Vừa qua, tại TPHCM đã diễn ra Hội nghị triển khai đoàn doanh nghiệp TPHCM đi khảo sát thị trường Liên bang Nga và tham gia Hội chợ “Hàng Việt Nam chất lượng cao Mátxcơva 2015” do UBND TPHCM phối hợp Đại sứ quán Việt Nam tại Liên bang Nga, Cục Xúc tiến thương mại tổ chức. Đến dự có gần 300 doanh nghiệp (DN) đến từ nhiều lĩnh vực khác nhau. Theo kế hoạch, 2 chương trình này lần lượt được tổ chức vào tháng 9-2015 và tháng 11-2015.
Khai thác cơ hội từ FTA
Theo Phó Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thị Hồng, việc tổ chức hội nghị là sự hỗ trợ thiết thực cho các DN nắm bắt nhu cầu thị trường Nga, từ đó giúp DN chuẩn bị hàng hóa, chuẩn bị kế hoạch xúc tiến đưa hàng VN vào Liên bang Nga. Tuy nhiên, ý nghĩa lâu dài của chương trình này không phải chúng ta chỉ khai thác thị trường tiềm năng của Nga mà hàng hóa VN vào Nga còn mang cả tình cảm vào nước bạn, vì thế DNVN nói chung, DN TPHCM nói riêng cần chú ý nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân Nga. Ông Nguyễn Thanh Sơn, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Liên bang Nga, chia sẻ cơ hội mà Hiệp định Thương mại tự do giữa VN và Liên minh Kinh tế Á - Âu (FTA VN - EEU, gồm Nga, Armenia, Belarus, Kazakhstan và Kyrgyzstan) mang lại, cũng như những tiềm năng đối với hàng hóa VN tại Liên bang Nga là rất to lớn. Đại sứ quán và ban tổ chức dành nhiều ưu ái, tập trung hỗ trợ DN trong nước.
Thủy sản là mặt hàng Việt Nam có nhiều lợi thế xuất khẩu sang Nga. Trong ảnh: Sản xuất mực xuất khẩu tại Công ty cổ phần Thủy hải sản Sài Gòn, một doanh nghiệp có xuất khẩu hàng sang Nga Ảnh: CAO THĂNG
Nhìn nhận về cơ hội cho hàng Việt khi thâm nhập vào thị trường Nga, ông Nikolai Kapustkin, Phó trưởng Đại diện thương mại Liên bang Nga tại Việt Nam, cho biết, các sản phẩm của VN hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu của người dân Nga, đặc biệt là hàng nông sản, đồ gỗ và hàng công nghiệp nhẹ. “Các DNVN đang đứng trước một cơ hội to lớn và cần nhanh chóng nắm bắt cơ hội này”, ông Nikolai khẳng định.
Để tận dụng tốt cơ hội từ FTA, Sở Công thương TPHCM đã xây dựng kế hoạch, trình UBND TP về việc tổ chức xúc tiến thương mại và đầu tư, kết nối đưa hàng hóa vào thị trường Nga, tạo điều kiện để DN TP phát triển thông qua việc thực hiện đầu tư, liên kết sản xuất kinh doanh, cung ứng, trưng bày giới thiệu sản phẩm hàng hóa sản xuất trong nước cung ứng vào thị trường Nga. Đây cũng là cơ hội để DN khai thác, nắm bắt cơ hội tiếp cận thị trường Nga trong giai đoạn hiện nay khi Chính phủ Nga đang tìm kiếm nguồn cung, khuyến khích nhập khẩu hàng hóa từ các quốc gia châu Á.
Thị trường Nga có 143,5 triệu người, thu nhập bình quân đầu người đạt khoảng 14.611 USD/năm, trong đó tầng lớp trung lưu ngày càng nhiều (chiếm 10%-25%), văn hóa tiêu dùng của người dân ngày càng được nâng cao. Nga được đánh giá là thị trường tiêu dùng và bán lẻ rộng lớn, đa dạng về hàng hóa nhập khẩu. Đồng thời, là thị trường đầy tiềm năng cho xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy sản của VN như thủy hải sản, cà phê, chè, rau củ quả tươi, sản phẩm đông lạnh, may mặc, nhựa, cao su, chất dẻo... Theo đó, những mặt hàng nông, lâm, thủy sản VN xuất khẩu sang Nga đã được giảm thuế, thấp hơn 30% - 50% so với thời điểm Nga chưa là thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).
