Chính phủ vừa ban hành Nghị định 67 về chính sách phát triển thủy sản Việt Nam bằng việc hỗ trợ đầu tư lên tới 16.000 tỷ đồng và được đánh giá rằng, đây là một bước ngoặt lớn về đầu tư cho lĩnh vực khai thác biển, đánh bắt xa bờ cũng như hậu thuẫn cho ngư dân vươn khơi bám biển với tầm nhìn chiến lược. Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Vũ Văn Tám (ảnh) vừa có cuộc trao đổi với báo giới xung quanh việc triển khai các nội dung của nghị định.
* Thưa ông, Nghị định 67/2014/CP-NĐ được ban hành đã thể hiện chủ trương của Chính phủ là hỗ trợ ở mức cao nhất để ngư dân sản xuất trên biển đạt hiệu quả. Song nhiều ý kiến vẫn lo ngại việc đóng tàu vỏ thép thay thế tàu vỏ gỗ sẽ khiến giá thành tàu cá lên cao gấp 1,5 lần, ngư dân khó có thể làm ăn hiệu quả khi phải đầu tư số vốn lớn như vậy. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?
* Thứ trưởng VŨ VĂN TÁM: Phát triển tàu vỏ thép là hướng hiện đại hóa của khai thác thủy sản. Độ an toàn và tính ưu việt của tàu vỏ thép so với tàu vỏ gỗ đã được khẳng định kể cả về khoa học và qua thực tiễn ở nhiều nước. Chính sách hướng đến khuyến khích đóng mới tàu vỏ thép, vật liệu mới và cả tàu vỏ gỗ công suất lớn để hoạt động xa bờ (đối với cả tàu khai thác hải sản và tàu dịch vụ hậu cần) nhưng đảm bảo nguyên tắc là tàu vỏ thép, vật liệu mới được khuyến khích hơn tàu vỏ gỗ; tàu dịch vụ hậu cần được khuyến khích hơn tàu khai thác; tàu công suất càng lớn thì càng khuyến khích hơn.
Ở đây cần hiểu đúng chuyển tàu vỏ gỗ sang tàu vỏ thép là chuyển về cơ cấu tàu, tức giảm số lượng tàu vỏ gỗ (chủ yếu giảm tàu dưới 90CV đang hoạt động ở vùng biển gần bờ, tăng tàu vỏ thép lớn hơn 400CV ở vùng biển xa bờ). Về chi phí, theo các chuyên gia, giá tàu vỏ thép đóng mới gấp 1,5 đến 2 lần tàu vỏ gỗ.
Chi phí tàu vỏ thép cao hơn gây e ngại về tâm lý cũng như sự chuẩn bị của ngư dân. Đồng thời, lao động cũng phải được đào tạo lại về kỹ thuật cao hơn. Đây là điều lo lắng có thật. Vì thế, làm sao giúp ngư dân yên tâm thì chúng ta phải tuyên truyền, phổ biến trên cơ sở tổ chức triển khai một số mô hình hiệu quả, cũng như làm cho ngư dân thấy rằng, tàu vỏ sắt đắt hơn nhưng lại có tuổi thọ cao gấp 3 lần tàu vỏ gỗ. Bộ NN-PTNT đã tổ chức thí điểm trước tại một số điểm ở Phú Yên, Khánh Hòa…
Hơn nữa, ngư dân sẽ được vay 90% vốn để đóng tàu vỏ thép (lãi suất 1%, năm đầu tiên không tính lãi); đóng tàu vỏ gỗ được vay vốn 70% (trả lãi 3%, năm đầu tiên không tính lãi), thời hạn đến 11 năm, ngư dân còn có thể sử dụng chính con tàu này để thế chấp vay vốn. Đặc biệt chủ tàu được hỗ trợ vốn trực tiếp nên có quyền lựa chọn mẫu thiết kế tàu với chất liệu vỏ thép, gỗ hay composite phù hợp với nhóm ngành nghề vừa an toàn, tiết kiệm vừa phát triển kinh tế biển đạt hiệu quả cao nhất.
* Ngoài hỗ trợ vốn để đóng tàu mới, ngư dân còn hưởng thêm những ưu đãi gì?
* Chính sách này ngoài việc giúp ngư dân được tiếp cận với nguồn vốn cho vay ưu đãi, còn có cơ chế ưu đãi thuế. Đặc biệt ngân sách nhà nước sẽ hỗ trợ 100% chi phí đào tạo, kỹ thuật khai thác, hướng dẫn sử dụng, thiết kế mẫu tàu và duy tu bảo trì đối với tàu vỏ thép. Nếu chúng ta thực hiện tốt thì ngư dân sẽ rất được lợi.
* Làm thế nào để nghị định nhanh chóng đi vào cuộc sống và ngư dân có được quyền tự quyết định mẫu tàu cho phù hợp không, thưa Thứ trưởng?
* Khi xây dựng nghị định, các bộ phận soạn thảo đã đồng thời xây dựng thông tư hướng dẫn, và tiến hành quy hoạch tàu thuyền, điều tra nguồn lợi, thiết kế mẫu tàu. Chúng tôi cố gắng đến ngày 25-8, thông tư của Bộ NN-PTNT sẽ được ban hành. Bộ NN-PTNT đang nghiên cứu về mẫu tàu, sẽ có 24 mẫu tàu vỏ thép cho 6 nhóm nghề với quy mô từng cỡ tàu và từng nghề, các tàu này sẽ đáp ứng kỹ thuật riêng cho từng nghề, đảm bảo ngư dân được quyền chọn mẫu theo quy mô đầu tư, nghề phù hợp và đặt hàng doanh nghiệp đóng. Ngư dân cũng có thể lựa chọn không đóng theo mẫu của Bộ NN-PTNT nhưng chi phí sẽ cao vì mất khoảng 6% tổng chi phí đóng tàu cho việc thuê thiết kế mẫu.
Trong gói hỗ trợ 16.000 tỷ đồng sẽ dành 4.500 tỷ đồng vào việc đóng tàu cho ngư dân, còn lại sẽ dành một phần kinh phí để bảo quản sau thu hoạch vì đây là vốn tín dụng, có chính sách ưu đãi khuyến khích bảo quản sau thu hoạch trong nông nghiệp. Đặc biệt, Nghị định 67 cũng đã tính đến việc bảo hiểm rủi ro cho ngư dân trong quá trình sản xuất trên biển.
* Cảm ơn Thứ trưởng!
VĂN PHÚC
