Chắc hẳn nhiều người chưa thể quên bộ phim hành động giả tưởng đình đám vào những năm 1980-1990 của điện ảnh Hollywood The Terminator (Kẻ hủy diệt), kể về cuộc chiến với robot chống lại loài người.
Câu chuyện về robot sát nhân đó sẽ không còn là viễn tưởng trong thời đại của trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển mạnh như hiện nay. Vì vậy, 116 chuyên gia hàng đầu về AI trên thế giới, trong đó có tỷ phú Elon Musk - người sáng lập SpaceX, đồng sáng lập Tesla Motors, đã gửi thư lên Liên hiệp quốc (LHQ), kêu gọi tổ chức này ban hành lệnh cấm toàn cầu đối với việc phát triển robot được vũ trang, có khả năng tự tìm diệt mục tiêu mà không có sự can thiệp của con người.
Lời cảnh báo được đưa ra trong bối cảnh vũ khí tự hành như máy bay không người lái, robot chiến trường đang được các nước đầu tư mạnh mẽ và được đưa vào sử dụng. Theo Tổ chức theo dõi nhân quyền (HWR), hơn 10 quốc gia gồm Mỹ, Trung Quốc, Israel, Hàn Quốc, Nga và Anh đang phát triển các loại robot, vũ khí tự hành có khả năng gây thiệt hại đáng kể cho người vô tội và thổi bùng bất ổn toàn cầu. “Một khi đã phát triển, các loại vũ khí này sẽ được đưa vào sử dụng trong các cuộc xung đột vũ trang ở quy mô lớn hơn bao giờ hết, nhanh hơn sự hiểu biết của con người. Chúng có thể sẽ là vũ khí mà khủng bố sử dụng để chống lại người dân vô tội hoặc sẽ bị hack để thực hiện những vụ giết chóc không mong muốn”, lá thư có đoạn viết.
Các chuyên gia nhấn mạnh, việc LHQ phải cấm việc phát triển robot sát nhân, vũ khí tự hành ngay lập tức khi cho rằng “chúng ta không có thời gian để hành động một khi chiếc hộp Pandora - chiếc hộp trong thần thoại Hy Lạp chứa những điều xấu xa, được mở ra. Đây không phải lần đầu Elon Musk và các chuyên gia hàng đầu về AI cảnh báo mối nguy hiểm từ robot sát nhân. Nhiều năm trước, nhà sáng lập Tesla đã mô tả hiểm họa từ AI có thể nguy hiểm hơn cả vũ khí hạt nhân. Gần đây nhất, năm 2015, hơn 1.000 chuyên gia về công nghệ, các nhà khoa học và chuyên gia (trong đó có nhà vật lý Stephen Hawking, đồng sáng lập Apple Steve Wozniak) cũng đã cảnh báo về sự nguy hiểm của vũ khí tự hành. Và trên thực tế, một lệnh cấm phát triển công nghệ robot sát nhân cũng đã từng được các ủy ban của LHQ thảo luận.
Không thể phủ nhận những lợi ích mà AI đem lại. Công nghệ tiên tiến giúp tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới, tăng hiệu quả sản xuất, thúc đẩy sáng tạo và phát triển của nền công nghiệp trong dài hạn. Trong cuộc sống hàng ngày, AI đem lại những tiện ích thiết thực với các trợ lý ảo trên điện thoại di động giúp giải đáp các thắc mắc ngay lập tức, trợ giúp tìm đường đi, điều khiển một ngôi nhà, xử lý dữ liệu của bệnh nhân để đưa ra phác đồ điều trị, xử lý dữ liệu để tự học hỏi, khả năng trả lời các câu hỏi về chẩn đoán bệnh, trả lời khách hàng về các sản phẩm của một công ty…
Tuy nhiên, nếu AI không được kiểm soát, được sử dụng vào các mục đích có khả năng đe dọa đến loài người, như vũ khí tự hành, thì cần phải bị cấm. Những hình ảnh hoành tráng của The Terminator có thể làm nức lòng khán giả, nhưng chắc chắn một điều rằng không một ai muốn trải qua những thời khắc kinh hoàng như vậy.
