(SGGPO). –Sáng nay, 11-11, Quốc hội đã tiến hành thảo luận ở tổ về Dự án Luật đo lường và việc thực hiện công trình quan trọng quốc gia dự án Nhà máy lọc dầu Dung Quất.
Đại biểu Trần Du Lịch (TPHCM) phát biểu trong phiên họp Quốc hội sáng nay. Ảnh: Minh Điền
Về tiến độ, dự án chậm khoảng 9 năm so với Nghị quyết của Quốc hội. Về tổng mức đầu tư dự án, đã tăng từ 1.500 triệu USD lên 2.501 triệu USD giai đoạn 1997-2005, sau đó tăng lên 3.053,5 triệu USD vào 2009. Nguyên nhân tăng, Chính phủ giải trình là do phát sinh khối lượng lớn công việc, như bổ sung các phân xưởng công nghệ và phụ trợ để đáp ứng yêu cầu mới về chất lượng và chủng loại sản phẩm; phát sinh chi phí xử lý túi bùn gói thầu số 5A; biến động tỷ giá ngoại tệ, tăng gía máy móc thiết bị, vật tư, nhân công..
Về công tác quyết toán dự án, hiện đã cơ bản hoàn thành, còn khoảng 1,5 nghìn tỷ đồng đang thực hiện quyết toán, dự kiến hoàn thành vào cuối năm nay.
Cũng theo Chính phủ, Nhà máy lọc dầu Dung Quất đang vận hành ổn định đã đáp ứng khoảng 30% nhu cầu xăng dầu thị trường trong nước, giảm bớt phụ thuộc nhập khẩu từ thị trường nước ngoài. Doanh thu của nhà máy kể từ ngày nhận bàn giao đạt trên 25.000 tỷ đồng, nộp ngân sách Nhà nước khoảng 3.000 tỷ đồng.
Dự án đã tạo việc làm cho khoảng 1.400 lao động trực tiếp và hàng vạn lao động trong các ngành sử dụng sản phẩm của nhà máy và các ngành phụ trợ khác. Các vấn đề khác như an ninh quốc phòng, môi trường.. đều được bảo đảm.
Trên cơ sở đánh giá tổng thể của dự án Nhà máy lọc dầu Dung Quất, Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét ra Nghị quyết công nhận kết thúc việc xây dựng dự án Nhà máy lọc dầu Dung Quất và giao Chính phủ tiếp tục chỉ đạo chủ đầu tư hoàn thành toàn bộ công tác quyết toán và vận hành công trình an toàn, hiệu quả.
Thẩm tra việc kết thúc xây dựng và đưa vào vận hành công trình quan trọng này, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho hay, sau 13 năm triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, dự án Nhà máy lọc dầu số 1 Dung Quất đã đạt được những thành công cơ bản như báo cáo của Chính phủ, tạo sự đột phá trong phát triển kinh tế đối với tỉnh Quảng Ngãi nói riêng và khu vực miền Trung nói chung. Tuy nhiên, cần rút kinh nghiệm việc chậm tiến độ 9 năm, đặc biệt là giai đoạn trước năm 2005 chưa được Chính phủ chỉ đạo một cách quyết liệt, dự toán và phương án huy động nguồn tài chính, lựa chọn nhà thầu liên danh chưa thực sự chuẩn xác.
Thảo luận về vấn đề này, các đại biểu đều cho rằng, đây là một công trình lớn, được nghiên cứu từ năm 1977, và được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư xây dựng từ năm 1997, triển khai năm 2005. Sau 4 năm xây dựng, tháng 2-1009, nhà máy đi vào sản xuất mẻ đầu tiên và đến nay, sau 1 năm vận hành đã ổn định 100% công suất. Tuy nhiên, hiện chưa thể đủ thời gian để đánh giá hiệu quả của dự án. Báo cáo của Chính phủ cũng mới chỉ thiên về đánh giá mục tiêu kích hoạt vùng kinh tế miền Trung của dự án này.
