Nuôi chó, mèo, chim sáo… có thể nói quá quen thuộc với người dân Sài Gòn. Gần đây một số người còn nuôi động vật hoang dã (ĐVHD) quý hiếm như khỉ, cu li, đại bàng, chim ó… làm thú kiểng. Cũng không ít người mua chúng làm mồi nhậu.
Điểm bán thú hoang dã trước cổng Việt Nam Quốc Tự.
Không khó mua
Tại TPHCM, ĐVHD như chim, sóc, thỏ… được bày bán thường xuyên trước Việt Nam Quốc Tự (quận 10) hay Lotte Mart Lê Đại Hành (quận 11). Tại một điểm bán ĐVHD trước Lotte Mart Lê Đại Hành, đại bàng con (thuộc nhóm 2B loài cực kỳ quý hiếm) có giá 750.000 đồng/con, cu li (thuộc loại động vật rừng nghiêm cấm buôn bán vì mục đích thương mại) giá 1,5 triệu đồng/con nhưng phải đặt tiền trước. Người bán ĐVHD trước Việt Nam Quốc Tự không ngần ngại cho số điện thoại và bảo muốn mua con gì cứ đặt hàng, sẽ mang ra.
Còn trên đường Thành Thái (quận 10), Thuận Kiều (quận 5), khách dễ dàng đặt mua số lượng lớn chích chòe lửa (thuộc nhóm hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại) giá khoảng 1 - 2 triệu đồng/con. Riêng ĐVHD phục vụ nhu cầu ăn nhậu thì bán dưới chân cầu Phú Mỹ (quận 2), có chim cuốc giá 450.000 đồng/con, chim chàng nghịch 250.000 đồng/con và có cả chim cút, cò… cả còn sống lẫn giết mổ sẵn. Hỏi mua cho quán nhậu, người bán nói chỉ cần gọi điện thoại đặt trước, bao nhiêu cũng có. Còn mua ba ba, rùa, rắn… cứ đến đường Thành Thái. Vòng qua các “chợ” này đủ biết mỗi ngày phải có hàng trăm ĐVHD bị giết thịt, môi trường sinh thái các vùng miền cũng theo đó bị hủy hoại khi người dân tiếp tục săn bắt ĐVHD đem bán.
Trong bối cảnh ĐVHD bị săn bắt vô tội vạ, thi thoảng vẫn có tấm gương bảo vệ thú quý hiếm. Đó là vào giữa tháng 3-2012, các vị sư chùa Hoàng Pháp đã bàn giao cá sấu xiêm, rắn hổ mang chúa cho Trạm Cứu hộ động vật hoang dã Củ Chi để chăm sóc trước khi thả chúng về với thiên nhiên. Cá sấu xiêm là loài quý hiếm đang bị đe dọa tuyệt chủng ở mức nguy cấp. Nhiều người tìm cách mua thú quý hiếm này về nuôi hay làm thịt nhưng may còn có những người như các vị sư, là tấm gương cho mọi người noi theo.
Sách đỏ về thú quý hiếm quá... hiếm
Tìm mua ĐVHD, xem ra dễ dàng hơn tìm mua một cuốn sách đỏ về các loài động, thực vật quý hiếm đang bị giảm sút số lượng hoặc có nguy cơ tuyệt chủng. Tìm sách đỏ tại các nhà sách tại TPHCM không có, chúng tôi điện đến Tổ chức Bảo vệ ĐVHD tại TPHCM, một nhân viên cho biết phải ra ngoài Hà Nội và giá gần 600.000 đồng/bộ gồm 2 cuốn.
Nghị định 99/2009/NĐ-CP ban hành ngày 2-11-2009 về xử phạt vi phạm hành chính với mức cao nhất lên đến 500 triệu đồng đối với các hành vi vi phạm về quản lý, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản, như hành vi săn, bắn, bẫy, bắt, nuôi nhốt, giết động vật rừng trái pháp luật. Tuy vậy hiện nay, nhiều người vẫn buôn bán công khai ĐVHD, trong số họ hẳn chẳng mấy người phân biệt được loại thú nào có nguy cơ tuyệt chủng cần bảo vệ.
Chính vì thế bên cạnh các biện pháp tuyên truyền (còn chung chung) thì việc phổ biến để người dân nói chung và đặc biệt là người dân sống gần khu vực có ĐVHD tiếp cận được sách đỏ sẽ góp phần nâng cao nhận thức bảo tồn động vật quý hiếm. Để sách đỏ có giá thành rẻ, phổ biến được rộng rãi hơn, có thể chỉ in màu những loại thú quý hiếm ở Việt Nam cần bảo vệ.
Thanh Hải
