Cho tới tận những ngày gần đây, báo chí phương Tây vẫn cho rằng cuộc tranh cử tổng thống nước Pháp diễn ra giữa hai ứng viên chính là Tổng thống đương nhiệm Nicolas Sarkozy (thuộc đảng Liên minh hành động (UPM), cánh hữu) và ông François Hollande (thuộc đảng Xã hội (PS), cánh tả), dù đã bước vào giai đoạn nước rút, vẫn có phần tẻ nhạt.
Ít ai ngờ được rằng ở những ngày cuối cùng của chiến dịch tranh cử, “nhân vật” giờ đây tiến lên đứng hàng thứ ba trong các cuộc thăm dò dư luận (với 13-15% số phiếu bầu ở vòng 1), lại có thể tạo nên được “cơn sóng” trong nhiều tầng lớp cử tri. Đó là ông Jean-Luc Mélenchon, ứng cử viên Mặt trận cánh tả FG, mà giới quan sát không ngần ngại gọi là “hiện tượng” Mélenchon.
Ông Jean-Luc Mélenchon sinh năm 1951 trong một gia đình viên chức nhỏ. Là nhà giáo, nhà báo, hoạt động từ khi còn rất trẻ trong các phong trào cánh tả, Mélenchon nhanh chóng trở thành đại biểu dân cử ở địa phương, nghị sĩ đảng Xã hội, Bộ trưởng Giáo dục Pháp (2000-2002), nghị sĩ Quốc hội châu Âu (2009). Năm 2008, ông rời khỏi PS, thành lập đảng cánh tả PG. Năm 2012, ông trở thành ứng cử viên tranh cử tổng thống của Mặt trận cánh tả FG, được mệnh danh là “ứng cử viên đỏ”, “Georges Marchais thời hiện đại”…
Mặt trận cánh tả Pháp là một liên minh bầu cử tập hợp một số đảng phái chính trị thuộc cánh tả và cực tả, trong đó có đảng Cộng sản Pháp PCF, đảng PG và một số đảng công nhân, xã hội, môi trường khác.
Về mặt kinh tế và xã hội, chương trình tranh cử của FG có những điểm nổi bật như cấm các doanh nghiệp làm ăn có lợi nhuận không được sa thải nhân viên; lương tối thiểu châu Âu phải tương đương với 60% mức lương trung bình của từng nước; lương tối thiểu SMIC của người lao động Pháp được ấn định ở mức 1.700 EUR/tháng; thu nhập tối đa (công dân Pháp) được ấn định ở mức 360.000 EUR/năm; trong cùng một doanh nghiệp, mức lương cao nhất không được vượt quá 20 lần mức lương thấp nhất; xem xét lại việc tự do hóa các dịch vụ công; đòi hỏi quyền lợi mới cho người lao động trong các hợp đồng lao động, đào tạo, bảo hiểm xã hội; áp dụng chế độ làm việc 35 giờ/tuần; nghỉ hưu ở tuổi 60 hưởng nguyên lương; tái công nghiệp hóa nước Pháp trong những lĩnh vực chủ chốt...
FG cũng phản đối chính sách kinh tế, xã hội tự do của tổng thống đương nhiệm, đòi bãi bỏ Thỏa ước Lisbonne (dẫn tới việc thành lập Liên minh châu Âu 27 nước năm 2007) để thay thế bằng những thỏa thuận khác, thành lập nền cộng hòa thứ IV của nước Pháp…
Được sự hỗ trợ của bộ máy hoạt động rất hiệu quả của Đảng Cộng sản Pháp (130.000 người), ứng cử viên MG đã thu hút được sự ủng hộ rộng rãi của các tầng lớp cử tri “cánh hữu của cánh hữu” lo ngại tình trạng thất nghiệp, đói nghèo, phân hóa bất công trong xã hội – “những vấn đề thường nhật của người dân”.
Các cuộc mít tinh của ông Mélenchon tại quảng trường Bastille ở thủ đô Paris ngày 18-3 thu hút hơn 12 vạn người, tại quảng trường Capitole ở thành phố Toulouse ngày 5-4 thu hút 7 vạn người, trở thành những cuộc biểu dương lực lượng của các phong trào chính trị cánh tả bên ngoài đảng Xã hội Pháp.
Giờ đây, theo các nhà quan sát, không ai còn có thể thờ ơ trước “hiện tượng” Mélenchon, dù nhiều người cho rằng chương trình của ông là “không tưởng”, không thể thực hiện. Giống như phong trào “Chiếm lấy phố Wall”, tỷ lệ người ủng hộ FG tăng lên phản ánh sự bất bình và thất vọng của người lao động Pháp. Hai ứng cử viên hàng đầu đang buộc phải xem xét lại chương trình tranh cử nước rút của mình.
Có người dự đoán, ông Mélenchon thậm chí có thể lọt vào vòng hai, nhưng mục tiêu hàng đầu của MG là chiếm lấy vị trí thứ ba trong vòng bầu cử sơ bộ, đánh bật ứng cử viên Marine Le Pen của đảng cực hữu Mặt trận dân tộc FN – “mặt trận chống lại mặt trận” – để lọt vào vòng hai. Nếu thắng cử, ông Hollande của đảng PS cũng không thể thành lập chính phủ mà không tính đến thành phần của FG…
VŨ VIỆT MINH