Đại biểu Nguyễn Văn Bình (Bắc Ninh) nói quan trọng nhất là phải đánh giá hiệu quả kinh tế của dự án, vì khi đưa ra chủ trương xây dựng, không ít ý kiến băn khoăn, trong qúa trình xây dựng cũng không ít tác động khiến chúng ta phải xây dựng thêm đê chắn biển. “Cần làm rõ hiệu quả kinh tế của dự án vì thực tế không ít tập đoàn nước ngoài đã rút lui khi đấu thầu xây dựng dự án”, ông Bình nói.
Ngoài ra, nhiều ý kiến cũng cho rằng, hiện tượng xăng dầu ở Dung Quất thời gian qua bị tồn trong khi các doanh nghiệp vẫn phải nhập khẩu xăng dầu cũng cần làm rõ. Đó là do chất lượng, hay do giá cả kém cạnh tranh, hay do vấn đề tổ chức phân phối sản phẩm. Có xăng dầu Dung Quất rồi nhưng giá thành so với xăng dầu nhập khẩu ra sao? Tính an toàn của Nhà máy lọc dầu thế nào? Đó là hàng lọat vấn đề mà đại biểu Quốc hội đề nghị Chính phủ bổ sung vào báo cáo để Quốc hội có cái nhìn tổng thể hơn trước khi thông qua Nghị quyết công nhận kết thúc việc xây dựng dự án Nhà máy lọc dầu Dung Quất và giao Chính phủ tiếp tục chỉ đạo chủ đầu tư hoàn thành toàn bộ công tác quyết toán và vận hành công trình an toàn, hiệu quả.
Đại biểu Nguyễn Ngọc Hòa (TPHCM) cho rằng, báo cáo của Chính phủ chưa đủ cơ sở để Quốc hội thông qua, vì “phải so sánh được kết quả hiện nay với các mục tiêu đã đặt ra khi xây dựng dự án này, nhất là khả năng chuyển giao, làm chủ công nghệ lọc hóa dầu ra sao”. Ông cũng cho rằng, để đánh giá được hiệu quả kinh tế của dự án, còn phải bổ sung rất nhiều thông tin, nhất là việc so sánh giá thành của xăng dầu Dung Quất với xăng dầu nhập khẩu.
“Đặc biệt, tổng mức đầu tư của dự án tăng lên hơn 3 tỷ USD, vậy trong vòng bao lâu sẽ thu hồi được khoản vốn này. Chính phủ giải bài toán phân phối sản phẩm thế nào, sản xuất ra xăng dầu mà để tồn kho trong khi phải đi nhập khẩu xăng dầu, phải làm rõ”, đại biểu Nguyễn Ngọc Hòa đề nghị.
Đại biểu Trần Du Lịch (TPHCM) cũng nói, dự án có 2 mục tiêu: chính trị (tạo cú hích để phát triển kinh tế miền Trung) và kinh tế (phát triển ngành công nghiệp hóa dầu). Nhưng hiện nay cũng khó để luận chứng về hiệu quả kinh tế, vì vậy nên làm tốt hơn mục tiêu chính trị.
“Vậy thì phải xem lại, phải đầu tư nhiều hơn cho mục tiêu tạo cú hích cho kinh tế miền Trung. Theo tôi, về phương diện lan tỏa miền Trung của dự án là còn ít”, ông Trần Du Lịch phát biểu. Ông cũng cho rằng, để phát triển một khu vực nào đó, quan trọng nhất là khâu hậu cần (dịch vụ, nhân lực).
“Sở dĩ Đồng Nai, Bình Dương, Vũng Tàu phát triển nhanh là vì đã có TPHCM là hậu cần về mọi thứ. Muốn Dung Quất phát triển, thì Đà Nẵng phải là hậu cần tốt. Muốn thế phải đầu tư nhiều cho Đà Nẵng, trước hết là đường cao tốc”, đại biểu Trần Du Lịch đề xuất.
Chiều nay, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở tổ về Luật tố cáo vừa được Chính phủ trình hôm qua.
PHAN THẢO