Đặc biệt, ngay sau khi FTA VN - EEU được thực thi, 90% dòng thuế của hai bên sẽ được tự do hóa, tương đương 90% kim ngạch thương mại song phương. Điều đáng lưu ý là những hàng hóa nằm trong sự quan tâm ưu tiên cao của VN khi xuất khẩu vào Nga đều đạt được những điều kiện thuận lợi. Chẳng hạn như thủy sản, VN đã đạt được gần như 100% khối lượng các mặt hàng xuất đi thế giới được hưởng thuế suất bằng không. Cùng với việc xóa bỏ thuế quan, hai bên sẽ triển khai tích cực chương trình về SPS (các biện pháp vệ sinh và kiểm dịch động thực vật), trong đó có các nội dung về công nhận tương đương đối với các biện pháp hoặc hệ thống quản lý trong lĩnh vực liên quan, công nhận lẫn nhau về các khái niệm về thích ứng với điều kiện khu vực, sử dụng kết quả kiểm toán, thông tin của các tổ chức quốc tế lớn; thúc đẩy hợp tác, triển khai các sáng kiến thuận lợi hóa thương mại và hỗ trợ kỹ thuật và thiết lập cơ chế tham vấn hiệu quả giữa hai bên. Đối với hàng dệt may và da giày cũng đạt tỷ lệ hơn 80% có thuế suất đưa về 0%, số còn lại sẽ giảm dần theo lộ trình cam kết. Ngoài ra, nhiều mặt hàng có lợi thế xuất khẩu vào các nước trong EEU như nông sản, đồ gỗ… cũng sẽ được hưởng thuế suất thấp.
Thị trường bán lẻ Nga đa dạng và nhanh chóng thích ứng với những thay đổi về nhu cầu của người tiêu dùng. Hệ thống bán lẻ gồm các cửa hàng và mô hình kinh doanh hướng đến các nhóm khách hàng mục tiêu khác nhau nhằm đáp ứng nhu cầu của nhiều nhóm người với các mức thu nhập khác nhau.
Còn cản ngại
Về quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Liên bang Nga, mục tiêu năm 2015 kim ngạch thương mại hai nước đặt ra là 7 tỷ USD và 10 tỷ USD vào năm 2020. Ngoài ra, trong nhiều thập niên qua, nhiều lớp trí thức, học sinh, lao động và DNVN đã sinh sống, học tập, làm việc và hoạt động sản xuất kinh doanh tại Nga. Số lượng khách du lịch Nga đến VN khá lớn và hiện đã có một số đường bay thẳng từ Nga đến các tỉnh, TP lớn của VN. Đây cũng là lợi thế để có thể tăng lượng hàng xuất khẩu vào Nga.
Theo Sở Công thương, bên cạnh cơ hội, các sản phẩm nông, lâm, thủy sản VN đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt với các quốc gia có nguồn cung tương tự tại thị trường Nga về giá cả, mẫu mã, bao bì, chất lượng, vận chuyển… Các quy định về an toàn thực phẩm, kiểm dịch chất lượng mà Nga áp dụng với các mặt hàng này của VN tương đối chặt chẽ.
Dù là thị trường nhập khẩu lớn nhưng thị trường Nga cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro bởi hệ thống pháp lý của Nga chưa được đảm bảo. Thủ tục hành chính phức tạp và một số mặt hàng yêu cầu phải mở mã code xuất khẩu với chi phí rất cao. Phương thức thanh toán giữa DN 2 nước gặp nhiều khó khăn do hệ thống chuyển đổi giữa đồng rúp và đồng VN chưa thuận tiện. Chi phí vận tải hàng hóa từ VN sang Nga còn khá cao, làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu. Các DN xuất khẩu hàng hóa của VN hầu như chưa có đầu mối giao dịch thương mại tập trung, ổn định tại thị trường Nga nên còn bị hạn chế trong việc theo dõi, nắm bắt thông tin, nhu cầu của người tiêu dùng để kịp thời điều chỉnh và có chiến lược phù hợp. Để vượt qua những khó khăn, các DN cần tham gia các hoạt động về xúc tiến để thiết lập mối quan hệ, tìm các đầu mối nhập khẩu hàng hóa; tăng cường tìm kiếm các thông tin từ các đơn vị có chức năng để nắm bắt tốt nhất về tình hình, phong tục tập quán cũng như hệ thống pháp lý tại nước này nhằm hạn chế thấp nhất tình trạng rủi ro trong việc xuất khẩu hàng hóa.
|
HẢI HÀ
