Không còn lén lút như trước kia, giờ đây các hãng xe dù xin giấy phép mở trạm vận tải vận chuyển khách theo hợp đồng, du lịch, nhưng thực tế đó chính là trạm trung chuyển khách. Những bến cóc cũng hoạt động rầm rộ, thậm chí ngay trước Bến xe miền Đông cũng có 2 bến cóc cho xe dù đón khách.
Bãi xe trước cổng Bến xe miền Đông cho xe dù vào bên trong rồi đóng cổng lại thả khách xuống.
Dễ dàng có giấy phép hoạt động
Quan sát tại 2 bến cóc đối diện Bến xe miền Đông (đường Đinh Bộ Lĩnh, quận Bình Thạnh), chúng tôi thấy vào giờ cao điểm (5 đến 7 giờ và 18 đến 22 giờ) có rất nhiều xe khách mang các biển số 76, 77, 78… ra vào tấp nập. Bãi xe còn là điểm tiếp nhận hàng hóa chất lên xe khách để chở theo xe về các tỉnh. Các xe máy, taxi, ba gác máy… ra vào chở hàng, bảo vệ bãi xe đều thu phí cước. Hai bến cóc này có một đội ngũ xe ôm làm cò dẫn dắt hành khách từ Bến xe miền Đông qua. Khi hành khách vừa bước vào Bến xe miền Đông, thì bị các cò chặn lại giới thiệu qua bên kia đường có xe chuẩn bị đi liền, rẻ hơn trong bến, về tỉnh có xe trung chuyển đến tận nhà, thế nên nhiều hành khách nghe theo, lên xe dù.
Gần Bến xe miền Đông còn nhiều bến cóc của xe dù, nằm trên đường Phạm Văn Đồng, Nguyễn Xí, Chu Văn An… Tại những điểm trước kia tụ tập xe dù đi các tỉnh miền Trung và miền Tây, ở đường Trần Phú, Phó Cơ Điều (quận 5), Sư Vạn Hạnh (quận 10), Nguyễn Duy Dương (quận 5), khu Bàu Cát (quận Tân Bình)… nay vẫn có nhiều bến cóc ngang nhiên hoạt động, công khai rước khách. Các nhà xe kiếm địa điểm, rồi đăng ký giấy phép kinh doanh vận tải hợp đồng chở khách, du lịch, để mở trạm đón rước khách theo lộ trình cụ thể trong hợp đồng, nên không cần phải hoạt động lén lút nữa.
Ông Hồ Kỳ Lân, Trưởng phòng Quản lý đô thị quận Bình Thạnh, cho biết: “Hai bãi xe đối diện Bến xe miền Đông được cấp phép làm bãi đậu, giữ xe. Mỗi khi xe khách vào bến thả khách, địa phương cũng không xử lý được vì đây thuộc trách nhiệm của Thanh tra Sở GTVT TP. Nhiều lần, công an, CSGT quận và Thanh tra Sở GTVT đã phối hợp trực chốt liên tục để không cho xe khách ra vào bến. Trong suốt thời gian dài thì xe chỉ vào đậu chứ không còn lên xuống khách, nhưng khi lực lượng chức năng vắng mặt thì việc đưa đón khách lại tiếp diễn”.
Nói về tình trạng xe dù hoạt động trên địa bàn phường, ông Trần Phương Nam, Phó Chủ tịch UBND phường 12 quận 5 cho biết: “Trước kia trên địa bàn có tuyến đường Ngô Quyền hoạt động xe dù đậu trước chung cư, rước khách về các tỉnh miền Tây. Địa phương đã phối hợp với UBND quận, Thanh tra Sở GTVT xử lý triệt để. Hiện tại, bãi xe trước cổng UBND phường đều có giấy phép kinh doanh, còn những xe chạy hợp đồng, du lịch thì hoạt động trong phạm vi giấy phép đã được cấp như đưa rước khách tại trạm, nhận chở hàng hóa đều theo hợp đồng. Còn việc rước khách dọc đường thuộc phần quản lý, kiểm soát của Thanh tra Sở GTVT, địa phương không thể nào can thiệp được”.
Thất thu thuế
Trong vài năm gần đây, số lượng xe trong các bến xe ngày càng giảm rõ rệt, có một số tuyến không còn hoạt động, do hành khách đi xe dù bên ngoài nên một số doanh nghiệp vận tải đành bỏ bến ra chạy xe dù. Mỗi vé trong bến bán ra, doanh nghiệp phải đóng 10% thuế VAT, vậy mà xe dù hoạt động với danh nghĩa chạy hợp đồng, du lịch… chỉ cần nộp thuế khoán mà không cần phải kê khai trên từng vé, do đó ngân sách bị thất thu rất lớn.
Theo ông Thượng Thanh Hải, Phó Giám đốc Bến xe miền Đông, các năm trước, mỗi ngày có khoảng 24.000 lượt hành khách cùng với khoảng 1.150 đầu xe xuất bến, nay giảm 18.000 lượt hành khách và nhà xe cũng chỉ còn khoảng 900 đầu xe. Càng ngày, số lượng hành khách và xe càng giảm do xe trong bến không thể cạnh tranh nổi với xe dù bên ngoài. Theo khảo sát của Bến xe miền Đông, trong năm 2014, mỗi ngày có khoảng 10.000 lượt khách lựa chọn xe dù. Để hợp thức hóa, né tránh sự quản lý của các cơ quan chức năng, các nhà xe chỉ cần làm vài thủ tục đơn giản như hợp đồng, lệnh vận chuyển, hóa đơn, tên hành khách… thì dễ dàng vận chuyển khách đi về các tỉnh. Để tìm hiểu thực tế, chúng tôi lên một xe của nhà xe T.H. (đậu tại đường Phạm Ngũ Lão, quận 1) chạy theo kiểu hợp đồng vận chuyển khách du lịch Phan Thiết - Nha Trang. Khi hành khách lên xe, phụ xe hỏi tên hành khách, số điện thoại rồi điền vào bản hợp đồng để hợp thức hóa.
Theo kế hoạch, trong tương lai, hai bến xe miền Đông và miền Tây bắt buộc phải dời ra ngoại thành, cách xa trung tâm TP hơn. Khi đó sẽ càng khó cạnh tranh với xe dù, nhiều nguy cơ các doanh nghiệp vận tải hành khách sẽ bỏ bến để vào đặt trạm trong nội thành rước khách theo kiểu xe dù. Trước thức trạng xe dù, bến cóc hoạt động mất trật tự, các cơ quan chức năng cần có biện pháp xử lý triệt để, chứ không thể cứ “bắt cóc bỏ dĩa".
THANH HẢI
