉ cần ăn thêm 2 - 3 miếng thì năng lượng khẩu phần đã tăng lên đáng kể. Bên cạnh đó, còn bao nhiêu loại bánh, kẹo, sô cô la, mứt... rượu bia cũng là những món giàu năng lượng, lại dễ dùng lai rai cả ngày khi tiếp khách, khi thăm viếng bạn bè...
Ăn uống trong dịp Tết thường không được điều độ, không đúng bữa, số bữa ăn thường cũng nhiều hơn và là mâm cỗ nên xu hướng nhiều món ăn, trong đó rất nhiều món từ thịt cá, ít món rau, do vậy mức tiêu thụ thịt cá các loại tăng lên rất nhiều so với bữa ăn hàng ngày dẫn đến khẩu phần ăn mất cân đối. Chế độ dinh dưỡng này rất nguy hại đối với những người mắc bệnh gút, tăng huyết áp...
Rượu bia là món không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết, nếu uống quá nhiều, cứ nâng cốc là phải cạn chén thì nguy cơ đến sức khỏe không hề nhỏ, ngoài nguy cơ mất an toàn khi tham gia giao thông, còn có nguy cơ cao đối với các bệnh tim mạch, gút, tăng huyết áp, đái tháo đường...
Việc sử dụng nhiều thực phẩm giàu đường như bánh, kẹo, nước ngọt... hoàn toàn không có lợi cho sức khỏe, nguy cơ tăng cân ở người thừa cân béo phì, tăng đường huyết ở người bệnh đái tháo đường... Ở trẻ em, ăn nhiều bánh kẹo ngọt khiến một số trẻ dễ thừa cân béo phì, một số trẻ khác lại làm trẻ mất cảm giác ngon miệng nếu ăn gần bữa chính, một số trẻ bị rối loạn tiêu hóa có thể gây sụt cân, suy dinh dưỡng sau Tết.
Đảm bảo dinh dưỡng hợp lý trong dịp Tết
Để mỗi dịp Tết đến, xuân về thực sự có ý nghĩa cả về mặt thể chất và tinh thần thì mỗi chúng ta cần phải quan tâm đến chế độ dinh dưỡng hợp lý cho bản thân và các thành viên của gia đình: Cần duy trì ăn uống đa dạng thực phẩm, đảm bảo đủ 4 nhóm thực phẩm và cân đối các chất dinh dưỡng trong mỗi bữa ăn. Đối với người thừa cân béo phì, bị bệnh hoặc có nguy cơ bị các bệnh mạn tính liên quan đến dinh dưỡng như đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, gút... cần tuân thủ chế độ dinh dưỡng theo tư vấn của bác sĩ điều trị.
Mong rằng mọi người, mọi nhà đón năm mới an vui, hạnh phúc, đảm bảo sức khỏe bằng cách chú ý đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong dịp Tết, đồng thời cần duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, nên ăn tăng cường rau quả, hạn chế thịt, phủ tạng động vật, hải sản, rượu bia, bánh kẹo ngọt.*
BS CK1 Trần Thị Minh Nguyệt
PCT HĐQT Công ty NutiFood
