Hẳn nhiên, ai cũng muốn những thiên thần nhỏ của mình phát triển toàn diện, khỏe mạnh và thông minh. Nhiều yếu tố tham gia việc quyết định điều này, ngoài yếu tố di truyền thì khả năng phát triển tối đa não trẻ còn tùy thuộc môi trường sống, nhất là dinh dưỡng và tình yêu thương, đặc biệt trong giai đoạn trước khi sinh và những năm tháng đầu đời.
Quá trình phát triển trí não
Não trẻ bắt đầu phát triển ngay từ những tuần đầu sau khi thụ thai. Giai đoạn bào thai, các tế bào não phân chia rất nhanh cho đến lúc chào đời. Sau sinh, não bộ tiếp tục phát triển các sợi trục, đuôi gai, các khớp thần kinh, các sợi trục được myelin hóa dần dần. Nhờ sự kết nối này mà não có thể truyền tín hiệu đến các bộ phận khác nhau trong cơ thể, tạo tiền đề cho khả năng học hỏi, ghi nhớ, hiểu tiếng nói, tư duy và lý luận. Ngược lại, nhờ có hoạt động, sự kích thích các giác quan của trẻ, các tế bào mới phát triển. Nếu các tế bào không được kích thích sẽ bị thoái hóa, teo dần và biến mất dẫn đến tình trạng ngừng phát triển của não bộ.
Những năm tháng đầu đời là giai đoạn quan trọng nhất cho sự phát triển não bộ. Rèn luyện và dinh dưỡng đầy đủ rất cần thiết cho sự phát triển trong ba năm đầu tiên của trẻ. Thời điểm mà bộ não nhạy cảm nhất với những ảnh hưởng của môi trường bên ngoài, nếu được chăm sóc tốt bé yêu sẽ phát triển, học hỏi tốt hơn, thông minh hơn.
Chuẩn bị khi bé còn trong bụng mẹ
Muốn con thông minh hãy chú ý dinh dưỡng từ khi mang thai, thậm chí từ khi có ý định mang thai. Các bà mẹ cần nguồn dinh dưỡng đầy đủ năng lượng, đảm bảo tăng cân đủ trong thai kỳ và đảm bảo đủ dưỡng chất (đạm, béo, bột đường, vitamin và khoáng chất).
Chất đạm có vai trò tạo nên cấu trúc mô cơ thể, nguồn cung cấp các acid amin quan trọng có vai trò như những chất dẫn truyền thần kinh, là nguồn gốc tạo các enzyme và các hormon cho cơ thể.
Chất béo là nguồn cung cấp năng lượng, tham gia cấu trúc màng tế bào, đặc biệt là tế bào thần kinh, chất béo chiếm đến 50% cấu trúc não bộ. Chất béo rất cần cho sự phát triển trí não như omega 3, omega 6, phospholipid, cholin, DHA, ARA.
Chất bột đường là nguồn cung cấp năng lượng chính, đặc biệt glucose là nguồn năng lượng quan trọng cho hoạt động não bộ.
Vitamin và khoáng chất, trong đó vitamin nhóm B, đặc biệt là vitamin B3 hay còn gọi là acid folic, có vai trò giúp ngăn ngừa dị tật ống thần kinh của trẻ. I ốt cần cho sự tổng hợp hormon tuyến giáp, có vai trò trong việc phát triển hệ thần kinh của trẻ, nên sử dụng muối i ốt thay cho muối thường.
Dinh dưỡng những năm tháng đầu đời
Khi trẻ ra đời, nguồn dưỡng chất đầu tiên, hoàn hảo nhất cho trẻ chính là sữa mẹ. Đặc biệt là sữa non, hãy cho trẻ bú mẹ càng sớm càng tốt để tận dụng nguồn sữa quý giá này. Bé sẽ lớn nhanh, ít mắc các bệnh nhiễm trùng và bé cũng thông minh hơn với dòng sữa mẹ. Hàm lượng các chất dinh dưỡng đầy đủ và cân đối. Hàm lượng chất béo cao, đặc biệt có chứa DHA cần thiết cho sự phát triển não bộ. Các kháng thể trong sữa mẹ giúp tăng cường hệ miễn dịch cho bé. Nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, tiếp tục cho bú đến 18 - 24 tháng.
Từ tháng thứ 6, trẻ cần được cho ăn dặm đủ chất dinh dưỡng, có thể bổ sung các sản phẩm dinh dưỡng có DHA nếu sữa mẹ ít.
Từ 1 - 2 tuổi, não trẻ đã phát triển nhanh chóng, đạt 70-80% não người lớn, do đó, vấn đề dinh dưỡng vô cùng quan trọng. Trẻ cần đảm bảo đủ năng lượng, đủ dưỡng chất, chú ý các thực phẩm giàu omega 3, omega 6, DHA, ARA…
Luôn theo dõi cân nặng và sự phát triển của trẻ để phát hiện sớm suy dinh dưỡng, đặc biệt ở giai đoạn dưới 5 tuổi để điều chỉnh kịp thời, vì trẻ suy dinh dưỡng giai đoạn này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển trí não.
Sự yêu thương, dạy dỗ
Để trẻ phát triển hết tiềm năng, dinh dưỡng vô cùng quan trọng, nhưng vẫn còn nhiều yếu tố khác quan trọng không kém.
Hãy dành cho bé sự yêu thương
Tình yêu thương là nền tảng của mối quan hệ cha mẹ và con cái. Tình yêu này là tự nhiên, vô điều kiện, không giới hạn không gian và thời gian. Trẻ cần được chăm sóc, vỗ về, được đón nhận tình yêu thương này mọi lúc, mọi nơi.
Bé cần được hiểu, thông cảm và dạy dỗ
Hãy để bé khám phá thế giới bằng trí tưởng tượng phong phú của mình. Đừng ngăn cản bé chỉ vì sợ bé làm hỏng đồ đạc, sợ bé bị vấy bẩn mà bắt trẻ ngồi yên một chỗ, hạn chế sự sáng tạo của bé. Hãy cùng chơi để kích thích trí thông minh của bé, tìm mọi cách thấu hiểu bé, đừng dọa nạt hay cáu giận mà hãy uốn nắn bé bằng tình yêu thương. Dạy bé học đi, dạy bé học nói. Hãy nói chuyện với bé từ khi bé còn trong bụng mẹ và khi bé ra đời bạn cần nói nhiều hơn. Khuyến khích trẻ nói chuyện bằng mọi hình thức. Cùng chơi đùa và nói chuyện với trẻ chính là loại thức ăn tinh thần tốt nhất cho sự phát triển trí não của trẻ vì sẽ kích thích tất cả các giác quan của trẻ.
Dạy trẻ biết yêu mến mọi người và thiên nhiên xung quanh. Dạy bé biết tự phục vụ, biết vệ sinh tùy vào từng độ tuổi. Dạy trẻ các kỹ năng khéo léo qua các trò chơi, tranh ảnh, kể chuyện, hát…
Chăm sóc dinh dưỡng đúng và đủ, gần gũi, dạy dỗ và yêu thương mỗi ngày, bạn sẽ nhận thấy bé đáng yêu và thông minh biết bao.
BS CK1 Trần Thị Minh Nguyệt
Thành viên HĐQT Công ty NutiFood
